0 0 0000

Bizans oyunu

Uluslararası siyasete yön veren araçlardan birisi de din...   Tıpkı para, silah, petrol ve bilgi gibi.

Küresel gündemi belirleyebilmek, korkular veya umutlar üreterek zihinlere müdahale edebilmek güç oyunlarının kaderini belirliyor.
Dinler arası rekabet kadar, dinler içi mücadele de dünya siyasetinin arenalarından birisi.
Ortodoks aleminin Doğu ve Batı Roma diye ikiye ayrıldığı günden bu yana devam eden bin yıllık amansız kapışmada, dün İstanbul'da yepyeni bir aşamaya gelindi.
Yeni bir tür savaş mı, barış mı, ateşkes mi?
Şu anda kimse bilemez.
Rus Ortodoks patriği Kirill Türkiye'ye geldi.
Patrik Kirill, gerek örtülü-gerekse açık biçimde rekabet edegeldiği Fener Patriği Bartholomeos'la da görüştü.
Hıristiyan aleminde, özellikle karar vericiler, siyaset yapıcılar arasında bu kadar ilgi çeken başka ziyaret çok azdır.
ABD-Rusya mücadelesİ
Yüzyılın başından bu yana ABD'ye önemli bir Rum göçü gerçekleşti. Halen ABD'de ekonomik gücü ve etkinliği yüksek bir Rum lobisi var.  İki milyonun üzerinde oy deposundan bahsediyoruz. Türkiye'ye gelen ABD başkanları bu nedenle tüm dini liderleri kabul ederler ama Fener Patriği'ne ziyarete giderler.
Rusya'da komünizmin çöküşünden sonra genelde din, özelde Ortodoksluk hızla güç kazanıyor. Bunda Putin'in dini bir silah gibi kullanma stratejisi çok etkili.
Görünürde Fener ve Moskova Patrikhaneleri yakınlaşsa da arka planda siyasi bir mücadele hep sürecek.
Rusya'nın nüfus olarak çok daha büyük bir Ortodoks kesime hitap etmesi, güç dengesini değiştiriyor.
Bugünlerdeki 'Ruhban Okulu açılsın' talepleri biraz da Moskova Patrikliği'ne karşı Fener'in elini güçlendirmeye dönük.

Yunanlıların stratejisi
Fener Patrikhanesi ile ezelden beri rekabet içinde olan Yunan kilisesi ise ikircikli bir politika uyguluyor. Daha doğrusu verdiği görüntü böyle. Yunanlılar, Fener Patrikhanesi'nin sorunlarının çözülmesini asla istemiyorlar.
Ortodoks dünyasını kendi kiliselerinin temsil etmesi derdindeler. 
Patrik Bartholomeos stratejik düşünen, akıllı biri. Modern ve toleranslı bir din adamı. Yunan kilisesi çok daha katı ve gelenekçi.
Özal döneminden beri Fener Patrikhanesi özellikle ABD'de mevzi kazandı.
Bugün zengin Amerikalıların büyük bölümü ruhani liderleri olarak Bartholomeos'u tanıyorlar.

Türkiye'nin oyun planı
Rus patriğin Türkiye ziyaretinin perde arkası çok net değil. Özel bir gündem yaratacağı ve onun bir takım sonuçları olacağı kesin. Ruhban Okulu tartışmalarının tam ortasında bu ziyaret gerçekleşiyor. Acaba Rus kilisesi Fener kilisesinin sorunlarının çözümünü ister mi? Önümüzdeki süreçte çeşitli ülkelerdeki Ortodoksların bağlı olacağı ruhani liderlik konusunda değişiklikler yaşanır mı?
Kiliseler arası nüfuz mücadelesi hangi boyutlara taşınır?
Perde arkasında Fener gibi Rus ve Yunan patrikleri de 'eşitler arasında birincilik iddiası' taşıyor. Ekümeniklik mücadelesi kalıcı olarak kolay çözümlenecek gibi değil.
Biz, uzun zamandır bu konuları tartışmıyoruz. Çözmüyoruz, rafa kaldırıyoruz.
Galiba bugünlerde politika değişiklikleri gündemde. 
Osmanlı, Ortodoks cemaatleri kontrol
etmek gibi bir stratejik aklı kullanmış. 
Biz ise bu konuya tehdit algılamasında yer vermişiz.
Oysa iç yapımıza tesir etmesi mümkün görünmüyor, içeride Ortodoks nüfus kalmamış.
İstanbul'da dün başlayan ziyaret, ileride tarih kitapları tarafından yazılacaktır. Kimin lehine sonuç üreteceğini şimdiden kestirmek kolay değil. Göreceğiz.

akşam

Bu yazı 956 defa okundu.