Şili ağlamıyor: Augusto Ugarte Pinochet öldü!

0 0 0000 00:00 tsi
Şili eski lideri Pinochet öldü. Arkasında birçok “alacaklı” bırakarak… Tarihin en lanetli liderlerinden sayılan 91 yaşındaki generalin sevenleri de çoktu ama son yolculuğunun varış noktasında onu daha çok nefret edenleri karşılayacak gib

 25 Kasım 1915’de Valparasio-Şili’de doğan Augusto Ugarte Pinochet, 1973 yılında zamanın Şili Başkanı Salvador Allende’yi devirerek iktidara hâkim olan askeri cuntanın liderliğini yaptı.

1936’da askeri akademiyi bitiren Pinochet, 1970’de tümgeneral oldu. Tarihin cilvelerinden biri olarak, sadece 18 gün sonra kendisini devirecek Pihochet’yi 1973 yılında Allande Genelkurmay başkanlığına atadı. Bu darbe sırasında Allande Saray’ı kuşatan askerlere direnirken onların açtığı ateş sonucu öldü.

Pionchet yönetimi ele geçirdikten sonra hemen çok sert bir politika uygulamaya başladı ve özellikle sosyalist ve demokratları hedef aldı. Politik partileri kapattı, anayasayı lağvetti ve çok kısa süre içinde 130 binden fazla insanı hapse gönderdi.

İktidarın ilk yılının sonunda beraber darbe yaptığı arkadaşlarını da pasifize ederek bütün iktidarı kendi eline aldı, devlet başkanlığını da üstlendi. Baskıcı politikaları uluslararası camiada protesto edilmeye başlanırken iddialara göre kendi bakanlarını bile öldürtüyordu.  

Ekonomik açıdan ise liberal politikalar izlemeye başladı ve ülkenin ekonomisini küresel rekabete açtı. Sıkı para politikasıyla enflasyon oranı bile bir miktar düşürüldü ama ücretlilerin geliri inanılmaz ölçülerde geriledi.

1978 yılında yapılan şaibeli seçimlerde halkın yüzde 75’inin oyunu aldı. Yeni anayasayı halkoyuna sundu, 1981’de yürürlüğe girmesiyle birlikte de 8 yıllığına devlet başkanlığını üstlendi.

1982-83’de güçlenmeye başlayan toplumsal muhalefet, ekonomik bunalımların getirdiği dalgalanmalarla birlikte açık eylemler düzenleyeme başladı. Sürekli genişleyen kitle hareketleri ve hatta silahlı eylemlerin sonunda 1984 yılında Pinochet, sıkıyönetim ilan etti. 1986 yılında Pinochet’e duyulan reaksiyon bir suikasta kadar yükseldi. Ama Pinochet kurtuldu.

1987 yılı başında sıkıyönetim kaldırılarak politik partilerin kurulmasına izin verdi. Ancak iktidarda kalma olanaklarını sürekli zorladı. Bir dönem daha iktidarda kalabilmek için referandum yaptı ama yüzde 54’lik “hayır” yanıtından sonra, 1990 yılında iktidarı devredeceğini açıkladı.

Nihayet 1989 yılında çok sayıda siyasal partinin katılımıyla oluşturulan büyük bir koalisyona karşı kaybetti. Şili’de Pinochet dönemi hem yerel hem de küresel etkileri ve yankılanmaları çok olan bir süreçtir.

Pinochet’in özellikle insan haklarına gösterdiği sınırsız sertlik halen bu ülkenin politik hafızasında kayıtlı durmaktadır. Pinochet’in ölümüne kadar sevenleri kadar nefret edenleri de çok olmuştur. Esasen dünyada Şili’yi izleyen birçok insan tarafından Pinochet’e asla affedilmemesi gereken bir liderdi.

Öte yandan Pinochet’in iktidarı ve sonrasında da Batı ülkelerinden özellikle de Amerika ve CIA’den destek aldığı ve korunduğu iddialarında gerçeklik payı bulunduğuna birçok kişi inanmaktadır. Pinochet, döneminde işkenceye uğrayan ve iktidara direnen halk gruplarının öyküsü dünyada saygı görmüş hatta bazı politik grupların sembolleri arasına girmiştir. 

Geçen hafta geçirdiği kalp krizinin ardından başkent Santiago’da askeri hastanede hayatını kaybeden Pinochet’nin nasıl anılacağı konusunda da çekişme yaşanacak gibi. Dualarla mı lanetlerler mi?

Bu haber 276 defa okundu.