Çin de sallanmaya başladı

26 Aralık 2008 09:56 tsi
Çin son birkaç aya kadar krize de direnir, ayakta kalır gibi gözüküyordu ama şimdi son verilere göre krizden önemli boyutta etkilendiği gözüküyor!

Deniz Gökçe / Akşam

Çin de sallanmaya başladı

Globalleşen dünyada değişimden en çok faydalanan 1978 yılından bu yana “kapitalist ekonomi-komünist siyaset” uygulayan Çin olmuştu. Çin son birkaç aya kadar krize de direnir, ayakta kalır gibi gözüküyordu ama şimdi son verilere göre krizden önemli boyutta etkilendiği gözüküyor!

Kasım ayında geçmiş dönemin ihracat şampiyonu Çin’in ihracatı yüzde 2 azaldı. Ancak değişen kurların sonucu Çin parasının değer kazanmasının etkisini ortadan kaldırırsanız, ihracat kasım ayında aslında yüzde 10 azalmış. Çin gene de kasım ayındaki istatistiklere göre son on iki ayda, 279 milyar dolar dış ticaret fazlası vermiş.

Çin cari denge hesabının ise 2008 sonunda GSYİH oranı olarak yüzde 10.5 civarında fazla vermesi bekleniyor. Ama ihracatta daralma onların standardına göre çok ciddi boyutta!

Çin tüketici fiyat endeksi son 10 ay içinde yıllık yüzde 8.7 enflasyon değerinden yüzde 2.4 düzeyine düştü. Buna karşılık üretici fiyat endeksi yılbaşından kasım ayına kadar sadece yüzde 2 artmış bulunuyor. Eğer buna deflasyon denmiyorsa, neye deflasyon denir bilinemez!

Bütün bunlara da geçici şok demek pek mümkün değil. Adeta bütün gelişmiş ekonomiler ciddi boyutta resesyonda. Gelişmiş ekonomiler Çin üretim ve ihracatının nihai alıcısı olan ülkeler. Gelişmiş ülkelerin resesyonu sona erene kadar da ihracattaki düşüş trendinin tersine dönmesi de pek mümkün değil. İmalat sanayiindeki aşırı kullanılmamış kapasite ise Çin vatandaşları için daha ucuz geçim demek, tabii eğer işsiz kalmamışlarsa. Çin’de işsizlik oranı ise son ölçümde yüzde 9 değerinin üstünde!

Tabii Çin ekonomisini yakından bilenler ve izleyenler biliyorlar ki yeryüzünde devlet harcaması ile ciddi bir büyüme gerçekleştirmenin uzak ara şampiyonu Çin yöneticileri. Çin’in bütçe açığı aslında çok küçük. GSYİH oranı olarak küçük de olsa fazla veriyorlar: Yüzde 0.2 fazla aslında denk bütçe demek.

Çin’de kısa vadeli (üç aylık) faiz yüzde 2.28 civarında, 10 yıllık faiz ise yüzde 2.75 düzeyinde. Çin borsasının 2007 sonundan bugüne kadar olan nerede ise bir yıllık dönemde, yüzde 60 civarında değer kaybına rağmen faiz düşük. Merkez Bankası eylül ayından bu yana faizden 200 baz puan indirim yapmış ve kredi kanallarının açılması emrini kamu bankalarına vermişti.

Kamu bankaları emir üzerine kredi verme faaliyetini artırırken, kredi büyümesi bir evvelki yılın aynı ayına göre yüzde 16 civarında artmış bulunuyor. Kredi hacmi de bir evvelki aya göre yüzde bir civarında artmış.

Bu tür cephane kullanılmasının mümkün olduğu ortamlarda teknik tanımınız ne olursa olsun ciddi resesyon yaşanması tabii ki pek mümkün değil. Ancak her dönemde de bir evvelki döneme göre resesyon ile mücadele çabasının hızla artırılması gerekiyor. Eğer bu çaba artırımı başarılı olmazsa da ortaya çıkacak olan istihdam sorunu 2009 yılını daha kötü bir hale getirebilir, sosyal sorunlar büyür.

Çin, 2008 yılında, henüz durgunlaşan ama resesyonda olmayan, hatta deflasyon yaşamaya aday bir ülke olarak görülüyor. Ama bu şimdilik! Durum ileride değişebilir!

Bu dönemde “ihracata dayalı büyüme modelinin” aynı zamanda “dış talebe esaret” anlamına da geldiği de açıkça görülüyor!

Bu haber 497 defa okundu.