Çalışanlar bu yazıyı okusun!

5 Kasım 2008 11:23 tsi
Global krizin Türkiye'de en çok reel kesimi, dolayısıyla çalışanları etkileyeceği artık aşikar. Ancak bu öngörü, bir ilk. Bakın çalışanları bekleyen tehlike ne?

Hani gençtik!

İbrahin Kahveci/Yeni Şafak

Bu ülke hakikatten ilginç bir tablo sergiliyor. Bir tarafta övündüğümüz değerler, diğer tarafta yere battığımız yer olabiliyor.

Bizler genç nüfusa sahip olmakla övünen bir ülkeyiz ama ya rakamlar ne diyor? Genç olmakla övünen bu ülke aynı zamanda yaşlı ülke rakamlarına nasıl sahip olmuş?

Ülkemizin yaş ortalaması 29,7, yani genç bir ülkeyiz. Ama emeklilik istatistiklerimiz öyle söylemiyor. Eylül ayında 4 milyar 875 milyon YTL sosyal sigortalar primi oluşmuş. Buna karşılık aynı ay 5 milyar 15 milyon YTL emekli maaş ödemesi yapılmış.

Şimdi önemli kritik konuyu açıklayalım. Kriz esnasında emekliler maaş almaya devam edecektir ama çalışanlar ve prim ödemelerinde düşüşler yaşanacaktır. Gelir tarafı riske giriyor ama gider tarafı devlet garantisinde.

Ocak-Eylül 2008 döneminde dahi prim ödemeleri 40,6 milyar YTL iken maaş giderleri 43,6 milyar YTL oluvermiş. Emekli maaşı ile geçinilemiyor denilirken aynı zamanda diğer taraf sosyal sigortalar yükünün ağırlığından bahsediliyor.

Sosyal sigortalar kapsamında 15 milyon 597 bin kişi çalışıyor. Çalışanların karşısında toplam 8 milyon 591 bin emekli maaşı alan sayısı var. Çok ama çok büyük bir çelişki yaşanıyor. İşte bu tablo ülkemizin asıl kriz nedenini oluşturuyor. Hem de bırakın birkaç yılı 10-20 yılı kapsayan bir kriz yaşanmıştır ve yaşanacaktır.

Sosyal güvenlik sistemi harcamaları sadece emekli maaşı ödemelerinden oluşmuyor. Bir diğer ana harcama kalemini ise sağlık harcamaları oluşturmaktadır. Sağlık harcamaları da (Ocak-Eylül 2008 – 19 milyar 64 milyon YTL) eklendiğinde ek diğer harcamalarla beraber toplam harcamalar 69 milyar YTL'ye ulaşmaktadır.

Gelirler ve giderler tarafı birlikte toplandığında eylül ayı itibari ile sosyal güvenlik sistemi 19 milyar 639 milyon YTL net açık vermiş durumdadır.

Şimdi kriz ortamında bu tabloya bakıldığında Türkiye'nin gerçek riski ortaya çıkıyor. Genç yaşta yaşlı bir toplum profili karşımıza çıkartılmış durumda. Bu toplumu genç yaşında yaşlandıranlar eskilerden geliyor. Hem de taa 92'lerden. Bu kriz bir bakıma 92'lerin krizi.

Reel sektörün krizden etkilenme derecesi daha yeni yeni ortaya çıkıyor. Henüz çok yoğun işçi çıkarmalar yaşanmamasına rağmen yaşanmayacağının garantisi yok. Reel sektörün dış borç riski aslında sosyal sigortalar üzerinden bütçe riskine dönüşüyor. İşsizlik artarken prim gelirleri düşebilir ve bütçeden daha fazla sosyal açık transferi istenebilir.

İşte bu noktada GAP, KOP gibi projelerin önemi ortaya çıkıyor. Devlet üretime yönelik harcamalarını arttırarak aslında kendi açığını da finans etmiş olacak. İnşaat sektöründeki duraksama kalifiye olmayan işsizliği artırabilecekken devlet yatırımları bu açığı kapatabilir nitelikte olacaktır.

Genç yaşta yine devletin eline bakar olduk, velhasıl…

Bu haber 398 defa okundu.