Türkiye'nin kimsenin bilmediği rolü

14 Ekim 2008 17:44 tsi
Önlem paketleri piyasaların moralini düzeltmişken, yeni 'dopingler' sırada bekliyor. Öte yandan, Dünya Bankası Türkiye'ye övgüler yağdırıyor, 'piyasa kahini' Ruibini Türkiye'yi analiz ediyor. Dünya resesyona karşı can simidi ararken, neden gözler Tü

Bir tarafta art arda patlayan önlem paketleri, ardından yeni önlem açıklamaları... AB toparlanmış görünse de, uzmanlar resesyona gireceğine kesin gözüyle bakıyor. Dünya, yüzyılın kriziyle karşı karşıya kalmışken, yüzyılın kurtarma operasyonunu da tarihe yazıyor.

Krizin en çok kimi etkileyeceği, ya da tam anlamıyla kimi vuracağına ilişkin bir çok iddia var gündemde. Ama önce taşları yerine koyalım.

Bu kriz, kapitalist sistemin merkezinde çıktı. Ama sorun kapitalist sistem değildi. Şunu unutmamak gerekiyor: Kapitalizmi ilk tanımlayan, komünizmin öncüsü Karl Marx'tır. Kapitalist sistem, komünizmin öncüsünün tezleriyle işliyordu yani...

Peki sorun sistem değilse ne? Bush bugün, "ABD devletleşmeyecek" şeklinde bir açıklamada bulundu. Demek ki ABD halkının böyle bir endişesi var. Ama Bush haklı. ABD devletleşmeyecek, kapitalist sistem de silinmeyecek. Aksine güçlenecek! Çünkü bir sınavdan geçiyor. Ve bu sınavdan geçerken, sistemin hatalarını tanımlıyor. O hataları bir daha tekrarlama riski çok düşük. O zaman ne olacak? Kapitalist sistem, yeni argümanlara sahip olacak. Serbest piyasa ekonomisi hüküm sürecek; ama devlet de sistemi her daim gözetleyecek. Bunun somut örneklerinden biri belki bankaları denetleyecek bir özerk kuruluşun devletle finans sisteminin ortasında durması olabilir.

ABD bu krizden güçlenerek çıkarsa, en önemli avantajı şu olacak: Yabancı sermaye girişi. ABD bunu eskiye oranla çok daha ciddi bir şekilde kontrol altında tutacak. İkinci bir değişiklik ise şu: Üretime geçecek. Yani işgal ettiği, ya da gücüyle yönettiği ülkeleri 'sömürmenin' yanında, kendine de güvenecek.

Peki bu krizin zararlısı kim olacak? AB ülkeleri. AB ülkeleri toparlanıyor, evet. İlginç bir şekilde de ortak hareket ediyor. Düne kadar kavga etmekten başka hiçbir şey yapmazken üstelik. Peki, nasıl oldu da birlik oldular? Çünkü mecburdular. Çünkü AB ülkelerinin resesyona gireceğini bağıra bağıra herkes söylüyor. Çünkü koca bir devlet battı kriz nedeniyle. Çünkü krizin boyutları çok büyük.

Ama AB'de gerçek bir birlik yok. Orta vadede de AB'de değişimler gözlemleyebiliriz. Belki bu paketler de bunun göstergesidir. Çünkü bir ülke başka bir ülkeyi fonlamadı. Ki birlik olamamanın en temel nedeni buydu. Bu paketler, AB'deki değişimin ilk adımı olabilir.

Petrol fiyatlarıyla ilgili spekülasyonlar ise başka bir konu. Eğer gerçekten düşerse, Arap ülkeleri bundan zarar görecektir. İşte bundan Türkiye zarar görebilir. Ama işin başka bir boyutu daha var: O da cari açığımız. Düşen petrol fiyatları, cari açığımızı da düşürecektir. Ancak yabancı sermaye konusuna dikkat etmekte fayda var. Yine de bu spekülasyon, çok da gerçekçi olmayabilir. Petrol fiyatlarının 50 dolarlara kadar düşmesi, pek de olası değil. Düşüşler yaşanacak. Ama kalıcı olmayacak.

Gelelim Türkiye'ye yöneltilen ilgiye... Dünya Bankası'nın Türkiye'yi övmesi, Ruibini'nin Türkiye'yi analiz etmesi ve hiç de karamsar sayılmayacak yorumlarda bulunması... İnsanın aklına, 'Türkiye'nin bu krizde, kimsenin bilmediği başka bir rolü mü var?' sorusunu getirmiyor mu?

www.iyibilgi.com özel Seda Baştuğ

 

 

Bu haber 1,475 defa okundu.