0 0 0000

Amerika, Sırbistan ve Kosova...

Kosova’nın nihai statüsü konusunda aylardır süren müzakerelerde bu yılın sonlarına doğru sonuç alınması yönündeki umutlar giderek azalıyor.

Nitekim, bu hususu BM Temsilci Yardımcısı Albert Rohan da dile getirmiş bulunuyor. Rohan, birkaç gün önce yaptığı açıklamada müzakerelerde ilerleme şansının giderek azalmakta olduğunu, böyle giderse müzakerelerin 10 yıl daha sürebileceğini ve bunun hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini açıkça ifade etti.

Tarafların pozisyonlarından vazgeçmemeleri yüzünden ortaya çıkan bu durumu başka bir gelişmenin de başka bir şekilde etkilemesi de söz konusu olmaya başladı bir süredir.

Gözlerden kaçan bu gelişme Sırbistan ile Amerika arasında doğmakta olan yeni bir yakınlık, yeni bir işbirliği zemini ile ilgili son derece önemli bir gelişme. Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç’in bu ayın başlarında Washington’a yaptığı resmi ziyaret sırasında ilk filizleri ortaya çıkan bu gelişmenin hem Amerika-Sırbistan ilişkilerini hem de Kosova ihtilafını etkileyeceği anlaşılıyor.

Washington’da Amerika Dışişleri Bakanı Rice, Başkan Yardımcısı Cheney ve nüfuzlu senatörlerle çok önemli görüşmeler yapan, bunlara ülkesinin Kosova tezini anlatan Tadiç bir de Rice ile birlikte önemli bir askeri işbirliği anlaşmasını imzalamış bulunuyor. Bu anlaşmanın ana konusu da Amerikan askeri birliklerinin Sırbistan’dan transit geçiş şartlarını düzenliyor. 1995 Dayton Antlaşması ile Sırbistan topraklarından transit geçiş hakkına sahip olan Amerika bu yeni anlaşmayla bu haklarını daha netleştirmiş, güçlendirmiş oluyor.

Tadiç, Amerikalı yetkililerle Kosova konusunu konuşurken, onlara ülkesinin Kosova’nın bağımsızlığına karşı olduğunu, bağımsızlığının Balkanlar’daki güvenlik ve istikrarı tehdit edeceğini defalarca söylemiş bulunuyor.

Amerikalı yetkililerin Tadiç’in tezlerinden ne kadar etkilendiğini, bu tezlere karşı hangi cevapları verdiklerini tam anlamıyla bilmiyoruz; ama bu yetkililerin Tadiç’e General Mladiç’i sorduklarını, bu konuda sonuç beklediklerini söylediklerini çeşitli kaynaklardan öğrenmiş bulunuyoruz.

Bu kaynaklardan Bliç adlı Sırp gazetesi, Amerikalı yetkililerin Sırbistan’ın Mladiç’i önümüzdeki kasım ayına kadar bulup Lahey’deki Milletlerarası Savaş Suçları Mahkemesi’ne teslim etmesi halinde BM’nin Kosova kararının Sırbistan parlamento seçimlerine kadar ertelenebileceğini teklif ettiklerini bildiriyor.

Söz konusu Mladiç, malum Bosna’da işlenen savaş suçları dolayısıyla yıllardır aranıyor. Amerika Mladiç konusunda son derece hassas. O kadar ki yakalanmasını sağlayacaklar için 5 milyon dolar ödül koymuş bulunuyor ve bu konuda tavizin söz konusu olmadığını söyleyip duruyor.

Nitekim, anlattığımız gibi Tadiç’e de aynı şekilde davranmış bulunurken Tadiç de Amerika’nın Mladiç ile Kosova arasında kurduğu bağlantıyı iyi anlamış ve bağlantıyı Sırbistan’ın Kosova ile ilgili müzakere pozisyonunu güçlendirmek için kullanmaya hazırlanmaya başlamış görünüyor. İşte bu yüzden önümüzdeki aylarda Mladiç’in yakalanıp Lahey’e teslim edileceği anlaşılıyor.

Sırbistan parlamento seçimlerinin bu konuyla alakası da şu şekilde: Karadağ mayıs ayında referandum sonucu bağımsız olunca Sırbistan-Karadağ Federasyonu’nun birleşik anayasası da ister istemez geçersiz olmuş bulunuyor. Bu sebeple Sırbistan’ın parlamento seçimleri yapabilmesi için yeni bir anayasa kabul etmesi gerekiyor. Yeni anayasa olmadan yapılacak seçimler de muhtemelen Kosova’nın bağımsızlığı kabul edildikten sonra yapılacağı için bugünkü Batı yanlısı, ılımlı iktidarın seçimleri kaybedeceği, Sırp milliyetçisi Radikal Parti’nin iktidar olacağı ve bunun da hem Sırbistan’da hem de bölgede problemler çıkaracağı bugünden tahmin ediliyor. Amerika da bu ihtimali önlemek için Tadiç’e Kosova kararının parlamento seçimlerinden sonraya (2007’ye) ertelenmesini sağlayabileceğini söylemiş bulunuyor.

Bu gelişmelerle Kosova problemi başka boyutlar da kazanmaya başlıyor kısacası.

Bu yazı 986 defa okundu.