IMF anlaşması işsizliği arttırır mı?

26 Kasım 2008 11:56 tsi
Son kriz'e karşı istenen IMF yardımının yan etkilerini şimdiye kadar kimse sorgulamadı. Taa ki Süleyman Yaşar yazana dek...

Süleyman Yaşar / Taraf

Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yapılacak anlaşmanın sonucunda sağlanacak paradan bir pay alabilmek için, Türkiye’de pek çok kişi beklenti içine girdi. Bir tarafta bankalar, bir tarafta sanayiciler, diğer tarafta tarım kesimi ve öbür tarafta da sesi hepsinden daha da güçlü çıkan bir kriz lobisi...

Bankalar, IMF’den gelecek paranın kendilerine verilmesini istiyorlar. Reel kesimde üretim yapan işadamları ise paranın imalat sanayiinde kullanılmasını talep ediyorlar. Tarım kesiminin sözcüleri de IMF’den alınacak paranın çiftçiye verilmesini talep ediyor.

Kriz lobisi yapan bir grup işadamına gelince, onlar da IMF parasının kendi kasalarına konmasında ısrarlılar.

Anlayacağınız, IMF’nin parasının taliplisi çok. Ancak Başbakan Tayyip Erdoğan dün yaptığı grup toplantısında, “Kimse hükümeti sıkıştırarak, bizden 2000 ve 2001 krizlerinde olduğu gibi herhangi bir şey beklemesin. Biz hazırladığımız paketleri tüm taraflarla görüşüyoruz. Görüştükten sonra paketi açıklayacağız ama krizi fırsata dönüştürecek primi de kimseye vermeye niyetli değiliz” diyerek IMF’den alınacak paranın ve oluşturulacak diğer kaynakların eskisi gibi bazı işadamlarının cebine konmayacağının sinyalini verdi.

Başbakan’ın açıklamalarına göre, hazırlanan ekonomiye destek paketinde öncelik, düşük gelir gruplarıyla birlikte orta ve küçük büyüklükteki sanayi kesimine verilecek. Böylece hazırlanan ekonomik paket, ABD’nin yeni başkanı Barack Obama’nın ekonomik önlemlerine paralel özellikler taşıyacak.

Başkan Obama da düşük gelir gruplarına mali destek sağlanarak ve kamu altyapı harcamaları arttırılarak Amerikan piyasasında toplam talebi yükseltmeyi hedefliyor. Böylece gelir dağılımında adaleti sağlayıcı bir kurtarma paketini hazırlıyor. Türkiye eğer Obama’nın hazırladığı kurtarma paketinin tam tersi önlemlerle ekonomiye müdahale ederse, küresel ekonominin yeni eğilimlerine ve koşullarına aykırı düşmüş olacak. Zaten Başbakan Erdoğan bu nedenle bazı işadamlarının cebine para koymaktan kaçınacaklarının altını çiziyor.

Peki, IMF parasından kendilerine pay bekleyenlere karşı IMF neler isteyecek?

IMF ile yapılması muhtemel olan ihtiyati stand-by anlaşmasına göre, Türkiye’ye doğrudan bir para verilmeyecek. Türkiye, ödemeler bilançosunda önümüzdeki dönemde bir sıkıntı olursa IMF’nin kendisine tahsis ettiği parayı kullanabilecek. Aslında çıkan gürültünün bir nedeni de bu. IMF’den para bekleyenler ihtiyati stand-by anlaşmasını normal stand-by anlaşmasına dönüştürmeye çalışıyorlar.

Ayrıca IMF, Türkiye’yle ister ihtiyati stand-by ister normal stand-by anlaşması yapsın, her iki durumda da Türkiye’den düşük enflasyon ve sürdürülebilir bir ödemeler dengesini hedef alan mali program isteyecek. Sadece enflasyona ve ödemeler dengesine odaklanan bu programa göre, büyüme hızı ve paranın devir sürati mali programın sadece projeksiyonları olacak.

Bütün bunların anlamı şu... IMF mali programında büyüme hızı hedef olarak alınmadığı için IMF ile yapılacak anlaşma, Türkiye’de işsizliği arttırabilir. Zaten yüksek olan işsizlik önümüzdeki dönemde topluma daha da büyük bir sıkıntı yaşatabilir. Bu yüzden IMF anlaşması dünyadaki kriz ortamında Türkiye’ye bir güvence sağlarken, beraberinde işsizliği çok fazla arttıran bir uygulamaya da dönüşebilir.

İki aydır, “IMF’den parayı alın, bize verin” diye seslenen kriz lobisi ve destekçileri aslında kendilerini kurtarırken vatandaşı uçuruma sürükleyebilirler. Bu yüzden hükümetin özellikle büyüme hızını da hedef alan bir IMF programı üzerinde anlaşmaya varması şart. Aksi halde IMF programı bu ülkede yeni bir kâbusa dönüşebilir.

Bu haber 312 defa okundu.