Türkiye’yi zorlayacak iki tehlike!

10 Kasım 2008 13:22 tsi
Türkiye'yi IMF'e zorlayacak önümüzdeki iki ay içinde çok kritik iki gelişme var. İşte Türkiye'yi bekleyen o iki tehlike...

Erdoğan Süzer/Sabah

Önümüzdeki bir-iki ay çok önemli. En geç yeni yılın başında ya IMF'ye mecbur kalmış olarak kendimizi anlaşma masasının bir ucunda bulacağız ya da IMF mecburiyetini bahara erteleyeceğiz. Ancak küresel kriz etkisini tamamen yitirdiği güne kadar IMF hep gündemimizde kalacak.

Önümüzdeki iki ayı çok kritik yapan iki gelişme ya da gösterge var. Bunlardan ilki Türk banklarının yurt dışı kredilerini çevirip çevirmeyecekleri, ikincisi de geçtiğimiz günlerde doların bir anda 1.80'lere doğru füze gibi çıkmasına neden olan hedge fonlar. İkisini de açmakta yarar var:

TÜRK BANKALARI NE YAPACAK?

 Bankalarımız, krizin adının anılmadığı o güneşli günlerde yurt dışındaki birkaç bankanın oluşturduğu konsorsiyumlardan büyük miktarlarda kredi aldılar. Sendikasyon kredisi denilen bu döviz borcunun bir bölümünün vadesi geldi. O güneşli günlerde borç yeni sendikasyon kredileri bulunarak kapatılıyordu. Yani borç kolay çevriliyordu. Şimdi ise güneşli havanın yerinde soğuk rüzgarlar esiyor, fırtınalar kopuyor.

Borç veren bankaların önemli bölümü ya battı ya da devlet destekleriyle ayakta zor duruyor. Bırakın borç vermeyi, bizzat kendileri başka banka ya da kurumların vereceği borca muhtaç durumdalar. Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, hafta sonu GAP eylem planının ilk sonuçlarını görmek için gittiğimiz Mardin'de Türk bankalarının borç çevirme düzeyini yüzde 50- 65 olarak açıkladı.

Demek ki bankalarımız her 100 dolarlık borçta 35 ila 50 dolar açık veriyor. Ekren, bu açığın Merkez Bankası kaynakları ve bankaların birbirlerine satacakları döviz yoluyla kapanacağı görüşünde. İşte bu süreç Türkiye için ciddi bir sınav olacak. Bu durumdan nemalanmak isteyen döviz zengini bankalar kurun yükselmesine oynarken, yurt dışı finans kuruluşları da dövizi yüksek faizle satma fırsatını kullanacak. İşte bu dönemde “IMF ile anlaşma yapsak böyle olmazdı” sözleri zirve yapacak.

BİZİ BEKLEYEN İKİNCİ TEHLİKE

 Küresel krizin mimarlarından olan hedge fonlar, yatırımcılardan topladığı kaynakları yüksek getiri vaadiyle değerlendiriyor. Kriz öncesine kadar da bu vaadini yerine getirmeyi başarıyordu. Ancak krizle birlikte, kumarı andıran kazanç sistemi çöktü, bu fonların yüksek getiri şansı kalmadı. Fonlar cazibesini yitirince doğal olarak yatırımcılar da vade bitiminde paralarını bu fonlardan çekmeye başladı.

 İşte ekim ayında dövizin bir anda füze gibi fırlamasına neden olan bu çekilişlerdi Fon yönetimleri, tıpkı mevduat çekilişi gibi, yatırımcıların parasını ödeyebilmek için ellerinde ne kadar hisse senedi, bono, tahvil ve repo varsa hepsini satıp döviz aldı.

Döviz de yükseldi. Yıl sonunda hedge fonların daha büyük bölümünün vadesi dolacak. Fon yatırımcıları yine paralarını çekmek isteyecek ve bu sefer çok daha büyük bir döviz talebi oluşacak. İşte bu olay yaşanıp döviz tavan yaparken de biz yine “IMF olsa bunları bize yaşatmazdı” diyeceğiz. Şimdi bu iki tehlikenin çarpan etkisini de dikkate alıp yıl sonunu bir düşünün.

Bu tablo belki “felaket tellallığı” olarak yorumlanabilir. Ancak emin olun ki, elinde döviz olup pusuya yatan da alacağını garantiye almak için Türkiye'yi IMF boyunduruğunda görmek isteyen dış kreditörler de bu tabloya oynuyor. Yeni yıla IMF'siz girmeyi başarırsak en az nisana kadar rahatız...

 

Bu haber 611 defa okundu.