Türkiye bıyık altından gülüyor

5 Kasım 2008 06:30 tsi
Bush döneminin ilk yıllarında ABD ile ipleri atma noktasına gelen Türkiye şimdi bıyık altından gülüyor. Çünkü İran’dan Suriye’ye Hamas’tan Irak’taki sünnilere… ABD Obama’yla Türkiye’nin çizgisine geliyor. İşte Ank

1 Mart 2003… Bu tarih Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerde yaşanan derin kırılmanın miadı niteliğinde. Bu tarihte TBMM’de kabul edilmeyen Amerikan askerlerinin Irak savaşında Türk topraklarını kullanmasına ilişkin tezkere sonrasında Washington Ankara ile köprüleri atma noktasına gelmişti. Her ne kadar bu açıkça ifade edilmese de ABD, soğuk savaş sırasındaki ‘ileri ucu’ Türkiye’den hiç beklemediği bir yanıt almıştı.

Bu tarihten sonra Türk-Amerikan ilişkileri yokuş aşağı gider. 4 Temmuz’da Kuzey Irak’ın Süleymaniye kentine Türk Özel Kuvvet askerlerine çuval geçirilmesi hadisesi Türkiye’nin de artık Washington’a şüpheyle bakmasını beraberinde getirecektir. İki ülke Soğuk Savaş sonrasında artık stratejik ortaklıklarını gözden geçirmenin vaktinin geldiğinin artık farkındadır. CIA eski üst düzey yöneticisi Graham Fuller’in ‘bölgesel güç Türkiye’ tanımıyla da örtüştüğü gibi Ankara artık daha ‘bağımsız’ davranmaktadır. Çünkü çıkarlar değişmiştir. Türkiye’nin kimi konularda ortaya koyduğu bu tavır ABD’nin hoşuna gitmez.

Bunun örneklerinden bir tanesi Türkiye’nin Suriye ile geliştirdiği ilişkilerdir. Yeni dış politika konsepti ‘komşularla sıfır problem’ ve ‘proaktif politika’ çerçevesinde Suriye ile ilişkilerini önce düzelten ardından ilişkinin içeriğini karşılıklı dostluk seviyesine çıkaran Ankara, Şam yönetimini sorunlu ülkeler arasında gören ABD’yi rahatsız eder. Bush yönetimi Suriye ve İran’a yönelik sert politikaları savunurken Türkiye diplomasinin önplana çıkarılmasını savunur. Bu o dönemde tek kutuplu dünyanın süpergücü Amerikan yönetiminin anlayamayacağı bir tutumdur.

ABD aynı tutumu Iraklı Sünnilere ve Hamas’a karşı da uygular. Türkiye ise aksini düşünmektedir. Ortadoğu ile artık daha çok ilgilenen Türkiye 16 Şubat 2006’da Hamas’ın siyasi kanadı şefi Halit Meşal’i Ankara’ya davet eder. Amerikan kaynaklarının resmi olmasa da gayrı resmi yollardan sert bir şekilde eleştirdiği basına yansıyan manşetlerden anlaşılan bu ziyaret Ankara’yı zor durumda bırakır. Ancak Ankara diplomatik açılımlarından vazgeçmez. Aynı tutumu Irak’taki Sünnilerin siyasi sürece katılımını sağlamak için de sürdürür. ABD Türkiye’nin bu tutumundan rahatsızdır. Ancak bu rahatsızlık 2006 yılının sonuna kadar sürer.

Çünkü Irak’ta işler yolunda gitmemekte, ABD’nin tek yanlı tutumu dünyanın genelinde tepki toplamaktadır. Oysa Türkiye diplomatik açılımlarının meyvelerini toplamaya başlar. Suriye ile İsrail arasında arabuluculuğa soyunur, Afganistan ile Pakistan arasındaki sorunlara Ankara’da çözüm yolları aranır. Kafkasya’da kriz patlak verdiğinde Türkiye’nin çözüm önerileri Rusya ve ABD’ye ışık tutar. Sonuçta Türkiye’nin diplomatik sabrı kazanmaya başlamıştır.

Türkiye’nin bu olgunluğu ABD’deki Başkanlık seçimleri sonuçlandığında bir kez daha tescillendi. Zira Amerikan halkı Ortadoğu’dan Kafkaslara Türkiye’nin yıllardır sürdürmeye çalıştığı dış politika ilkelerinin en doğrusu olduğuna karar verdi. Seçim kampanyasında İran’la masaya oturacağını, Suriye ile diyalog kurulacağını, Irak’tan çekileceğini söyleyen Demokrat aday Barack Obama Amerikan halkından aldığı destekle tarihi seçimi kazanmış bulunuyor. Bu önümüzdeki dönemde ABD’nin Ortadoğu politikasının Türk dış politika ilkeleri ile çok daha fazla örtüşeceği, Türkiye’nin diplomatik sabrının tek taraflı ve çatışmacı politikalara üstün geldiği, en azından Türkiye’nin bu bölge ve gerçeklerini dünyadaki pek çok ülkeden çok daha iyi kavradığı anlaşılıyor.

Yahya Bostan/İyibilgi.com

Bu haber 1,384 defa okundu.