0 0 0000

Filistin'e acil para lazım

Filistin Yönetimi Devlet Başkanı Mahmud Abbas yarın Ankara'da olacak, Kudüs Üniversitesi'nin Başbakan Erdoğan'a bir otelde takdim edeceği fahri doktora törenine katılacak ve sonra başta Erdoğan olmak üzere yetkililerimizle Filistin meselesini görüşecek.

Abbas, muhtemelen hem önümüzdeki BM Genel Kurulu'nda yeniden gündeme getireceği Filistin devletinin tanınması (üye olmayan statü talep edecek) ile ilgili planlarını hem de muhtemelen yönetiminin bugün yaşadığı ağır ve çok ciddi malî krizi de devlet ricalimize anlatacak ve herhalde bu konuda yardım da isteyecek.

Filistin yönetimi, bugün gerçekten kuruluş yılı olan 1994'ten bu yana en büyük, en ciddi malî krizini yaşıyor. Bu yüzden bölge geçen haftadan bu yana gösterilerle sarsılıyor. Halk büyük şehirlerde sokağa dökülüp krizi ve krizi hafifletmeye dönük alınan tedbirleri protesto ediyor. Yönetim de bu konuda acil çareler ve taze para arıyor.

Nitekim, önümüzdeki pazar günü BM çatısında Filistin Yönetimi'ne yıllardır malî destek ve yardım sağlayan 'Donor Grubu' hem genel hali hem bu malî krizi bir konferans çerçevesinde görüşecek ve mensuplarından ek malî katkı talep edecek. Muhtemelen Mahmud Abbas da burada olacak.

Filistin Yönetimi'nin malî krizi şüphesiz bütçe açığından kaynaklanıyor. Yönetim son yıllarda Başbakan Selam Fayyad'ın başarılı ekonomik reformlarına rağmen bütçesine yapılan yabancı donor katkısını azaltabilmiş olsa da açığı tamamen kapatabilmiş de değil. Yapılan ekonomik reformlar sonucu yönetim 2008'deki yabancı katkı miktarı olan 1,8 milyar doları 2011'de 1,1 milyar dolara kadar düşürebilmiş, ancak bu yeterli olamamıştı. Bu durumun ortaya çıkmasında da Arap ülkelerinden yapılan katkının düşmesi en önemli rolü oynamıştı. Bu ülkeler 2008 ve 2009 yıllarında 500 milyon dolar katkı yaparlarken 2011 ve 2012 yıllarında bu katkı 200 milyon dolara kadar inmişti. Bu 200 milyon doların da büyük bölümü Suudi Arabistan'dan gelmişti bildiğim kadarıyla. Yabancı katkının aslan payını ise Amerika ve Avrupa Birliği karşılıyor. Bunu da yeri gelmişken belirtelim. Bunlar katkı yapmasalar, ne olur, Filistin Yönetimi ne yapar, herkes düşünsün de bu konuda atıp tutmasın. Hoşuna gitmese de gerçekleri görsün..

İşte bu yabancı katkılardaki düşüş bugün Filistin Yönetimi'ne bugünlerde en az 400 milyon dolar malî yardım ya da katkı yapılmasını gerektiriyor. 2012 yılı bütçesi için bu 400 milyon dolar acil ihtiyaç haline gelmiş bulunuyor. Bu açık yüzünden Filistin Yönetimi, sayısı 180 bini bulan kamu görevlisi ya da memurunun maaşlarını aylardır kısmen ödeyebiliyor. Bu 180 bin memur, artı destekledikleri yakınları, Gazze dâhil Filistin bölgesinin nüfusunun yaklaşık yüzde 25'ine tekabül ediyor. Bu da şüphesiz çok önemli bir yüzde sayılır. Bu yüzdenin maaş alamamasının anlamını herhalde hatırlatmaya gerek yok. Esasen, 4 milyar dolar civarında olan bütçenin büyük bölümü işte bu maaşların ödenmesine harcanıyor. Bugün yukarıda söylediğimiz gibi açık 400 milyon dolar. Bu açık yabancı katkılarla kapanmazsa Filistin Yönetimi ya bulabilirse yeniden borçlanacak ya da zaten tepkilere sebep olan ekonomik istikrar programını daha da güçlendirmek ve ağırlaştırmak zorunda kalacak. Bu da krizin daha da ağırlaşması anlamına gelecek şüphesiz.

Filistin Yönetimi'nin bugün karşı karşıya olduğu malî krizin diğer sebebi de son birkaç yıldır Batı Şeria'da yaşanan ekonomik durgunluk ve ekonomik faaliyetlerdeki yavaşlama süreci elbette. Bölge 2008-2009 yıllarında yılda ortalama yüzde 9 ekonomik büyüme yaşarken son iki yıldır bu oran yüzde 5 civarlarına düşmüş bulunuyor. Bu yüzden işsizlik Batı Şeria'da yüzde 19, Gazze'de ise yüzde 30 civarında seyrediyor.

Gazze zaten ambargo ve başka sebeplerle ekonomik krizden çıkamıyor. Üstelik böyle giderse ve durumda bir değişiklik olmazsa, milletlerarası camia acil tedbirlere başvurmazsa BM'ye göre Gazze 2020 yılına kadar yaşanmaz hale gelecek. BM raporuna göre, okul, sağlık, enerji ve diğer konularda gelişme olmazsa Gazze'nin durumu gittikçe kötüye gidecek. Bu alanlarda gelişmeler olması için de hem ambargonun kalkması hem de para gerekiyor elbette. Bu paraları kim verecek, ne zaman verecek, bilinmez.

Filistin Yönetimi'ne hem acilen hem de orta ve uzun vadede para gerekiyor kısacası. Paranın yanı sıra ekonomik kalkınma ve gelişmeyi önleyen İsrail sınırlamalarının da kalkması şart elbette. Para muhtemelen bulunacak; ama işgal, o başka ve zor bir konu. Batı Şeria 1967'den bu yana işgal altında. Yani 45 yıldır. Bugün bu kadarını söyleyeyim, yeter herhalde...

zaman

Bu yazı 1,537 defa okundu.