0 0 0000

‘Dondurulmuş ihtilaflar’

Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasından sonra ortaya çıkan bağımsız devletlerin bazı bölgeleri bu devletlerden kopup bağımsızlıklarını ilan ettiler.

Bağımsızlıklarını ilan eden ama bugüne kadar hiçbir devletin resmen tanımadığı bu bölgeler Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester ve Karabağ. Abhazya ve Güney Osetya Gürcistan’dan, Transdinyester Moldovya ve Karabağ da malum Azerbaycan’dan kanlı ayrılıkçı savaşlar sonucu koptular.

Milletlerarası camia bu saydığım bölgeleri çoktandır ‘Dondurulmuş İhtilaflar’ olarak tanımlıyor ve çeşitli yollarla yıllardır bu ihtilafların çözümü için çalışıyor. Bu çerçevede mesela BM Abhazya ihtilafı ile doğrudan ilgilenirken AB de Trandinyester ihtilafının çözümü için yıllardır çaba gösteriyor. Karabağ ihtilafının çözümü için ise Minsk Grubu çalışıyor.

Ne var ki, bu çok taraflı diplomatik çabalara rağmen söz konusu ‘Dondurulmuş İhtilaflar’ konusunda bugüne kadar kayda değer bir ilerleme de sağlanabilmiş değil; ama yine de diplomatik çabalar şu veya bu şekilde devam da ediyor.

Bu çabalara önümüzdeki ay bir başkası da eklenecek bugünden görüldüğü kadarıyla. Bu da temmuz ayında Rusya’nın St. Petersburg şehrinde yapılacak G-8 zirvesinde olacak muhtemelen; zira Amerika G-8 zirvesinin gündemine ‘Dondurulmuş İhtilafların’ da dahil edilmesi için nisan ayından bu yana çeşitli teşebbüsler başlatmış bulunuyor.

Zaten, Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın iki numaralı ismi Büyükelçi Nicholas Burns, geçen nisan ayında Amerika’nın söz konusu ‘Dondurulmuş İhtilaflar’ın G-8 zirvesi gündemine alınması için teşebbüste bulunacağını resmen de açıklamıştı. Bu durumda bu teşebbüslerin sahne gerisinde halen devam ettiği de tahmin edilebilir. Eğer, söz konusu ihtilaflar G-8 zirvesinin gündemine alınırsa bu bir ilk olacak şüphesiz. Bu bakımdan bu konuyu yakından takip etmek gerekiyor.

Diğer yandan, Karadağ’ın 21 Mayıs günü yapılan referandum sonucunda bağımsızlığını ilan etmesi de ‘Dondurulmuş İhtilaflar’a bir başka önemli boyut eklemiş, bu ihtilaflı bölgeler yönetimlerine bağımsızlıkların tanınması yönünde kendilerine göre önemli avantajlar sunmuş bulunuyor.

Bu ihtilaflı bölgelerin yönetimleri Karadağ referandumundan sonra ‘madem Karadağ halkının tercihi sonucu bağımsızlığını kazandı; kimse de buna bir şey demedi; herhangi bir itiraz da bulunmadı; o zaman biz de referandum yoluyla bağımsızlığımızı resmileştirir, tanınmamızın sağlanmasını talep ederiz’ şeklinde beyanatlar vermeye başlamış bulunuyorlar.

Gürcistan’dan 1992 yılında kopan Abhazya’nın bugünkü Devlet Başkanı Bagapşi geçenlerde Karadağ’ın bağımsızlık referandumunu ‘medeni bir ayrılış biçimi’ olarak överken Transdinyester bölgesi Meclis Başkanı Yevgeni Şevçuk da Karadağ referandumu sonrasında kendilerinin de benzer bir referandum yapma haklarının olduğunu, bunun illa da bağımsızlık yönünde değil muhtemelen öz yönetim yönünde olabileceğini dile getirmiş bulunuyor.

Karadağ referandumu sonucuna ilaveten ayrıca Kosova’nın muhtemel bağımsızlığının da bugün sözünü ettiğimiz ‘Dondurulmuş İhtilaflar’ konusunu etkileyeceğini de bugünden kolaylıkla söyleyebiliriz. Nitekim, mesela Bagapşi, ‘Kosova’ya bağımsızlık verildiğinin üçüncü gününde Abhazya’nın bağımsızlığı da mutlaka tanınacaktır’ diyor bugünden. Bagapşi’yi böylesine emin konuşmaya sevk eden de şüphesiz Kosova’nın bağımsızlığı durumunda hamisi Rusya’nın kendilerine mutlaka vereceği siyasi- diplomatik destek. Zaten Rusya lideri Putin bunu geçen ocak ayında net bir şekilde şu sözleriyle ortaya koymuştu: ‘...Kosova’ya bağımsızlık verildiği takdirde biz o zaman neden aynı şeyi Abhazya’dan ve Güney Osetya’dan esirgeyelim?’

Bu yazının konusu ‘Dondurulmuş İhtilaflar’ önümüzdeki dönemin en önemli konularından biri olmaya şimdiden aday. Biz de bunu bugünden dile getirmiş olalım.

Bu yazı 813 defa okundu.