Şekerde Cargill oyunları

0 0 0000 00:00 tsi
Cargill, sadece en verimli topraklarımızı kirletmiyor. Türkiye'nin şekerde, mısırda dışa bağımlı hale gelmesine hizmet ediyor. AKP hükümeti ise, Cargill'e yardım etmek için elinden geleni yapıyor. Sezer’in veto ettiği Cargill yasası, bugün mecliste

Dünyanın en büyük tarım tekellerinden biri olan ABD'li Cargill, Türkiye'de nişasta bazlı şeker (NBŞ) üretimine yoğunlaşmış durumda. Bursa Orhangazi'de kurulu NBŞ üretim tesisinin birinci sınıf tarım arazisi üzerinde bulunması nedeniyle gündeme oturan tekel, tarımsal üretimde ve şeker sektöründe dışa bağımlılığın artmasında özel bir role sahip. Şeker Piyasası Kanunu'nun tasarımında, Şeker Kurulu'nun oluşumunda ve kurulda bulundurduğu temsilciler aracılığıyla sektörün son 5-6 yıldaki dönüşümünde, hükümetlerin de yardımıyla büyük ölçüde Cargill'in imzası bulunuyor. Tayyip Erdoğan'ın son ABD gezisi sırasında Bush, Cargill'in önündeki engellerin kaldırılması için özel istekte bulundu. Yine Cargill'in her başı sıkıştığında ABD büyükelçiliği devreye giriyor.

Şekerimiz Cargill'e nasıl bağlandı?

2001 yılında Derviş yasaları olarak adlandırılan, Türkiye'nin enerji, tarım gibi hayati alanlarda emperyalizme bağımlılığını artırma hedefi taşıyan bir dizi yasa çıkarıldı. Şeker Yasası da bunlardan biri oldu. Bu yasa uyarınca şeker üretiminde emperyalist tekellerin istekleri doğrultusunda yapılan düzenlemeler sonrasında, sadece şeker sektörünün yapısı değişmedi; tarımsal üretimde önemli bir yere sahip iki ana üründe de (şeker pancarı ve mısır) önemli değişiklikler ortaya çıktı. Şeker Kanunu çerçevesinde uygulanan kotalarla pancardan şeker üretimi azalırken, mısırdan şeker üretimi artırıldı. Şeker pancarı dağları oluşur, pancar üreticileri mağdur edilirken, Türkiye mısır ithal ederek şeker üretmeye başladı. Mısır ithalatının yarıdan fazlası dünyanın en büyük mısır ihracatçılarından biri olan ABD'den yapılırken, mısırdan şeker üretimi de yabancı tekellerin kontrolüne geçti.

2005 yılında Şeker Kurulu, şeker üretim hedefini yüzde 90'ı şeker pancarından, yüzde 10'u da mısırdan üretilmek koşuluyla 2,4 milyon ton olarak belirlenmişti. Daha sonra mısırdan şeker üretenlerin kotası yüzde 15'e çıkarıldı. Bu yüzde 15'lik kotanın dört NBŞ üreticisi tarafından nasıl kullanılacağı da kapasitelerine bağlı olarak belirlenmiş durumda. Mısırdan şeker üreten üçü yabancı sermayeli Cargill, Amylum, Sunar olmak üzere dört şirket bulunuyor. Bu şirketler içinde mısırdan şeker üretiminde en yüksek kota, yüzde 46'lık payla Cargill'in. Mısırdan şeker üretiminin payının, yani kotanın, bununla birlikte Cargill'in payının da daha yukarı çıkarılması gündemde.

ABD, AB gibi ülkelere bakıldığında mısırdan şeker üretiminin payının yüzde 1-2'lerde olduğu görülüyor. Bilim insanları daha çok gıda sanayiinde kullanılan NBŞ'nin, pancar ve kamıştan üretilen şekere göre daha kalitesiz ve sağlıksız olduğunu ifade ediyor. Buna rağmen Türkiye'de, ABD tekeline daha çok kazandırmak üzere mısırdan şeker üretimi artırılıyor.

