0 0 0000

New York şehrinin kapanması

1975 yılında Amerikan finans sernmayesinin başkenti olan New York tamamen iflas etmiş durumdaydı. Bu kağıt üzerinde yaşanan bir iflas da değildi, tüm şehrin durması söz konusuydu.

Şehrin ileri gelenleri son çare olarak ABD Başkanı’na yardım elini uzatması için başvurdular. 1975 yılında başkanlık yapmakta olan Gerald Ford bu yardım talebini reddetti. Ertesi gün şehrin önemli gazetesi Daily News şu başlıkla çıkıp basın tarihine geçti: FORD TO CITY: DROP DEAD (Ford’dan şehire: Geberin). Son çare olduğu sanılan yol da kapanmıştı artık. İflasın resmileştirilmesine geri sayım başlatılmıştı. Bir korku filmi neredeyse gerçekleşmek üzereydi.

Bu yakın tarih anektodunu sadece kapitalizmin tarihinin bir tekerrürden ibaret olduğunu anlatmak için vermiyoruz. Asıl amacımız her büyük kriz döneminin bir sonraki büyük ilerleme ve büyüme için fırsatlar yarattığını anlatmaktır.

1975 yılında New York şehri üçüncü dünya ülkelerinin yan mahalleleri görünümündeydi. Sokakları çeteler yönetiyordu, uyuşturucudan ölenlerin cesetleri sokaklarda bırakılıyordu, polis neredeyse grevdeydi, çöpler toplanmıyordu, yaklaşan iflas nedeniyle tüm kamu ulaşımı durma aşamasındaydı. Bu korkunç rüyaya benzeyen günleri çok iyi bilirim çünkü o günlerde şehrin sokaklarında geçiriyordum.

Bugünlerde Main Street diye adlandırılan insanlar şaşkınlık ve korku içindeydiler. Main Street’i panik sarmaya başlamıştı. New York şehrinin kapanması dünyanın da bir felaketle karşı karşıya gelmesi anlamına gelecekti. Tehlikeyi gören şehrin yönetici sınıfları harekete geçtiler. Şehrin valisi de onlara gereken yolları açtı.

Yönetici sınıflar asıl felaketin muhasebe kayıtlarında değil insanların düşünce biçiminden geleceğini görmüşlerdi. Defterler ne derlerse desin insanların umudu yok olmadığı takdirde bir şekilde çıkış yolu bulunabilirdi. Nasıl olsa son geldi diye düşünülmeye başlandığında o son gelmeyecek olsa bile gelirdi. Vali, bir Wall Streeet önde geleni (Banker Felix Rohatyn) hemen harekete geçtiler ve para hareketi sağlamanın yanı sıra ideolojik hareketlenme sağlamışlardı.

Moda dünyasında, emlak dünyasında, restorancılar arasında kriz dönemlerinin bir yandan da bazı insanlara müthiş yatırım ve büyüme imkanları açtıklarını gördüler ve onlar da hareketlendiler. Nasıl olsa işler düşer diye işyerini kendiliğinden kapayanların yanı sıra yepyeni işyerleri açanlar da ortada görülmeye başlandı. Çok lüks restoranları o dönemde açanlar oldu. New York magazini yukarıda durumunu anlattığım o şehrin aslında bir stil ve trend başkenti olma potansiyeli olabileceğini görmüştü ve o bakış açısına uygun yayınlar yapmaya başladı. İşte bu yüzden bir dergicilik dâhisi olan ve New York magazinini yaratan Clay Felker öldükten sonra New York’u kurtaran adam olarak anılmaya başlandı.

Üzerinde kapkara bulutlar yerleşmiş olan ve bir süre sonra sokaklarının bile boşalacağı düşünülen şehirde birden bir ışık parlamaya başlamıştı.

O günlerden sonra bir beş yıl ötesine bakalım. Yukarıda anlattığım o feci durumdaki şehir artık modada, yiyecek içecekte, medya sektöründe dünyaya yön veren bir haldeydi. Sokaklar tamamen temizlenmiş ve müthiş bir ev piyasası oluşmaya başlamıştı.

Frank Sinatra’nın meşhur şarkısı ‘New York, New York’ta anlatılanlar olmuştu işte.

Bu yaşanmış olaylardan bugünlerde kıssadan hisse çıkarmak gerekiyor.

Bugünlerde kapitalizm kendi içindeki çürümüşlüklerden arınıyor, kendini temizliyor ve bir süre sonra çok daha güçlü bir şekilde dirilecek.

Gayet tabii ki gerek iş yapmada olsun gerekse de keyif yapma üslubunda olsun kültür değişecek, yeni bir stil ve trendler ortaya çıkacak ve yeni olduğu için çok daha heyecanlı bir dönem başlayacak. Biz de o dönemin kültür teorisini, ideolojisini yazıp çizmeye başlayacağız yepyeni içerikte dergiler ve yeni duyarlılıklara uygun yeni gazeteler çıkacak.

Oraya gidinceye kadar hiç mi zorluk çekilmeyecek. Gayet tabii ki çekilecek ama önemli olanın umudu yitirmemek olduğunu bilip krizlerin bazen insanı kendini yenileme ve büyüme fırsatını verdiğini hatırlamaktır.

Akşam

Bu yazı 897 defa okundu.