En Sıcak Konular

Türkiye neden paniğe kapıldı?

14 Ocak 2009 12:27 tsi
Türkiye neden paniğe kapıldı? Enerji Bakanı ani bir kararla Rusya’ya gitmeye karar verdi ve alelacele Moskova’ya uçtu. Sebep? Rusya-Avrupa-Ukrayna arasında imzalanan doğalgaz anlaşması! Peki ne olmuş? Onu bilmek için elinizde anlaşmanın ‘tam metni’nin bulunması

Coğrafi açıdan bakılınca ve hatta alış-verişin taraflarına bir göz atınca, “bize ne” denilebilir. Ama dünya artık öyle değil ve konu anımsandığında Türkiye’yi ne denli ilgilendirdiği de aşikar.

Bu yüzden, “bizi ilgilendirmez” bakışlarının çok ötesinde ilgilendirir! Konu; Rusya ile Ukrayna arasında alevlenen doğalgaz krizi. Rusya’nın Ukrayna’ya gönderdiği gazı “kendine göre haklı sebeplerle” kesmesi, Ukrayna’nın da “kendine göre haklı sebeplerle” itirazı ile başlayan tartışmadan bahsediyoruz.

Dosya sadece iki ülkeyi ilgilendirmediği, Avrupa’nın bir çok ülkesini-Ukrayna üzerinden gelen gaz nedeniyle-ilgilendirdiğinden, küresel bir krize ve siyasi boyutları olan enerjik bir çıkışa yöneldi.

Bu yöneliş nedeniyle Avrupa iki maddelik bir bakış geliştirdi; 1) Kriz hemen sonlanmalı ve kış ortasında gazsız kalan Avrupa ülkeleri Rusya’dan tedariki sağlamalı.

2) Rusya’ya alternatif olarak-bunu artık Türkiye olarak okuyabiliriz-bir enerji yolu-bunu da Nabucco sayabiliriz-oluşturulmalı.

Bu iki maddenin birincisi halledildi. Ukrayna-Rusya arasındaki uzlaşmazlık hali aşılamadı ama, Kiev üzerinden gelen gazın Avrupa’ya gitmesi konusunda el sıkışıldı.

Nasıl? Avrupa Komisyonu, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan sözleşme ile.  Bu sözleşme, transit hatlardan gaz akışını denetlemek üzere 'izleme mekanizması' öngörüyor.

Avrupa'daki doğalgaz ya da enerji şirketleri bu mekanizmada yer alıyor.

Yer alırken Türkiye ve BOTAŞ dışarıda tutuldu. Bu durum kriz dönemlerinde kendini hissettirecek. Avrupalı gözlemciler, Türkiye'nin müdahale şansı sınırlı olacak.

Yani mesele bu açıdan halledildi. Ankara açısından ise bir eksik kaldı. O eksik bizzat Türkiye’nin kendisi. Çünkü bu izleme komitesinde Türkiye bulunmuyor.

“Neden bulunsun” denirse yanıt şu olabilir; ilki, Enerji Bakanı Güler’in, daha önceki açıklamalarında, Türkiye'nin, Rusya-Ukrayna doğalgaz anlaşmazlığı konusunda "arabuluculuk" görüşmelerini sürdürdüğünü vurgulaması.

Yani Ankara’nın son dönemdeki yoğun arabulucuk faaliyetlerinin Avrupa ve enerjiye yönelik kısmı. İkincisi ise Türkiye’nin Avrupa’nın yukarıda yazdığımız 2’inci maddesinde yeri.

İşte bu nedenle, Türkiye bu izleme komitesinde yer almamasından rahatsız. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler bunun için dün Rusya Enerji Bakanı ile görüşmek üzere Moskova'ya gitti. Güler'in, izleme mekanizmasında Türkiye'nin yer almamasını da gündeme getirmesi bekleniyor.

Kuşkusuz Bakan Güler, Ukrayna ile Rusya arasında henüz çözümlenmemiş sorunu da masaya getirecek.

Peki ama Türkiye neden bu masada yer bulamadı. Buna Avrupa mı itiraz etti yoksa Rusya mı? Bu şimdilik bilinmiyor. Ama en iyisi, her yerde “anlaşma imzalandı” haberlerini biraz aşarak “hangi anlaşma” sorusunun yanıtına bakmak.

İşte anlaşmanın tam metni:

12 Ocak 2009 18:00
Moskova

Doğalgazın Ukrayna’dan transit geçişinin izlenmesine ilişkin şartname
 
Gazprom tarafından Avrupa Birliği bünyesindeki alıcılarına yönelik doğalgaz sevkiyatının transit geçişini kolaylaştırmak amacıyla, Avrupa Komisyonu, Rusya Hükümeti ve Ukrayna Hükümeti hemen geçerli olmak üzere Ukrayna’dan doğalgaz transit geçişini gözlemlemek üzere bir izleme mekanizmasının kurulması konusunda anlaşmaya varmıştır.

