Ejderha, ‘sosyal’den kalır mı?

16 Aralık 2008 16:22 tsi
Son 10 gün içinde, Çin’de sosyal patlamalar olacağına ilişkin haberler gelmeye başladı. Gerekçe ekonomik kriz elbette. Fakat iki mesele şu ki; 1) Bu haberlerin kaynağı Batı değil, bizzat Çin. 2) Hani Çin 2025’de dünya lideri olacaktı? Var bir

Bir-iki haftadır, Çin’de sosyal çalkantıların yaşanabileceğine ilişkin haberler yoğunluk kazanmaya başladı. Aslında “yoğunluk” demek de haksızlık olur. Zira benzeri olaylarda “Batı kaynaklı” haberlerde yapıldığı kadar değil.

İşin ilginç noktası, bugüne değin Çin’e yönelik menfi haberlerin aksine, bunların bizzat Çin kaynaklı olması. Bunlar genellikle ya ülkenin saygın dergilerinde veya stratejik-akademik çalışmalar yapan kuruluşlarından geliyor.

Özü şu, küresil kriz nedeniyle işsizlik başgösterebilir! Temeli bu. Elbette başka ekonomik göstergeler de, örneğin borsanın ciddi değer kaybına uğraması gibi notlar da mevcut ama ana eksen işsizlik.

İşsizlik Çin gibi bir ülkede daha önemli hale geliyor. Zira bu ülke her sabah yaklaşık 750-800 milyon insanını işe uğurluyor. Bu gerçekten de inanılmaz bir rakam. Denebilir ki, “kaç paraya çalışıyorlar”?

Bu da iyi bir soru ama neticede bu insanlar iş sahibi ve ülkenin üretimini devam ettiriyorlar. Ve o ucuz işçilikle eldelenen ucuz mallar başta ABD olmaz üzere dünyaya satılıyor.

Çin’in rezevrlerindeki trilyon dolar seviyesindeki birikimin nedeni de bu zaten. Çin aynı zaman ve nedenle yıllık büyümesi de yüksek bir ülke. Yıllardır da böyle gidiyor. Şimdi kriz nedeniyle bu oranlar aşağı eğiliyor.

Bağlantılı olarak işsizliğe, yine bağlantılı olarak da sosyal patlamalara neden olabilir. İşte tartışma bu. Peki ama öngörü gerçekleşir mi?

Bu şimdilik tartışmalı bir önerme. Sonucu zaman gösterecek. Fakat şöyle bir teori de var. Yayınların Çin kaynaklı olması, krizi daha derin yaşayan ABD ve Batı ülkelerinin para yardımını (!) Çin’den almalarının önüne kesme amaçlı bir psikolojik operasyon sayılabilir mi?

Zira Batı, küresel krizin atlatılmasında Çin’in para harcamasını-hem içeride hem dışarıda-önemli görüyor ve bunun için bastırıyor. Baskının, “hadi pamuk eller cebe” sözleriyle sınırlı kalmayacağını söylemek gereksiz.

Siyaseten de ağır baskı söz konusu. İşte bu tablo Pekin’in bir “ön alma” hamlesine meydan vermiş olabilir mi?

İkinci işkilli nokta ise, düne kadar dünyanın “yeni efendisi” sayılan, istisnasız tüm çalışma ve resmi raporlarda 2025 yılının yeni ekonimik lideri olarak gösterilen Çin, nasıl oluyor da bir kaç ay içinde, sosyal patlamalarla mücadele etmek zorunda kalabilecek denli iktisadi sıkışmışlığa uğruyor?

Bu haber 859 defa okundu.