BU köşede 30.08.2006 ("Ortadoğuda Böyle Bir Barışa Ne Dersiniz?") ve 31.08.2006 ("Emperyal Devlet Olmak Ne Demek?") tarihlerinde iki yazı yazdım ve şu anda dünyanın ana dinamiğini oluşturan "ABD-İran çatışması"nın yakın bir süre sonra pekálá optimal bir noktada anlaşmaya dönüşebileceğini ifade ettim.
O günlerde tarafıma "zırvaladığıma" dair bir sürü mektup yollandı. Bazı akıl haritaları, "öldüm Allah" ABD ile İranın bir araya gelemeyeceğine iman etmişlerdi.
* * *
20. yüzyılın 21. yüzyıla emanet ettiği en büyük beyinlerden birisi olduğuna inandığım Henry Kissinger, geçenlerde yaptığı bir kısa konuşmada aynı konuya değindi. Kissinger, ABD-İran çatışmasının bir yere gitmediğini, iki tarafın da denetimi dışında bir sürü patlamalara yol açabileceğini, bundan tüm Ortadoğu devletlerinin zarar görebileceğini, ideoloji ihraç etmeye çalışmak yerine dünyadaki mümtaz yerini almak için çaba sarf edecek bir İran yönetiminin Batıda kabul görebileceğini söylüyordu.
ABD, İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkeler, denetim dışı altüst olacak bir Ortadoğu haritası yerine, bölgede bugünkü yerleşik devletlerin çıkarlarını koruyan bir harita üzerine anlaşabilirler ve bu haritanın karşılığında da İranı dünyadaki yerleşik düzenin mümtaz bir temsilcisi olmaya davet edebilirlerdi.
Konuşma sırasında ortaya çıktı ki; Henry Kissinger benzer görüşlerini daha önce yazılı olarak da, benim daha evvel görmediğim bir makalesinde ifade etmişti:
"The Next Steps With Iran: Negotiations Must Go Beyond the Nuclear Thret to Broader Issues" -İranla Atılacak Sonraki Adımlar: Görüşmeler Nükleer Tehditten Daha Geniş Meseleleri Kapsamalı- Washington Post- 31.08.2006)
İranın Ortadoğuda "emperyal egemenliğinin" sadece bölgede değil, dünyada kabul görmeyeceğinin altını çizdikten sonra bana göre makalenin en can alıcı noktasında Kissinger diyor ki:
"(İranın global dünyaya davet edilmesi) şeffaf olarak doğrulanabilir objektif politikalarla anlatılmalıdır. Bir jeopolitik diyalog, nükleer zenginleştirme krizine getirilecek erken bir çözümün yerini tutmaz. Bu iki konu birbirinden ayrı ve ivedilikle ele alınmalıdır. Ancak, (nükleer tehdit ile ilgili) müzakerelerde alınacak sonuçların İranın geniş (global) dünyaya kabulü için ilk adım olduğuna dair güçlü duruşun açıkça anlaşılması gerekir."
* * *
"İranın geniş (global) dünyaya kabul edilmesinin" ne anlama geldiği, nasıl tarif edileceği makalede açık değil. Toplantıda bu meseleyi;
"Peki İran böyle bir anlaşma için ne alacak, onun çıkarı ne olacak?", şeklinde yönelttiğimde Kissingerden detaylı bir cevap alamadım.
Benim 30 ve 31 Ağustosta yayınlanan makalelerimde ifade ettiğim korkum, İranın Ortadoğuda daha etkin bir role sahip olmadan ABD ve Batı ile bir anlaşmaya razı olmayacağı noktasında toplanıyor: Barış ama nasıl bir barış?
Henry Kissinger, makalesinde İranın Ortadoğuda emperyal rol oynamasına asla müsaade edilemeyeceğini söylüyor ama bu kaygı "İranın ideolojik dürtülerinden", açıkçası Ortadoğuda kendi hükümranlığı altında "İslami bir düzen" kurması korkusundan kaynaklanıyor.
Ancak, her anlaşma "optimum bir nokta"da karşılıklı anlaşmayı içerir. Ya İran, Batıyı devrim ihracatı yapmayıp Ortadoğuda klasik ve Batı ile ortak sürdürülecek bir hegemonyayı kabul ettiğine ikna ederse? O zaman Türkiyenin bölgede "önemi" ne şekil alır?
Barışsever her ulusalcı, bu ihtimali hesaba katmak zorundadır.
Görünen o ki, ABDde bazı beyinler bu konuda beyin jimnastiği yapmaya başlamışlar bile.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle