0 0 0000

YEMEN II: Bomba kimin elinde patlayacak?

Yemen olaylarının Arap Yarımadası’nın ve ‘yollarının’ güvenliğini tehtid eder hale dönüşmesi, Batılı ülkeleri oldukça rahatsız etmiş olmalı.

Gerçekten öyle mi?

Yemen’de çatışan grupları, sanki ‘Google Earth’ kullanıyormuş gibi, bir anda yerküreden uzaklaşarak, kuşbakışı tarif edebilir, yeniden isimlendirebilir miyiz?

Bunu yaparken, zaman zaman Yemen’in kendisine de bakalım.

Dengelerin bu denli kaygan ve sık değişir olduğu ülkede Yemen Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih maşallah iktidar abidesi. 30 yıldır yerinde duruyor!¹⁵

Üstelik 2004 yılından bu yana süren isyanlara ve bunları bastıramayacağı fikriyle sürekli ateşkes ilan etmesine rağmen.

Yemen tüm bu sorunların arkasında İran’ı görüyor ve bunu saklamıyor. Tahran’ın yüzüne de söylüyor. Ancak zaten İran-alenen söylemese de-inkar etmiş değil.¹⁶ 

Esasen Yemen bu diplomasi oyunun sadece aracı. Suudi Arabistan ve İran birbirlerine Yemen üzerinden saldırıyor. Tabii elçiye zeval olmaz durumu bu örnekte geçerli değil.

Arabistan ve İran basını, Yemen meselesinden hareketle birbirlerine ağzılarına geleni söylüyorlar.

Bu arada eksik parçayı da tamamlayalım. Yemen yaklaşık 52 bin Yahudi’ye ev sahipliği yapmaktaydı.

1948’den günümüze-göç yüzünden-çok az kaldılar.

İnsanın gözü, bu kadar stratejik bir Arap ülkesinin yaşadıkları, İran, Suudi Arabistan ve yollar olduğunda İsrail’i arıyor tabi!

Yemen hükümetinin iddiasına göre, 2007’de yeniden parlayan savaşın ilk kıvılcımı, isyancıların Saadah’ta bulunan bir Yahudi aileyi tehdit etmesi.

Doğrulanmış değil, ancak uluslararası basında sık zikrediliyor.

Arap dünyasında böyle bir konuda İsrail’in rolünün olmayacağına inanmakta zorluk çekenler, Araplar’ın İran’a odaklanmasının İsrail’i rahatlattığı ve Tel Aviv’in de bunu teşvik ettiği düşüncesine yaslanıyorlar.¹⁷ 

Biz yine İran-Arabistan veya Şii-Sünni rekabetine dönelim. Bölgede artık hepimizin bildiği gibi bir “korsan” sorunu var.

Bu yüzden (!) bir çok ülke Afrika burnu da dahil bölge denizlerine savaş gemileri gönderiyor.

İran da bunlardan biri ve Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nde donanmasını hep kuvvetli tutuyor. Bu da sadece Yemen değil, Somali, Eritre ve Cibuti demek ki, ucu "yukarılara" kadar etki ediyor. ABD ve Batı içinse bu koridor, teröre açık bir kapı demek.¹⁸ 

Sonuç: Böylece, tarafları; bir yanda ABD-Suudi Arabistan-Mısır-zımni olarak İsrail (mini minileri saymıyorum), diğer yanda İran olan, bir yanda Şiilik bir yanda Sünnilik mezhebî çatışmaları barındıran, deniz, kara, askeri ve petrol yolları içeren, Yemen çıkışlı 'stratejik' bir sorunun başlangıç aşamasındayız. Bu aşamaya ulaşılabilmesi için "küresel ve psikolojik ikna" evresindeyiz. Durum bu ve daha kötüleşecek.  

Atladığımız bir şey olabilir mi?

Bu tür “çok oyunculu çok ihtimalli oyun”larda çok mümkün!

En garibine, yani tüm dünya, Yemen denklemini iki gündür yazdığım parametrelerin hepsiyle olmasa da, bir kısmı üzerinden okurken..

"Haritanın tümü hakkında yanılıyorsak" ihtimaline bakalım!

Örneğin..

ABD, isyancı Husilerle İran arasındaki bağlantıyı yalanlıyorsa!?

ABD, Husilerle görüşüyor ve destek veriyorsa? “Bu mesele Yemen’in iç sorunudur” diyorsa.

Bir yandan Yemen rejimini desteklerken bir yandan El Kaide’ye kaymasınlar diye Husilere ve Yemen’in bölünmesini isteyen diğer isyancı gruplara açıktan cephe almıyorsa?¹⁹ 

Salih’in 30 yıllık iktidarının mucizesinden bahsetmiştik..

