0 0 0000

Tayyip Erdoğan'ın Amerikan tarzı portresi

Wikileaks'in yayınladığı Türkiye hakkındaki ABD belgeleri ilginç farklılıklar gösteriyor. Kamuoyuna yansıyan ilk parti belgelerde saçma sapan iddialar yer alıyordu.
Belli ki dışişleri birimlerine, konsoloslara, elçiler, "Siz ne bulursanız gönderin, tasnifi biz yaparız" denmişti Washington'dan.
Taraf gazetesinin yayımladığı belgelerde ise bazı farklar var. Örneğin, dönemin ABD Ankara Büyükelçisi Robert Pearson tarafından Aralık 2002'de Beyaz Saray'a geçilen portre...
2002 seçimleri yapılmış Abdullah Gül, Hükümeti kurmuştur. Partinin lideri Tayyip Erdoğan ise yasağı yüzünden Meclis dışındadır.
Ama fiili lider olarak Avrupa ülkelerinde Başbakan gibi karşılanmıştır. Şimdi sıra ABD Başkanı Bush'tadır.
İşte o gezi öncesi Pearson'ın geçtiği belge müthiş öğretici. Amerikalı diplomatın gözlem, verileri bir araya getirme ve analiz becerisini gösteriyor.
Bugün, vesveseli moderncikler hariç herkesin tanıdığı Erdoğan ile, ABD Elçisinin o vakitler çizdiği Erdoğan portresi arasında büyük uyuşma var...
İkisine değineyim:
 "Erdoğan hem duygusal tepkiler vermeye, hem de siyasi iktidarı serinkanlılıkla elinde tutmaya eğilimli bir adam..."
 "Erdoğan'ın üslubu, söyleyeceklerini ilkin yumuşak bir dille, az ve öz şekilde söylemektir. İtirazla karşılaştığında, bu kez cevabını daha keskin bir tonda verir ve konu üzerine her teatide biraz daha sertleşir. Açıktan açığa yapılan baskıya ya da tehdit imalarına kötü tepki gösterir."
Belgede, öyle ayrıntılar ve ABD çıkarlarına uygun tavsiyeler yer alıyor ki insan "Pearson işini bilen bir diplomatmış" demek zorunda kalıyor.

"Zaman-bozan"
Kılıçdaroğlu Kemal Beyin günahını alacaktım az daha. Sebebini anlatmak isterim de... Önce bir soru: "Anakronizm" nedir, bilir misiniz?
'Muhteşem Yüzyıl' dizisi sayesinde anakronizmin ne olduğunu öğrendik sayılır: Örneğin dizide "kalyon" tipi savaş gemisinden söz ediliyordu. Halbuki o çağda, yani 16'ncı yüzyılda böyle gemiler yoktu.
Yani bir kişiyi, nesneyi, sözü ya da bir olayı (yanlışlıkla ya da bilerek) kendi zamanının dışına taşırsanız, bunun adı anakronizmdir.
Basit hatalara anakronizm demek, fuzulidir elbette. Örneğin dalgınlıkla , '8' ile '1' rakamlarının yerini değiştirerek, "Atatürk 1818'de doğdu" diye yazmak gibi...
Anakronizm dediğinde ise basit hatalardan ziyade dönemsel hatalar gelir akla. Yani bağlam kayması, takvim zıplamasıdır.

***

Pazar günkü Vatan gazetesini gördüğümde, "Ooo, işte tam bir anakronizm" dedim.
Birinci sayfa da yer alan habere göre, CHP Başkanı Kılıçdaroğlu, 18 Mart Çanakkale Zaferi vesilesiyle halka şöyle hitap etmişti:
"Atatürk'ün Çanakkale Savaşı'nda 'Geldikleri gibi gideceklerdir' dediği gibi, bu iktidar da gidecek."
Yok artık! Kemal Bey bunu da mı yaptı?
Çanakkale'nin tarihi 1915... Halbuki Mustafa Kemal Paşa o lafı 13 Kasım 1918'de söyledi.
Adana'dan Haydarpaşa garına gelen trenden inmişti... İstanbul'a demirlemiş olan yabancı savaş gemilerini görünce, "Geldikleri gibi gideceklerdir" dedi yaverine.

***

Meğer anakronizme düşen Kemal Bey değil, Vatan gazetesiymiş. Ajansın haberine baktım. Kılıçdaroğlu'nun şöyle dediği yazıyor:
"Çanakkale'de düşmana geçit vermediler. Ama bir süre sonra aynı düşman İstanbul'a geldi ve Mustafa Kemal o gemileri görünce, 'Geldikleri gibi giderler' dedi ve geldikleri gibi gönderdi."
Eğer Kemal Bey destekçisi olan Vatan ekibi gibi bir hata yapsaydı, onu "Zamanbozan" ilan edecektim. Başka sefere.
Not: Anakronizmin Türkçesi ne olabilir; önerisi olan var mı?

sabah

Bu yazı 1,769 defa okundu.