Cari açık azaldı

19 Ocak 2009 20:52 tsi
2008 yılının Kasım ayında cari açık, 2007 yılının aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 83,3 oranında azalarak 3 milyar 348 milyon dolardan 559 milyon dolara düştü.

2008 Ocak-Kasım döneminde ise cari açık, 2007 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 17,6 oranında artarak 33 milyar 56 milyon dolardan 38 milyar 861 milyon dolara yükseldi.

Merkez Bankası (MB), ödemeler dengesi gelişmelerine ilişkin 'Uluslararası Yatırım Pozisyonu' açıklamasında, 2008 yılının Kasım ayında cari açığın, 2007 yılının aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 83,3 oranında azalarak 3.348 milyon ABD dolarından 559 milyon ABD dolarına düştüğünü bildirdi. MB, alt kalemler itibariyle, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının yüzde 63,3 düşerek 1.380 milyon ABD dolarına gerilemesi ve hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirlerin yüzde 62,1 oranında artarak 948 milyar ABD dolarına yükselmesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 26,5 azalarak 255 milyon ABD dolarına gerilemesi, 2008 yılı Kasım ayı cari açığının 2007 yılının aynı ayına göre azalmasında etken olduğunu duyurdu. Öte yandan, MB, aynı ayda cari transferlerden kaynaklanan girişlerin 2007 yılının Kasım ayına göre yüzde 28,5 oranında düşerek 128 milyon ABD doları olarak gerçekleştiğini kaydetti.

MB, 2008 yılının Ocak-Kasım döneminde ise cari açığın, 2007 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 17,6 oranında artarak 33.056 milyon ABD dolarından 38.861 milyon ABD dolarına yükseldiğini bildirdi. MB'nın 'Uluslararası Yatırım Pozisyonu' açıklaması şöyle:

DIŞ TİCARET DENGESİ

2008 yılı Ocak-Kasım dönemi verilerine göre ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret dengesi, 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 20,4 artarak 50.385 milyon ABD doları tutarında açık verdi. 2008 yılının 11 aylık dönemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 23,8 oranında artarak 190.527 milyon ABD dolarına ve ihracat (FOB) gelirlerinin yüzde 27,4 oranında artarak 124.253 milyon ABD dolarına yükseldiği görülürken, bavul ticareti gelirlerinin yüzde 3,3 oranında artışla 5.671 milyon ABD dolarına ulaştığı tahmin edildi.

HİZMETLER DENGESİ

Ekim ve Kasım ayları tahmini veriler olmak üzere, 2008 yılının 11 aylık döneminde turizm gelirleri 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 18,2 artarak 20.814 milyon ABD dolarına, turizm giderleri de yüzde 8 artarak 3.162 milyon ABD dolarına yükseldi. Bunun sonucunda, söz konusu dönemde net turizm gelirlerinin yüzde 20,2 oranında artarak 17.652 milyon ABD doları olarak gerçekleştiği tahmin edildi.

Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2007 yılının on bir aylık döneminde 187 milyon ABD doları net çıkış olmuşken, 2008 yılı Ocak-Kasım döneminde 31 milyon ABD doları tutarında net giriş gerçekleşti. 2008 yılının on bir aylık dönemi için taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, navlun kaleminde 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 13,9'luk artışla 2.745 milyon ABD doları net çıkış; diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 24,9 oranında artışla 2.776 milyon ABD doları tutarında net giriş gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2007 yılının Ocak-Kasım dönemine oranla yüzde 27,1 artarak 873 milyon ABD doları oldu.

Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider, 2008 yılının Ocak-Kasım döneminde 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 17,2 azalarak 642 milyon ABD doları oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 2007 yılının on bir aylık döneminde toplam 13.210 milyon ABD doları fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 26,1 artışla 16.660 milyon ABD doları fazla verdi.

GELİR DENGESİ

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemindeki net çıkış, 2007 yılının Ocak-Kasım dönemine göre yüzde 10,1 oranında artarak 7.005 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Yatırım geliri kaleminin altında büyük ölçüde kar transferlerinden oluşan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkış, sırasıyla yüzde 16,7 artışla 2.211 milyon ve yüzde 20,8 artışla 5.710 milyon ABD doları olurken; portföy yatırımlarından kaynaklanan net giriş 984 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2008 yılı Ocak-Kasım döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 13,1 artarak 7.545 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.

CARİ TRANSFERLER

Cari transferler kalemi, 2008 yılının on bir aylık döneminde yüzde 3,9 oranında azalarak 1.869 milyon ABD doları giriş kaydetti. Bu dönemde, Genel Hükümet kalemi 700 milyon ABD doları gelir kaydederken, diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirlerinde ise 1.186 milyon ABD doları gelir gerçekleşti.

SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI

2008 yılının Ocak-Kasım döneminde finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, 2007 yılının aynı dönemine göre yüzde 17,9 artarak 36.481 milyon ABD doları oldu. Bu dönemde gözlemlenen başlıca gelişmeler aşağıda özetlenmekte;

DOĞRUDAN YATIRIMLAR

Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 18.809 milyon ABD doları olarak gerçekleşmişken, 2008 yılının aynı döneminde yüzde 14,6 azalışla 16.055 milyon ABD doları oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 2,9 artarak 2.751 milyon ABD dolarına yükseldiği tahmin edilirken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 78 milyon ABD doları net kredi kullanımı gerçekleştirildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2007 yılının on bir aylık döneminde net 1.992 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılmışken 2008 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 2.378 milyon ABD dolarına yükseldi. Sonuç itibariyle, doğrudan yatırımlar kaleminde 2008 yılının Ocak-Kasım döneminde gerçekleşen net sermaye girişi, 2007 yılının aynı dönemine oranla yüzde 18,7 azalarak 13.677 milyon ABD doları oldu.

PORTFÖY YATIRIMLARI

2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 110 milyon ABD doları net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında 2008 yılının aynı döneminde 4.945 milyon ABD doları tutarında net çıkış gerçekleşti. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 1.720 milyon ABD doları net alım gerçekleştirilmişken, 2008 yılının aynı döneminde 1.274 milyon ABD doları tutarında net alım yapıldı.

Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler başlığı altında yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak Genel Hükümet, Kasım ayında yeni tahvil ihracı veya geri ödemesinde bulunmamış; bu nedenle, on aylık dönemde 1.134 milyon ABD doları olarak gerçekleşen net kullanım tutarı Ocak-Kasım döneminde de aynı kaldı.

Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında 2008 yılı Kasım ayında 256 milyon ABD doları tutarında net satım yaparak Ocak-Kasım 2008 döneminde toplam 460 milyon ABD doları net alım gerçekleştirdi. Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 2008 yılı Kasım ayında yapılan 820 milyon ABD doları tutarındaki net satımla birlikte Ocak-Kasım 2008 döneminde yurtdışı yerleşiklerce toplam 5.265 milyon ABD doları tutarında net satım gerçekleştirildi.

DİĞER YATIRIMLAR

Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde, 2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 20.797 milyon ABD doları net giriş gerçekleşmişken, 2008 yılının aynı döneminde 30.089 milyon ABD doları net giriş oldu.

VARLIKLAR

Bu bölümde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurtdışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2007 yılının on bir aylık döneminde 2.086 milyon ABD doları tutarında net kredi açılmışken, 2008 yılının aynı döneminde açılan net kredi miktarı 403 milyon ABD doları oldu. Aynı dönemler için nakit kredilerde yurtdışı yerleşiklerce gerçekleştirilen net geri ödeme tutarı, 2007 ve 2008 yıllarında sırasıyla 162 milyon ABD doları ve 37 milyon ABD doları oldu.

Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2007 yılının on bir aylık döneminde 333 milyon ABD doları azalmışken, 2008 yılının aynı döneminde 6.486 milyon ABD doları artış gerçekleştirdi.

YÜKÜMLÜLÜKLER

2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 22.388 milyon ABD doları artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2008 yılının aynı döneminde 36.135 milyon ABD doları artış oldu. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2008 yılının Ocak-Kasım döneminde 2.304 milyon ABD doları net kullanım kaydedildi. Aynı kalemde 2007 yılının aynı döneminde 3.922 milyon ABD doları net kullanım gerçekleşti.

Krediler kalemi incelendiğinde ise Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Kasım ayında gerçekleşen 102 milyon ABD doları geri ödeme ile birlikte 2008 yılı Ocak-Kasım döneminde 1.906 milyon ABD doları net kullanım gerçekleştirmiş; söz konusu on bir aylık dönemde yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak net 1.001 milyon ABD doları geri ödemede bulundu. Ayrıca, 2007 yılının Ocak-Kasım dönemiyle karşılaştırıldığında, bankacılık sektörünün yurtdışından sağladığı net kredi miktarı yüzde 10,8 artarak 5.389 milyon ABD doları olmuşken, diğer sektörlerin sağlamış olduğu net kredi miktarı yüzde 4,9 artarak 24.164 milyon ABD doları oldu.

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, 2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 5.504 milyon ABD doları net çıkış gerçekleşmişken, 2008 yılının aynı döneminde 2.940 milyon ABD doları tutarında net giriş gözlemlendi. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 4.251 milyon ABD doları tutarında arttı.

REZERV VARLIKLAR

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2007 yılının Ocak-Kasım döneminde 6.779 milyon ABD doları artmışken, 2008 yılının aynı döneminde 2.340 milyon ABD doları artış gösterdi.

zaman

Bu haber 765 defa okundu.