Ayakta kalmak için bu ayaklanma bir fırsat mı sunuyor, tehdit mi?

Herhalde herkes, dün ve bugün haber portallarında, gazetelerde görmüştür.

ABD ve İngiltere, Yemen’deki elçiliklerini kapatıp, gittiler.

Neden?

Madem burada Batı’nın menfaatleri açısından vazgeçilemez noktalar var, cepheyi terk etmek ne demek?²⁰ 

Yoksa iş tahmin edildiğinden daha mı kötüleşecek?²¹

Ayrıca bu Yemen hulahuplarının sadece Ortadoğu, Arap dünyası arenasında döndüğünü sanmayalım..

Bakın size iki link vereyim.. Sadece o linklerdeki haberlerin “başlıklarına” ve kaynaklarına bakın.

İki haber arasındaki zaman farkı, 3 saattir!^{22, 23}  

Peki Türkiye Yemen konusunda ne düşünüyor?

Şu ana kadar Ankara’dan konu ile ilgili durum analiz eden bir açıklama gelmedi.

En taze bilgi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nda olmalı. Çünkü daha bir-iki günce Riyad’da Suudi Kralı ile görüştü.

Üstelik, Yemen meselesinin konuşalacağı da söylenmişti.

Nispeten “bayat” bilgi ise Ali Babacan’da olabilir. Şubat 2009’da Yemen’e gidip, Devlet Başkanı ile görüşmüştü.

Hatta herkese 10 dakika zaman ayıran Salih, Babacan’la bir saat görüşünce, kapıda bekleyenler kriz çıktı zannetmişlerdi.

Konuşmanın detayları meçhul ama Babacan’ın ziyareti Türkiye’ye, “Babacan Yemen’de Osmanlı valisi gibi karşılandı” başlıklarıyla duyurulmuştu.

Eh, biz de “başladığımız yere dönerek” Yemen yazımızı-şimdilik-bitirebiliriz artık.

YEMEN BİRİNCİ BÖLÜM için TIKLAYINIZ

¹⁵ Daha ortada bugünkü Yemen Cumhuriyeti yokken Salih vardı. 1978’de Kuzey Yemen’in Başkan’ı olarak başladığı liderliği devam ediyor.
¹⁶ “Yemen, İran gemisine el koydu”,  27 Ekim 2009, Anadolu Ajansı: “Yemen donanmasının, Kızıldeniz açıklarında tanksavar silahları yüklü bir İran gemisine el koyduğu bildirildi. El Arabiye'nin haberine göre, gemideki 5 İranlı ve bir Hintli sorgulanmak üzere başkent Sana'ya götürüldü.6 kişilik mürettebatın silah uzmanı olduğu, bu kişilerin Huti militanlarıyla birlikte savaşan İranlıların yerine gönderildiği belirtildi. Gemideki silahların, ülkenin kuzeyinde hükümete karşı savaşan Şii militanlara nakledilmekte olduğu kaydedildi.”
¹⁷ Bu inanca neden olan yazılardan biri, İsrail’in meşhur ‘Haaretz Gazetesi’nde, 2009 Temmuz’unda, ‘Akiva Eldar’ imzasıyla yayınlandı. Eldar, Araplar’ın İran korkusunun İsraillilerle ilişkilerini düzeltmeye iteceğini iddia ediyordu.
¹⁸ “Yemen's Increasing Importance in the Regional Struggle”,  INSS İnsight, (İsrail Ulusal Güvenlik Enstitüsü), Yoel Guzansky, 9 Eylül 2009.
¹⁹ ‘Huti isyanı kafa karıştıcı sorular yarattı’, Şark ül Evsat, Abdurrahman el Raşid, 20 Aralık 2009.
²⁰ BBC, 4 Ocak 2010, Yemen'de 'kayıp mühimmat alarmı', ‘İngiliz yetkililer, başkent Sanaa'daki ABD, İngiltere ve Fransa büyükelçiliklerinin, Yemen güçlerinin altı kamyon dolusu mühimmatın izini kaybetmesi üzerine kapatıldığı haberlerini yalanladı.’
²¹ Voice Of America, 4 Ocak 2009, ‘Amerika'dan 14 Ülkeye Ek Güvenlik Kontrolü’: “Amerika, havalimanlarında, 14 ülkenin vatandaşlarına ek güvenlik kontrolü yapacak. Amerika Ulaşım Güvenliği Dairesi; Afganistan, Cezayir, Irak, Lübnan, Libya, Nijerya, Pakistan, Suudi Arabistan, Somali ve ‘Yemen’den gelen yolcuların daha sıkı güvenlik kontrolünden geçirileceğini bildirdi.”
²² http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=935568
²³  http://www.dw-world.de/dw/article/0,,5078605,00.html

 

Bu yazı 2,623 defa okundu.