Kuzey Irak'ın himayesi Türkiye'ye mi?

18 Kasım 2008 16:00 tsi
ABD çekiliyor. Çekiliyor da geriye kim kalıyor? Kalanların yüzü nereye dönüyor? Türkiye ne yapmaya karar verdi? iyibilgi ankara

ABD'nin artık Irak'tan ayrılıyor olması bir çok dengeyi kökünden değiştirecek. Anma bunların içinde en önemlisi, Kuzey Irak'ın durumu.

Bağdat yönetimi ile Washington arasında imzalanan anlaşma, bir süre sonra Irak'ı "ABD'sizleştirecek". Herkes kendi başına kalacak.

Ve o zaman dört ülkenin, Kürtlerin, Arapların, Şiilerin, Sünnilerin ve daha bir çok grubun gözü Kuzey'e çevrilecek. Elbette zamanla Bağdat yönetimi de değişecek.

İşte o zaman Kuzey Irak yaşamsal bir soru ile karşı karşıya kalacak! "Beni kim koruyacak?"

Plan!..

2011 yılı, Irak-ABD anlaşmasına göre, ülkede tek bir ABD askerinin kalmayacağı zaman dilimini oluşturuyor. Ama o zamana kadar da, buradaki askerler yavaş yavaş çekilmeye başlayacak.

Kaldı ki, Beyaz Saray'ın yeni patronu bu işin bir an önce bitirileceğine ilişkin hem kendi seçmenine hem de dünyaya söz vermiş bulunuyor.

Bu süreçte Irak'ta bir çok sorunun ortaya çıkacağı belli. Ama bunların içinde en kritik olan, ABD ile en açık biçimde ittifak kuran Kürtlerin durumu. Tabii bu aynı zamanda petrolün durumu anlamına geliyor.

Ortadaki soru şu; Kürtlere diş bileyen Arapların öfkesi nasıl durdurulacak? Kaldı ki mesele sadece Araplar değil. Bölge ülkeleri ve Irak'ın iç dinamikleri içinde de Kuzey Irak'a dönük planları olan başkaları da var.

Bu sorunun nasıl aşılabileceğini düşünenlerin başında ABD geliyor. Geliyor ama pek fazla manevra alanı da ortada yok.

Bugüne değin sık dillendirilen teorilerden biri, ABD'nin Kuzey'de üsler kurmasıydı. Ancak görünen o ki bu çok kolay olmayacak. Çünkü, ülkede tek bir ABD askerinin kalmaması maddesi üslerle aşılabilir görünse de, bir çok askerin ekonomik ve (Obama) siyaseti ile çekilmesi gerekiyor.

Çekilmeyenler ise Afganistan'a gidecek. Bu da Obama'nın tercihlerinden biri. Zaten üslerin kurulması durumunda nasıl bir durumun ortaya çıkacağı da şüpheli. Örneğin buralarda ne kadar asker tutulabilir?

Lawrance operasyonu!

Bir diğer ilginç ve "tarihi" tez, genel kontrolün İngilizler'e bırakılabileceği. İngiltere'nin bölgedeki tecrübesi ve ABD ile yakınlığı anımsandığında olabilir gibi duruyor. Ama dengeler pek öyle değil.

Esasen petrol bölgesinde bulunan İngiltere'ye ABD'nin ne kadar güvenebileceği şüpheli. Hatta hayli şüpheli. Çünkü yine bir çok analizciye göre iki ülke arasında da ciddi rekabet bulunduğu gibi, bir çok Avrupa ülkesi bu tercihe diklenebilir!

Geriye, Irak’ın kuzeyini Türkiye’nin himayesine bırakılması ihtimali kalıyor. Bu ihtimal elbette hayli tartışmalı ve kesin değil ama bu olasılık sık ve ciddi biçimde konuşuluyor.

Bazı kulisler, Ankara'ya bu yolda yoklamaların geldiği bilgisini hissettiriyor. İhtimali kuvvetlendiren gelişmeler de zaten biliniyor. Örneğin Barzani ile sıcak ilişkilerin kurulması, hatta Barzani'nin Türkiye'ye aleni biçimde yolladığı sevgi mesajları gibi.

Peki ya, terörist PKK? Bu dosya üzerinde de bir "ittifak pazarlığı" yapıldığı bilgisi mevcut. Ancak devamını iyi izlemek ve görmek gerekiyor.

Ankara'nın dişleri!

Konu bu kadar pürüzsüz değil kuşkusuz. Daha şimdiden, imzalanan anlaşma nedeniyle, Türkiye'nin teröre yönelik sınır aşan hava operasyonları için artık Bağdat'tan izin alması gerekeceği söylenmeye başladı.

Ankara da hemen dişlerini gösterdi ve gerekirse "emr-i vaki olur", yani daha açığı, "biz yaparız, Bağdat'ı beklemeyiz"e getirildi. Ama tersi de olabilir! Yani Bağdat daha çok kolaylık sağlayabilir. Bunu sağlayacak şartların oluşup oluşmadığına göre.

Barzani ve Kuzey Irak açısından ise başka bir konjonktür gelişiyor; Irak'ın Kuzeyi dışındaki bölgelerde görev yapan peşmergeler ABD askerlerinin çekilmesiyle Kuzey Irak'a çekilecek.

Bunun anlamı stratejistler ve askerler tarafından değerlendirilir ama Barzani açısından farklı bir boyutu var. O boyut para ile ilgili.

Bağdat, savaş nedeniyle yaşanan sıkıntılardan dolayı ABD'ye ve Kuzey Irak'a tazminat ödüyor. Ulusal petrol gelirlerinden. Ancak hem çok büyük açıklar/harcamalar var hem de petrolün fiyatı 150 dolarlardan 50'li rakamlara geriledi.

İşte bu sıkıntı olduğu gibi Kuzeyl Irak'a yansıyor. Günlük harcamalarında bile zaman zaman sıkıntı yaşayan Barzani'nin şimdi bu peşmerge ordusunu nasıl besleyeceği tam bir muamma. Zaten bölgedeki petrolün nasıl paraya dönüştürüleceği de hep tartışma konusu oldu.

Bu yüzden Barzani ikide bir, "çıkan petrolü Türkiye üzerinden taşımak isterim" diyor. Özetle bölge yeni bir dengeler sistematiğine giriyor. Üstekil her biri etkileyen birden çok etmen mevcut. Çünkü bir de İran ve Şiiler faktörü bulunuyor.

Ankara yeni bir oyun masasının başına oturuyor ve kısa bir süre sonra ana oyunca masadan kalkacak. Kartlar baştan dağıtılacak. Bu yüzden her açından hassas bir döneme hazırlık gerekiyor.

Bu haber 2,286 defa okundu.