5 Kasım 2008 06:12 tsi
Obama'nın başkanlığında Türk-Amerikan ilişkileri

Türkiye ABD’nin yeni başkanı Barack Obama ve yardımcısı Biden’ın Ankara’ya karşı olumsuz tutumundan çekiniyor. Obama’nın Türkiye’yi Kıbrıs’ta işgalci olmakla suçlaması Türk-Amerikan ilişkileri ile ilgili Ankara’yı kaygılandırırken iyibilgi iki belgeye dikkat çekiyor. iyibilgi özel

ABD’deki başkanlık seçimleri öncesinde en çok tartışılan konulardan birisiydi: Obama kazanırsa Türkiye-ABD ilişkilerinin geleceği ne olacak?

Seçimler öncesinde Ankara’dan bakılınca Obama’nın başkanlığına sıcak bakılmıyordu. Çünkü Obama ve yardımcısı Biden’ın Türkiye’ye olumlu bakmadığı düşünülüyor. Zira her iki ismin Türkiye ile ilgili açıklamaları da bu durumu güçlendiriyor. Obama’nın Kıbrıs’taki Türk birlikleri nedeniyle Ankara’yı ‘işgalci’ olmakla suçlaması ve Ermeni soykırımı iddialarını destekleyeceği şeklindeki Diasporaya verdiği sözler Türkiye’nin dikkatinden kaçmıyor. Diğer yandan Obama’nın yardımcısı Biden’ın önceki görevlerinde sergilediği Türkiye aleyhtarı tavır hatırlanıyor.

Ancak uzmanlar ABD’de siyasetçi olup konuşmakla, Başkanlık koltuğunun sorumluluğunu üstlenip konuşmak arasında fark olduğunu belirtiyor. Baba Bush olarak bilinen eski ABD Başkanı George H. W. Bush döneminde ulusal güvenlik danışmanlığı yapmış olan emekli Korgeneral Brent Scowcroft ABD seçimlerini kim kazanırsa kazansın Türkiye'ye yönelik politikalarda değişiklik beklemediğini söylemiş ve eklemişti: İşbaşına gelen her Amerikan başkanı Türkiye'nin jeostratejik önemini kavrar.

Diğer yandan Scowcroft’un bu sözlerini destekleyen iki belge Obama’yı yakından ilgilendiriyor. Bu belgelerden ilki bizzat Obama’nın seçim vaadi olarak yayınladığı programın kendisi.

Obama programının Türkiye ile ilgili kısmında ‘Transatlantik ilişkilerin güçlendirilmesi’ başlığı altında yer alan paragrafta şöyle deniliyor:

‘Türkiye ile stratejik ortaklığımızı güçlendirip genişletme çabası içinde olacağız. Kıbrıs'ta bölünmüşlüğün sona ermesi için çalışacağız. Batı ve NATO ile ilişkilerini güçlendirmek isteyen Gürcistan ve Ukrayna gibi ülkeleri destekleyeceğiz’

Paragrafın kalan bölümü de Avrupa Birliği'nin genişlemesi ve güçlenmesi üzerine. Yani Obama ekibi Türkiye'yi Ortadoğu yerine Avrupa Birliği ve Transatlantik İttifak'ta konumlandırıyor.

Bu Obama’nın programında açıkladığı Türkiye satırları… Ancak bir de Obama için özel olarak hazırlanan, Obama’nın dışpolitikada sözünden çıkmasının ihtimal dışı olduğu Zbigniew Brzezinski’nin yönlendirdiği bir rapor çalışması sözkonusu.

Geçtiğimiz aylarda Uluslar arası Stratejik Araştırmalar Merkezi CSIS"te "ABD-Türkiye Stratejik Girişimi" adıyla bir grup oluşturulmuş, bu grup bir yıl çalışarak ilişkilere yön vermesi beklenen bir rapor hazırlamaya başlamıştı. CSIS, Türk-Amerikan ilişkilerinin yeniden canlandırılması ve gerginliklerden kaçınılması için yeni bir stratejik yapılanmaya gidilmesi gerektiği fikrinden yola çıkıyor. Önerilen yeni stratejik yapılanmayla Türkiye ve dünyadaki değişiklikleri göz önünde bulundurarak ortak çıkarların bulunduğu konularda daha etkili işbirliği yapılması ve görüş ayrılıkları bulunan konuların da daha etkili bir şekilde idare edilmesi öngörülüyor. Bush döneminden sonra yeni yönetimin karşılaşacağı zorlukların bilindiği, ittifakların canlandırılması gerektiği ve Türkiye"nin de bu alanda öncelikli konuma sahip olacağı belirtiliyor.

Obama’nın başkanlığında Türk-Amerikan ilişkilerinin geleceğinden endişe edilmemesi gerektiği, Washington’un Bush döneminde sarsılan Türk-Amerikan ilişkilerini yeniden yapılandırmaya çabalayacağı ileri sürülüyor. Obama’nın İran ve Suriye ile ilgili diplomasi arayışının Türkiye’nin çıkarlarıyla örtüştüğü, daha çok diplomasinin Türkiye’nin bölgesinde oynadığı diplomatik barış misyonunun önemini arttıracağı belirtiliyor. Obama’nın yönetiminde Bush’un tek yanlı politikalarından farklı olarak çok taraflı politikalar yürütüleceği, bu anlamda BM Güvenlik Konseyi’nin öneminin artacağı, Türkiye’nin bu yıl geçici üye olarak seçildiği kurulun öneminin artmasıyla Ankara’nın elinin önemli oranda güçleneceği söyleniyor. Obama’nın yönetiminde Türkiye’nin yüzleşebileceği sorunun ne Kıbrıs ne de Ermeni tasarılarından kaynaklanacağı, Kıbrıs’ta yaptığı son açılımlarla haklı duruma geçen Türkiye’nin Obama’nın desteğini alacağını, Erivan’la ilişkileri geliştiren Ankara’nın Ermeni soykırım tasarıları nedeniyle baskı altına alınamayacağı ileri sürülürken, ABD Başkanının Irak’tan çekilme sürecini hemen başlatmasının sorun yaratabileceği belirtiliyor. ABD birliklerinin Irak’tan çekilmesi halinde Kuzey Irak’ın durumunun Türkiye’nin sıcak gündem maddelerinden birisi olacağı söylenebilir. 

iyibilgi.com

Bu haber 1,001 defa okundu.