En Sıcak Konular

Yasemin Çongar


Yasemin Çongar
0 0 0000

ABD ve "AB-Türkiye modeli"



Dahası Cook'a göre, son gelişmeler, TSK'yı açıkça 'AB karşıtı' bir konuma yerleştirip, 'modernitenin ve Batılılığın öncüsü' olma iddiasını, dünya gözünde büsbütün geçersiz kılabilir.

Eric Edelman, 27 Nisan akşamı, ABD ile Japonya arasındaki "2 artı 2" görüşmelerine gömülmüşmüş; Türkiye'de olan biteni duymamış.

Telefon sohbetimizde bunu özellikle belirtiyor. Zira, Genelkurmay'ın sanal muhtırasına Washington'ın verdiği demokratik refleksten yoksun o ilk tepkiyi, Edelman'a mal edenler çok.

Hafızamıza "Biz taraf tutmuyoruz" sözüyle yerleşen o ilk tepki, 'Edelman'ın marifeti' miydi?

ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı ve eski Ankara Büyükelçisi, kulislere hakim olan bu iddiayı çürütmek istercesine anlatıyor:

"Muhtırayı, ancak ertesi sabah, gazeteleri okurken öğrendim. ABD'nin verdiği tepkinin biçimlenmesinde tamamen devre dışıydım."

Peki ya, bir CHP milletvekili aracılığıyla geçen haftalarda Ankara'ya yayılan, bazı Amerikalılarca da Washington'da dolaştırılan dedikodular?

"Edelman, Türkiye'deki AKP karşıtı mitinglerden etkilenmiş; AKP'nin Anadolu'daki uygulamalarına öfkeli..."

"Böyle düşünmüyorum" diyor Edelman. Bazı özel sohbetlerdeki ifadelerinin kontekst dışına çıkartılmış olabileceğinden yakınıyor ve kendisine atfedilen bu minvaldeki görüşlerin "sadece rivayet" sayılmasını istiyor.

Edelman, AKP'ye bakışını şöyle özetliyor:

"Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğini sonuna kadar destekliyorum. AKP hükümetinin bu yönde gösterdiği çabaları da takdir ediyorum."

* * *

Edelman'la sohbetimizin ertesi günü, ABD Senatosu'nda konuşan Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da, AKP'ye AB bazında destek verdi:

"Bizim rolümüz, (Türkiye'deki) demokratik ve anayasal süreçlerle uyumlu olmalı. Bu hükümet, halk tarafından seçildi ve Türkiye'yi Avrupa'ya doğru götürmeye kendini adadı. Hükümetin politikası hep bu yönde oldu. İslami kökleri olan AKP liderliği Avrupa'ya entegrasyon için çalışıyor."

Rice, adeta bakanlığının muhtıraya verdiği ilk tepkiyi unutturmak istiyor. Zira, ABD'nin 27 Nisan'da net bir demokratik tavır almamasının, AKP'de yarattığı rahatsızlığın bizzat farkında.

Ama bence, Edelman gibi Rice'ın sözlerinde de altı çizilmesi gereken, AKP'nin Washington'da, herşeyden önce AB eksenli bir destek görmesidir. Tedavüldeki "ABD, stratejik çıkarını düşünür. TSK ile seçilmiş hükümet arasında denge gözetmesi de bunun sonucu" yorumunda tek bir gedik açılabilirse, o da AB gediğidir.

ABD'nin stratejik çıkar muhasebesinde, Türkiye'nin AB'ye entegrasyon hedefi merkezi bir yer tutuyor. AKP'nin, bu hedefin güçlü taşıyıcısı sayıldığı içindir ki, Washington'da prestiji var.

* * *

Demokratik Parti'nin dış politikadaki ağır toplarından Richard Holbrooke da, aynı fikirde.

Geçen hafta Washington'da Sabancı Konferansı'nı veren Holbrooke'a göre, "Son haftalarda Türkiye'de baş gösteren siyasi krizden etkilenebilecek asıl mesele, Batı'yla ilişkiler."

ABD'nin muhtıraya ilk tepkisini "yanlış" bulduğunu özel sohbetlerde anlatan Holbrooke, konferansta Türkiye'ye, krizden "Batılılığını" kanıtlayarak çıkma çağrısı yaptı.