İzleme mekanizmasının işlevi, işbu unsurlardan oluşmak üzere Uluslararası Komisyon tarafından belirlenecektir: Avrupa Komisyonu ve onun atayacağı uzmanlar, Rusya Federasyonu Enerji Bakanlığı, Ukrayna Yakıt ve Enerji Bakanlığı, JSC Gazprom, NJSC Naftogaz Ukrainy ve Avrupa’daki şirketleri, Rus doğalgazının alıcıları [GdF Suez S.A (Fransa), E.ON Ruhrgas AG, WINGAS GmbH (Almanya), RWE Transgas a.s. (Çek Cumhuriyeti), SPP a.s. (Slovakya), EconGas GmbH (Avusturya), ENI SpA (İtalya), FGSZ Ltd. (Macaristan), EAO Sofiagaz (Bulgaristan), Public Gas Corporation of Greece (Yunanistan), JSC Moldovagas (Moldova), and also Statoil Hydro (Norveç) ve Societe General de Surveillance.]

Avrupa Komisyonu, Rusya Hükümeti ve Ukrayna Hükümeti, ilgili şirketleriyle birlikte, her bir taraf için sayısı 25’i geçmemek üzere uzman gözlemcilerini atayacak ve atamalarından birbirlerini haberdar edecektir.

Gözlemciler Ukrayna, Rusya ve Avrupa Birliği üye ülkelerinde aşağıda adı geçen noktalarda doğalgaz akışına ilişkin olarak veri toplayacak ve bu veriyi resmi amaçlar için Avrupa Komisyonu, Ukrayna Hükümeti ve Rusya Federasyonu Hükümeti’nin erişimine açacaklardır.

Taraflar, gözlemcilerin aşağıda adı geçen ilgili tüm kurumlara tam ve kısıntısız erişimini garanti eder:

•        Ukrayna sınırları dahilinde: yeraltı doğalgaz depoları ve Orlovka, Tekovo, Beregovo, Uzhgorod, Drozdovichi ölçüm istasyonları;

•        Rusya Federasyonu sınırları dahilinde Sokhranovka, Sudja, Pisarevka, Valujki, Platovo ölçüm istasyonları;

•        Ukrayna’ya sınırı olan AB Ülkeleri sınırları dahilinde, gerekli görüldüğü sürece Rusya’dan Ukrayna aracılığıyla AB ülkelerine, doğalgaz akışını belirlemek için gerekli bilgiyi sağlamak üzere. Bu şartnamenin onaylı bir kopyası erişim sağlamak için yeterli kanıt olarak kabul edilecektir.

Ölçümleme istasyonlarında gözlemciler tarafından toplanan bilgi, Brüksel, Moskova ve Kiev’deki yetkili taraflara gerçek zamanlı olarak aktarılacaktır.

Ukrayna ve Rusya yetkilileri, gözlemcilerin kendi topraklarında ve AB üye ülkeleri sınırları dahilindeki çalışmalarını kolaylaştıracak ve hiçbir biçimde engellemeyecektir.

Gözlemcilerin etkinliklerine ilişkin tüm harcamalar gönderen tarafça karşılanacaktır.

Taraflar, Ukrayna topraklarından doğalgazın transit geçişine ilişkin görev yapacak bir “Uluslararası Uzmanlık Komisyonu”nun kurulumuna ilişkin olarak daha ayrıntılı bir şartnameyi belirlemek üzere en yakın zamanda bir protokol oluşturma konusunda uzlaşmaya varmıştır. Şartnamenin asgari hükümleri aşağıdakileri kapsayacaktır:

•        Ukrayna’nın topraklarından doğalgazın transit geçişine ilişkin yükümlülüklerinin yerine getirme performansının denetimi;

•        AB’ye doğalgazın transit geçişini bağladığı durumlarda Ukrayna’daki yeraltı doğalgaz depolama tesisleri de dahil olmak üzere doğalgaz aktarım sisteminin teknik durumunun izlenmesi;

•        Ukrayna topraklarından doğalgazın transit geçişinin optimum düzeye getirilmesi için öneri ve tekliflerin değerlendirilmesi gibi diğer konular,

•        Rusya sınırları dahilinde bulunan ve Ukrayna doğalgaz aktarım sistemine giriş noktalarında yer alan gaz ölçüm istasyonlarının izlenmesi ve Ukrayna’ya sınırı bulunan AB üye ülkeleri sınırları dahilinde ölçümleme istasyonlarının denetimi.

İMZACILAR:

AB Enerji Komiseri Andris Piebalgs
Rusya Hükümeti adına Igor Sechin
Ukrayna Hükümeti adına Hryhoriy Nemyria
JSC Gazprom adına Alexey Miller
NJSC Naftogaz Ukrainy adına Vladimir Trikolich

www.iyibilgi.com



Bu haber 1,529 defa okundu.


Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.




    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    5,636 µs