2009’da bize kaç para lazım?

26 Kasım 2008 08:10 tsi
Türkiye'nin gelecek yılki finansman ihtiyacı ne kadar olacak? Bu sorunun cevabı aynı zamanda IMF'den istiyeceği borç miktarı olduğu için önemli...

Mehmet Altan / Star

Dün sabah. Gazetelerdeki nitelikli yorum sayısında ani bir artışa rastlayınca çok keyiflendim...

Tartışılan ne? Teknik dille söylersem ‘ülkenin gelecek yılki finansman gereksinimi’...

Türkçesi ise... Türkiye’ye 2009 yılında lazım olacak paranın miktarı...

Yani IMF’den alınacak paranın miktarı...

Tabii sorunun cevabı ‘teknik bir derinlik’ istiyor...

Ve yazılara benim açımdan, buna mesleki bir fanatizm de diyebilirsiniz, cazip bir ciddiyet getiriyor...

Ve konu herkesi ilgilendiriyor...

‘Gelecek yıl Türkiye’ye ne kadar para lazım?’

* * *

Önceki gün IMF anlaşmasının boyutlarıyla ilgili çıkan rakamların dedikodu olduğunu belirten Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ne diyordu:

‘Nihai açıklamayı bizzat kendim yapacağım...’

Nedenini de şöyle açıklıyordu:

‘Bakan arkadaşlar Hindistan ziyaretimiz sırasında IMF ile görüşme yaptılar. Şu anda henüz onlardan bir bilgi almadım. Bakan arkadaşlarla bu konuda değerlendirme yapacağız.’

* * *

Küresel kriz para bulmayı zorlaştırıyor...

Daha evvel açıkları kapatma konusunda sıkıntısı olmayan Türkiye de bu durumdan muzdarip olacak...

Nitekim IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn da şunları söylüyor:

‘Türkiye, büyük bir ekonomi ve büyük umutlar vadediyor. Ancak başka ülkeler gibi, finans krizinden dolayı sermaye akışının kurumasından, ortadan kalkmasından olumsuz etkilenmiş durumda.’

Üstelik...

Borçlanarak ve ithalata dayalı bir büyüme modelinden gelmekteyiz...

Küçülecek olsa da cari açık da çok ciddi bir sorun...

Kısacası gelir, gideri karşılayamıyor...

Aradaki parayı da bulmak zorlaşınca...

IMF Kotası önem taşıyor...

Hem para olarak, hem de dünyaya yeşil ışık olarak...

Kısacası Türkiye’ye de para lazım...

Peki, ne kadar?

* * *

Bunu anlamak için...

Önce ‘dış finansman ihtiyacını’ hesaplamak lazım...

Nasıl hesaplayacağız?

Öncelikle borçlara bakacağız...

Ödenecek borç miktarına, cari açık finansmanını da ilave edeceğiz...

Bunları üç aşağı, beş yukarı yapmışlar...

Fortis Bank Ekonomik Araştırmalar Bölümü...

2009 yılı için 136 milyar dolar civarında bir ‘dış finansman’ ihtiyacı bulmuş...

Bu araştırmaya Radikal’de Korkmaz İlkorur’un yazısında rastladım...

Temel soru da burada ortaya çıkıyor:

Bu miktarın ne kadarını kendimiz karşılayabiliriz?

En gerçekçi tahmin ne olur?

* * *

136 milyar dolar içinde kamunun 13 milyar dolarlık borç ödemesi var... Kamunun bunu rahatlıkla ödeyeceğini varsayarsak...

Zor gözükse de, 10 milyarlık doğrudan yabancı sermaye geleceği düşünülse...

İçeriden de para, pulun kaçmayacağı kabul edilse...

Dış finansman gereksinimi 113 milyara düşüyor...

Bu süper iyimser tahmin üzerinden ihtiyacı kestirebilir miyiz?

Korkmaz İlkorur’a kulak verelim:

‘Geriye kalan 113 milyar doların sağlanabilmesi için...

Reel sektör ile finans sektörünün 2009 yılı borçlanması, ödediğinin yüzde 122’si olması gerekir.

Boyutunu ve bilinmezliğini izlediğimiz bir kriz ortamında bu mümkün olur mu?

Olmaz.

Diyelim ki yüzde 100 oranında olsun.

O zaman açık (Başbakan’ın dediği gibi) 20 milyar dolar olur.

Ama yenileme oranı yüzde 70 olursa, açık 48 milyar dolar, daha da kötüsü yüzde 60 olursa 57 milyar dolar olur.

20-57 milyar dolar aralığı sonuçta bir tahmin ama yaşanabilecek sıkıntının boyutu hakkında bir fikir veriyor. IMF anlaşması da o yüzden önemli hale geliyor.’

* * *

Neymiş?

Kısacası Türkiye’ye epeyce bir para lazımmış...

Allah kolaylık versin, ne denir...

Bu haber 283 defa okundu.