“Kadın” programlarını yayından kaldırıyoruz!

Bazı televizyon kanallarında gündüz kuşağında yayınlanan ve kadın izleyicilere yönelik olan programlar konusunda artan şikâyetler ve uzmanların uyarıları üzerine Radyo ve Televizyon Üst Kurulu konuyu gündemine aldı. Hem şikâyet edilen hem de çok izlenen programları incelemeye alan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, öncelikle söz konusu programların izleyicilerine yönelik bir anket yaptırdı.
 
GfK Türkiye tarafından 25-26 Kasım 2006 tarihlerinde telefonla yapılan, 11 il merkezinde (Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Kayseri, Konya, İzmir, İstanbul, Samsun, Erzurum, Gaziantep) toplam 609 kadın ve erkeğin katılımıyla gerçekleştirilen anket sonuçlarına göre;
 
İzleyicilerin yüzde 70’i kadın programlarını izlediğini belirtirken, yüzde 30’u hiç izlemediğini bildiriyor. Kadın programlarını izlemeyenlerin izlememe nedenleri şöyle sıralanıyor:
İlgimi çekmiyor (yüzde 46)
Tercih etmiyorum (yüzde 34)
TV izleme olanağım yok (yüzde 27)
Saçma bulduğum için (yüzde 8)
Kavga gürültü olduğu için (yüzde 7)
Konukları beğenmiyorum (yüzde 2)
Duygu sömürüsü olduğu için (yüzde 2)
Basit buluyorum (yüzde 2)
Yararlı bulmuyorum (yüzde 2).

Beğenmiyorum ama izliyorum...
 
Kadın izleyicilerin yüzde 84’ü, erkek izleyicilerin ise yüzde 56’sı kadın programlarını izliyor.
Kadın programlarını izleyen izleyicilerin yüzde 73’si programları beğendiğini, yüzde 13’ü ne beğendiğini ne beğenmediğini, yüzde 14’ü beğenmediğini belirtiyor. 444 1 178 RTÜK İletişim Merkezine en fazla şikâyet edilen 5 program sorulduğunda ise beğeni düzeyi yüzde 51’e düşüyor. Ne beğenen ne beğenmeyenlein oranı yüzde 30, beğenmeyenlerin oranı ise yüzde 19 olarak gerçekleşiyor.
 
Neden beğenmiyorlar?
 
Kadın programlarının izleyicileri, programları beğenmeme nedenlerini şöyle sıralıyorlar:
 Onlar gösteri, insanları kandırıcı şeyler. Bu kişilerin hayatı bizi ilgilendirmiyor. Çocuklarımıza daha faydalı bilgiler verseler daha iyi olur.
İyi, inandırıcı ve doğal değiller.
Düzeysiz buluyorum, hepsi komik durumdalar.
Psikolojik açıdan insanları rahatsız ediyorlar.
Çocukların kafasını karıştırdığını düşünüyorum.
 
Faydalı bulmuyorum ama izliyorum...
 
Kadın programlarını izleyen kadınların yüzde 62’si programları faydalı bulurken, yüzde 38’i faydalı bulmadığını ama izlediğini belirtiyor. Kadın programlarını izleyen erkek izleyicilerin yüzde 52’si programları faydalı bulurken, yüzde 48’i ise faydalı bulmadığını ama izlediğini belirtiyor.

İzleyicilerin kadın programlarını beğenmedikleri ve faydalı bulmadıkları halde izlemeye devam etmelerinin temel sebebi olarak, ulusal bazda en çok izlenen kanallarda aynı saatlerde aynı tür programların yayınlanıyor olması gösteriliyor. Bu durumda izleyici gündüz saatlerinde hangi kanalı açarsa açsın karşısına mutlaka bir kadın programı çıkıyor ve mecburen bu programları izliyor.

Cezalar yolda

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Zahid Akman, televizyonların sabah kuşağında yayınlanan kadın programlarıyla ilgili izleyici şikâyetlerinin artış gösterdiğini belirtti. RTÜK'e ulaşan genel şikâyetlerin yüzde 50'sinin bu programlar nedeniyle yapıldığını anlatan Akman, televizyon yetkililerinin önlem almalarını beklediklerini, aksi halde ceza-i müeyyide uygulama yoluna gideceklerinin kaydetti.

Zahit Akman ve televizyonların program temsilcileri Hyatt Regancy Hotel'de düzenlenen toplantıda bir araya geldi. Televizyonlarda sabah saatlerinde yayınlanan ve özellikle kadınlarla ilgili yapılan programların görüşüldüğü toplantıda RTÜK yetkilileri, programlarla ilgili şikâyetleri televizyon temsilcilerine aktardı. Toplantı sonunda basına açıklama yapan RTÜK Başkanı Zahid Akman, RTÜK'teki İzleme Değerlendirme Dairesi'nin hazırladığı raporların bu toplantının yapılmasını gerekli kıldığını söyledi. Türkiye'de kadın nüfusunun yüzde 17,13'ünün okuma yazma bilmediğini, önemli bir kısmının ise ilkokul mezunu olduğunu anlatan Akman, vaktini evde geçiren kadınların günde ortalama 6 saatini ekran karşısında geçirdiğini ifade etti. Kadın programlarının bilgilendirme adına önemli bir görevi yerine getirebileceklerini söyleyen Akman, ancak bunun yapılmadığını söyledi. Akman, "Elbette dershanede eğitim verir gibi programların hazırlanmasını beklemiyoruz. Programlar eğlendirici nitelik de taşımalı" dedi.

5 program ön plana çıkıyor

Gazetecilerin sorulanı cevaplayan Akman, ceza uygulamadan önce TV temsilcileri ile bir araya gelerek tartışmayı yararlı gördüklerini belirtti. 5 program için izleyicilerden şikâyet aldıklarını ama isim vermeyeceğini söyleyen Akman, programlarda yer alan "dostluk arkadaşlık" gibi figürlerin olumsuz sonuçlar ortaya çıkardığını kaydetti. Şikâyetlerin ağırlıklı olarak "çocuklar, Türkçe'nin kullanımı ve aile yapısıyla" ilgili olduğunu belirten Akman, "Bu programlarla ilgili TV yöneticilerine önerilerde bulunduk, araştırmalarını istedik. Kendileri de konuyla ilgili olarak bizimle aynı fikirde olduklarını belirtti. Önümüzdeki günlerde bu programlarda bir değişim olacağını düşünüyoruz. Ama değişim olmazsa gereken yapılacak" şeklinde konuştu.

Programlar için hangi yaptırımların uygulanacağının sorulması üzerine ise Akman, "Uyarı, program durdurma, para cezası hatta lisans iptaline" kadar gidebilen cezalar olduğunu, ancak bunların olmasını istemediklerini kaydetti.