Holbrooke'un, Batılılığın bugünkü anlamının 1920'lerdekinden farklı olduğunu, bu kavramın özünde "demokrasi ve hukukun üstünlüğünün" yer aldığını kayda geçirmesi; "Dünyanın geri kalanı, Türklerin yeni hükümetini ve Atatürk'ün koltuğuna oturacak kişiyi seçme sürecini değerlendirirken, (hukukun üstünlüğe saygıyı) kıstas alacak" demesi; ve nihayet, Ankara ve Brüksel'i, "AB sürecini tarihi sebeplerle sürdürmeye çağırması" önemliydi.

* * *

Steven Cook'un, Türkiye'ye bakışı da AB eksenli.

Dış İlişkiler Konseyi adlı kuruluşun analistlerinden olan Cook'un yeni yayımlanan "Ruling But Not Governing" kitabı, demokrasimizin canevini ilgilendiriyor.

Mısır, Cezayir ve Türkiye'de, 'hükümette olmayıp iktidarda olan' ordunun siyaseti denetleme mekanizmalarını irdeleyen Cook'la, kitapta anlattığı 28 Şubat sürecinden yola çıkıp 27 Nisan'ı tartıştık.

Cook, 27 Nisan'ın da bir "süreç" başlattığına inanıyor. "Ama," diyor, "28 Şubat'a birebir benzemiyor. Ordu, ilk raundu kazansa da, bence muharebeyi kaybedecek."

22 Temmuz seçimleri öncesinde, 'AKP'yi kapatma davası açılması, hükümeti yıpratmaya yönelik 28 Şubatvari kampanyalar ya da PKK-K.Irak meselesinin kaşınması,' Cook'u şaşırtmayacak.

Buna karşın, 27 Nisan muhtırasına ABD'nin ilk tepkisini, "Burası, dedenizin Türkiyesi değil" diye yanıtlıyor Cook ve AB'yi hedefleyen bir partinin 'şeriat heveslisi' olduğu bahanesiyle alaşağı edilmesine, Türkiye'nin demokratlarının sessiz kalmayacağına inanıyor.

Dahası Cook'a göre, son gelişmeler, TSK'yı açıkça 'AB karşıtı' bir konuma yerleştirip, 'modernitenin ve Batılılığın öncüsü' olma iddiasını, dünya gözünde büsbütün geçersiz kılabilir.

Türkiye'nin, bölgesinde 60 yıldır demokratik bir model olduğu tezini, 'ordunun vesayeti' nedeniyle reddeden Cook, son yıllardaki AB reformlarının ise, Türkiye için gerçek bir demokrasi ve model olma olasılığı yarattığı kanısında.

İşin iyi tarafı, Cook'un, "Türk modeli değil, AB-Türkiye modeli" diye özetlediği bu teze, 27 Nisan'dan ve Sarkozy'nin zaferinden sonra hâlâ sadık olması.

milliyet



Bu yazı 721 defa okundu.






Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.





    Diğer köşe yazıları

     Tüm Yazılar 
    • 20 Ağustos 2007 Kucaklamanın da bir sınırı var!
    • 13 Ağustos 2007 Gül, çünkü...
    • 5 Ağustos 2007 Lobi Bush'u pes ettirdi
    • 9 Temmuz 2007 İkinci büyük Irak pazarlığı
    • 25 Haziran 2007 'Oyun' içinde oyun
    • 18 Haziran 2007 'Oyun' ve sorular
    • 4 Haziran 2007 Büyükanıt, Bağdat, Barzani
    • 28 Mayıs 2007 Sınır ötesi
    • 21 Mayıs 2007 Kılıfına uydurmak
    • 14 Mayıs 2007 ABD ve "AB-Türkiye modeli"
    • 2 Nisan 2007 TSK ile ABD farklı telden...
    • 15 Ocak 2007 Sınırımızda ABD askerine hazır mıyız?
    • 1 Ocak 2007 'Türkiye'yi artık generaller yönetemez'
    • 6 Kasım 2006 ABD'nin seçimi
    • 23 Ekim 2006 Amerikan demokrasisinin kara sayfası
    • 16 Ekim 2006 Türk-Amerikan ilişkileri çok zorlanacak (2)
    • 9 Ekim 2006 Türk-Amerikan ilişkisi çok zorlanacak (1)
    • 2 Ekim 2006 Beyaz Saray'da gündem PKK
    • 10 Temmuz 2006 Gül'ün ardından 10 gözlem
    • 3 Temmuz 2006 Meşal, Esad, Bush, Erdoğan

    En Çok Okunan Haberler


    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    4,364 µs