Cargill Şeker Kurulu'nda

Şeker Yasası'na göre, Şeker Kurulu'nda iki özel sektör temsilcisi, biri pancardan üretim yapanları, diğeri de mısırdan üretim yapanları temsil etmek üzere, yer alıyor. Toplam şeker üretiminin yüzde 7'sini üretmesine rağmen, Cargill'e, mısırdan şeker üretiminde yüzde 46'lık payı bulunduğu için, NBŞ üreticilerinin en büyüğü olarak Kurul'da yer alma kıyağı çekilmiş durumda. Bu sayede şirket, sektöre ilişkin kararlara doğrudan etkide bulunabiliyor.
Cargill'in, Şeker Kurulu'ndaki yegane gücü kendi temsilcisi değil. ABD ve Bush'un isteklerini ikiletmeyen AKP hükümeti de Cargill'den desteğini esirgemiyor. Zaten Kurul da oldukça güvenilir birine emanet; Şeker Kurulu Başkanı, İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu'nun kardeşi, Mehmet Azmi Aksu.

Unakıtan'sız olur mu?

Türkiye ihtiyaç duyduğu miktarda mısır üretemiyor. Ülkenin yüzde 70'i bu iş için uygunken ve mısır geleneksel ürünlerden biriyken ithalata bağımlı olunması tamamen mısırdan şeker üretme fantezisinin sonucu. 2005 yılında 4 milyon ton mısır tüketilmiş, bunun yaklaşık 2 milyon tonu ithal edilmiş. En fazla ithalat yapılan ülke ABD, en büyük ithalatçı da Cargill. Ama başka büyük ithalatçılar da var. Kemal Unakı-tan'ın oğlu, tavuk yemi olarak kullanılmak üzere mısır ithal ediyor. Cargill ve Unakıtan'ın oğlu için mısır ithalatında vergiler indirilmiş ve geçtiğimiz yıllarda bu konu büyük bir tartışma konusu olmuştu. Vergiler konusunda karar verici olan Maliye Bakanı Unakıtan, "Oğlumun tavuklarına yem lazım" açıklamasıyla durumu savunmuştu.

Ülker'siz de olmuyor

Ülker, Cargill Türkiye'nin hem en büyük müşterilerinden biri, hem de ortağı. Cola Turka da Cargill NBŞ'si kullanılıyor. Tayyip Erdoğan'ın Cargill hassasiyetinin arkasında Bush'un hatrının yanı sıra, gizli ortaklığı bulunduğu söylenen Ülker'le özel ilişkisinin de olduğu düşünülüyor.

Meclis Cargill’i kurtarmaya kararlı
 
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından Anayasa’nın 10., 35., 44., 45. ve 138. maddelerine açıkça aykırı olduğu gerekçesiyle veto edilen Cargill Yasası, bugün (14 Aralık 2006 tarihinde) Tarım Komisyonu tarafından tekrar görüşülecek.
 
Bu arada, Cargill açılan 7 davanın hepsini kaybeden Cargill’e, 8. dava Bursa Barosu Çevre Hukuku Komisyonu tarafından açıldı.

Cargill işçileri tehditle kullanıyor

Cargill, Bursa'daki tesisinde çalışan işçileri kullanarak kamuoyu yaratmaya çalışıyor. Tesisin kapatıldığı günlerde Cargill çalışanları, şirket yöneticilerinin yönlendirmesiyle Bursa Valiliği'ne yürüdü. Vali Yardımcısı ile görüşen işçiler adına yapılan açıklamada "Fabrika kapatılınca yaklaşık bin aile mağdur duruma düştü. Şu anda ücretsiz izinli sayılsak da ileride işsiz kalacağız. Sıkıntılarımızı aktardık. Bizler 8 yıldır bu fabrikada çalışıyoruz ve Cargill'in kanuna aykırı ve çevreyi kirletmeye yönelik bir durumuna şahit olmadık. Bir kaşık suda fırtına koparılmasın" dendi. Açıklamada sözü edilen bin aile ise, sözleşmeli olarak Cargill için mısır üretimi yapan çiftçiler. Tekel, büyük bir aymazlıkla işçileri ve çiftçileri, işsizlik ve açlıkla tehdit ederek kullanıyor, kullanmaya çalışıyor. Bununla da kalmıyor, Bursa gazetelerine verdiği ilanlarla kamuoyu yaratmaya çalışıyor.

Kaynak: www.tkp.org.tr

Bu haber 2,860 defa okundu.