İşverenler ve çalışanlar dikkat

1 Ocak 2009 14:44 tsi
Bugün 1 Ocak.. Yeni yılın ilk günü.. Bugün, ücret ödemelerinde yeni bir zorunluluk başlıyor.

Bugün, ücret ödemelerinde yeni bir zorunluluk başlıyor. Türkiye genelinde en az 10 işçi çalıştıran işverenler, yarından itibaren çalışanlarına yapacakları ücret ve ücret sayılan her türlü ödemeyi bankalar aracılığıyla gerçekleştirmek zorundalar.

“Ücret, Prim, İkramiye ve Bu nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelik” 18.11.2008 Resmi Gazete’de yayımlanmıştı.

1 Ocak 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Yönetmeliğe göre, Türkiye genelinde en az 10 işçi, gazeteci ve gemi adamı çalıştıran işverenler, çalışanlara yapacakları her türlü ödemenin kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, mevduat bankaları veya katılım bankaları aracılığı ile ödeyecekler.

İşyerlerinin bulunduğu yerde banka şubesi bulunmaması ya da çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılmasına imkân bulunmaması hâlinde ödemeler, PTT şubeleri aracılığıyla yapılacak. Bankalar aracılığıyla yapılan her türlü ödemelerde ödemelerin niteliği, hesabın açıklamasında belirtilecek.

GAZETECİYE YAPILAN ÖDEMELER

5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanuna tabi olarak Türkiye genelinde en az 10 gazeteci çalıştıran işverenler, çalıştırdıkları gazeteciye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödeyecekler.

Gazeteci çalıştıran işverenlerin, aynı zamanda 5953 sayılı Kanun hükümleri dışında kalan ve İş Kanunu’nda “işçi” tanımına giren kimseleri de çalıştırmaları ve çalıştırılan gazeteci sayısı ile işçi sayısı toplamının en az 10 olması durumunda, çalıştırdıkları gazeteci ve işçilerin de ücretlerini banka aracılığıyla yapacaklar.

GEMİ ADAMINA YAPILAN ÖDEMELER

854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi olarak Türkiye genelinde en az 10 gemi adamı çalıştıran işverenler veya işveren vekilleri, çalıştırdıkları gemi adamına, o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödeyecekler.

Gemi adamı ile yapılacak hizmet sözleşmesinde, ücretin ödeme zamanı ve yeri ile gemi adamının ödemelerinin yapılacağı banka hesap numarasına da yer verilecek.

İŞ KANUNU’NA TABİ İŞÇİYE YAPILAN ÖDEMELER

İşyerleri ve işletmelerinde 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az 10 olması hâlinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödeyecekler.

ÜCRETİ BANKAYA YATIRMAMANIN YAPTIRIMI

Gazeteciye yapılan ödemeleri bankalar aracılığıyla yapmayan işverene, 5953 sayılı Kanun’un 27. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca her bir gazeteci için 1.680 TL, Gemi adamına yapılan ödemeleri bankalar aracılığıyla yapmayan işverene veya işveren vekiline, 854 sayılı Kanun’un 51. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, her gemi adamı için 1.344 TL, İş Kanunu’na tabi işçiye İş Kanunu’ndan veya toplu iş sözleşmesinden veyahut iş sözleşmesinden doğan ücret ve diğer alacaklarını, bankalar aracılığıyla ödemeyen işverene veya işveren vekiline veyahut üçüncü kişiye, İş Kanunu’nun 102. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca her işçi ve her ay için 112 TL, idari para cezası uygulanacak.

TEŞHİS DOĞRU

Ücretlerin banka aracılığıyla ödenmesi zorunluluğu getiren düzenlemeler, kayıtdışı çalışmayla mücadele kapsamında 2008 Mayıs ayında 5754 sayılı Kanun’la yapılmıştı. Düzenleme, kamuoyunda “çifte bordro uygulaması” olarak bilinen sistemi sona erdirmeyi amaçlıyor. Böylece, ücret ödemelerinin kayda girmesi sağlanacak. Gerçek ücretlerin devletten gizlenmesi engellenecek...

Kayıtdışılık iki şekilde ortaya çıkıyor. Biri, ekonomik faaliyetlerin tamamen kayıtdışında gerçekleştirilmesi ve buna bağlı olarak istihdam edilenlerin de kayıt dışı çalıştırılması, diğeri ise kayıtlı işletmelerce gerçek faaliyetlerinin bir kısmının kayıtlara yansıtılmaması ve buna bağlı olarak da bazı çalışanların kayıt dışı istihdamı ya da gerçek ücretlerin kayıtlara yansıtılmaması..

İşverenlerin, SSK primi ve vergi oranlarının yüksek olması nedeniyle çifte bordro uygulamasına başvurdukları, istihdam yüklerini azaltmak için de çalışanlara ödedikleri ücretleri asgari ücret olarak gösterdikleri doğru.

Örneğin, net 2 bin YTL aylık ücret ödenen bir çalışan, asgari ücretli olarak gösteriliyor. Böylece SSK primleri ile vergileri asgari ücret üzerinden ödeniyor. Bu durum çalışanın prim ödemlerinin düşmesine neden olurken, devletin de prim ve vergi kaybına neden oluyor.

TEDAVİ YANLIŞ

KayIt içinde faaliyet gösteren firmaların büyük bir çoğunluğu zaten herhangi bir zorunluluk olmaksızın, maaş ödemelerinde bankacılık sistemini tercih ediyor. Çalışanların maaşları, bankada adlarına açtırılan hesaplara yatırılıyor.

Sorun, kayıtdışı çalışan işletmelerin ve kayıtdışı işlemlerin kayıt altına alınmasında. Belli bir tutarın üzerindeki mal ve hizmet hareketleri ile ilgili ödeme ve tahsilâtların bankacılık sistemi üzerinden geçirilmesi zorunluluğu beş yıldır uygulanıyor. Zorunluluğa rağmen, kayıtdışı çalışan işletmeler, belgesiz alım ve satım bedellerini açıktan tahsil etmeye veya ödemeye devam ediyor.

Ücret ödemelerinde de durum aynı. Gerçek ücret ödemeleri açıktan yapılıyor. Çalışanlar kayıtlarda asgari ücretten gösteriliyor. Yeni dönemde de kayıtlarda gösterilen ücret bankacılık sistemi üzerinden, aşan kısmı açıktan ödenecektir.

Bize göre çözüm, ücretlerin düşük gösterilmesinin nedenlerinin ortadan kaldırılmasıdır. Bunun için de hele de küresel ekonomik krizin Türkiye’yi de vurduğu şu dönemde istihdam üzerindeki yüklerin geçici de olsa azaltılması gerekiyor.

Sorular ve cevaplar

Askerlik borçlanması primleri ücretin vergi matrahından indiriliyor

ArkadaŞIm, SSK’lı olarak halen çalışmaktadır. 20 ay askerlik borçlanması yaptı. 2550 YTL borç doğdu. Ödenen askerlik borçlanmasının ücretten düştüğünü duydum. Çalıştığımız muhasebeci “olmaz” diye cevap verdi. Bu meblağı 2009 Ocak ayında ödemeyi düşünüyor. Askerlik borçlanması ödemesinin ücretten düşülmesi konusunda bilgilendirmenizi dilerim. Şener Akşit

Bireylerin sosyal güvenliklerini sağlamak amacıyla, kanunla kurulan ve tüzel kişiliği haiz Emekli Sandıkları ve Sosyal Sigorta Kurumları’na (1 Ekim 2008’den itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu’na) ödenen paralara prim deniliyor. Bu primler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 63. maddesindeki şartlarla, ücretin gerçek safi tutarının hesabında gider olarak indiriliyor.

Emekli Sandığı ve Sosyal Sigorta Kurumları’ndan, kanunla kurulmuş olanların üyelerine çeşitli kanunlarla, daha önceki dönemlerde ödenmemiş bulunan aidat veya primleri borçlanma suretiyle ödeme ve dolayısıyla borçlanılan bu sürelerin emekliliğe esas alınacak hizmet sürelerine sayılma hakkı tanınmaktadır.

Askerlik borçlanması da bunlardan biri olup, ödenen askerlik borçlanması primleri de Gelir Vergisi Kanunu’nun 63/2. maddesine göre ücretin gerçek safi tutarının hesaplanması sırasında gider olarak indirilebiliyor. Böylece indirim konusu yapılan primin yüzde 15’i kadar daha az vergi ödenerek, avantaj sağlanıyor. Başka bir anlatımla borçlanma priminin yüzde 15’i eksik vergi ödenerek finanse edilmiş oluyor.

5510 sayılı SS ve GSS Kanununa göre, askerlik borçlanması primlerinin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekiyor. Borçlanma primlerinin ücretin vergi matrahının hesaplanması sırasında ne şekilde indirim konusu yapılacağı, 111 Sıra No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde açıklanmış. Buna göre, ödenen borçlanma priminin, ödemenin yapıldığı aydan başlamak üzere ödenen tutara ulaşıncaya kadar ücretin vergi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınması gerekiyor.

Arkadaşınızın, 2009 Ocak ayında ödenecek askerlik borçlanması prim tutarının indirimine ocak ayı ücretinden başlanılacak. Tamamının ocak ayında indirim konusu yapılamaması halinde şubat ve izleyen aylarda, ödenen tutara ulaşılıncaya kadar indirime devam edilecek. Dolayısıyla askerlik borçlanması tutarının yüzde 15’i kadar daha az vergi ödenmiş olacak.

Araçların yaş hesabı

Öncelİkle MTV ödemeleri konusunda vatandaşları bilgilendirdiğiniz için çok teşekkürler. Ben 2006 yılı 6. ay trafik çıkışlı aracımın 2009 yılının ikinci altı aylık döneminde 4-6 yaş grubuna girdiğini ve 2009 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksitini 4-6 yaş grubundaki araçlar için belirlenen tutarda ödemem gerektiğini düşünüyorum. Görüşümün doğru olup olmadığı konusunda beni bilgilendirebilir misiniz? Erdinç Can

Motorlu Taşıtlar Vergisi yıllık olarak tahakkuk ettirilir. Ocak ve temmuz aylarında farklı ödeme yapılması söz konusu değil. Sizin durumunuzun açıklığa kavuşması, araçların yaşının hesabı ile ilgili. MTV Kanunu’nun 11. maddesine göre; “Taşıtların tescil belgesinde yazılı olan model yılında bir yaşında olduğu kabul edilir”. Burada önemli olan aracın trafiğe çıkış tarihi değil; tescil belgesinde (ruhsatta) yazılı olan modeldir. Aracınız büyük bir ihtimalle 2006 model. Yasadaki yaş hesabına göre, aracınız 2009 yılı itibarıyla zaten 4-6 yaş grubunda yer alıyor. 2009 yılında her iki taksit için de bu gruba ait olan vergi tutarını esas alacaksınız.

Akşam

Bu haber 921 defa okundu.