AB'nin kıyamet senaryosu!

Ulus devletlerin uluslar arası birliği olan Avrupa Birliği, bugün ulusal çıkarlarını korumak için birliğe eski sadakatini gösteremiyor. Küresel krizin en ciddi zararlarını gören, çok daha büyük yaralar alacağı bugünden aşikar olan AB, parçalanmanın ötesinde kamplaşır mı? Bir de işin üyelik boyutu var. Türkiye’nin üyeliği tüm bu gelişmelerden nasıl etkilenir?

Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Avrupa Uzmanı Deniz Altınbaş’a sorduk.

Finansal kriz, AB’yi birlikten uzaklaştırır mı?

Uzaklaştırabilir. Birlik kelimesi kriz durumlarında sallanıyor. Avrupa Birliği deniyor. Dışarıdan tek ses, uyum, barış gibi görünüyor ama…

Irak konusunda Fransa ve Almanya ABD’den yana tavır alırken, o dönem üye olmayan ülkeler ABD’yi destekleyince Chirach tarafından tehdit edilmişti.

Bugün finansal krizle ilgili tedbirlere bakınca şu var: İrlanda krize karşı garanti veriyorum diyor, Almanya İzlanda’yı azarlıyor. Ertesi gün aynı açıklamayı Almanya kendisi yapıyor ve güvence veriyor.

Biliyorsunuz AB’nin büyük ekonomileri bir süre önce bir zirve yaptı. Küçük ülkeler, ABD gibi tedbirler alınmasını istedi ama Almanya karşı çıktı. Çünkü birliğe en fazla para veren Almanya…

Sonra Almanya’dan resmi açıklama geldi: Niye Almanya, Yunanistan’da batan bankaya destek versin.

AB varlık sebebini yitirdi

Peki, bu durum birliği nereye sürükleyecek?

AB birlik değil. Kuruluş amacı ulus devletleri yok etmekti, ama olmadı. II. Dünya Savaşı döneminde ulus devletçilik uyudu ama ölmedi. O dönem birliklerdi.

Aslında AB, varlık sebebini bile yitirdi diyebiliriz.

Bugün çok ciddi bir tehdit ya da bir arada tutan bir kriz yok.

Birlikte model değişikliği?

AB parçalanabilir mi?

Bu durum AB’yi parçalanmaya götürebilir. Roma İmparatorluğu gibi… Ama orta vadede biçim değiştirme ihtimali var. İngiltere’nin savunduğu, siyasetten uzak ekonomi üzerine bir birlik tezi var. Gevşek ticari yapı. Çünkü işin içine siyaset girince işler bozuluyor.

Bir de şu var: Çok vitesli Avrupa. Buna seçmeli model de denilebilir. Bir alanda entegrasyona gidilecekse, öneren ve istemeyenler vardır. İstemeyenlerin varlığı entegrasyonu engelliyor. Ama bu sistem gerçekleşirse, isteyen entegrasyonun dışında kalacak, isteyen uygulayacak. Aslında bu biraz var ama yaygınlaştırılmalı. Buna çekirdek Avrupa modeli de deniyor. Böyle bir sistem benimsenirse Türkiye’nin üye olma ihtimali de artar.

Avrupa’nın sorunu demokrasi

Finansal kriz, AB’yi parçalanmanın ötesinde ne gibi gerginliklere sürükleyebilir?

Mevcut bir gerginlik zaten var; büyük ülke küçük ülke gerginliği. Büyükler küçüklere baskı yapıyor. Bu hep var, ama kriz anında çok fazla artıyor. Maasricht kriterleri var ve bunu uygulamak çok zor. Küçük ülkeler bunu bir şekilde uyguladı ama bugün büyük ülkeler zorluk çekiyor. Şimdi Maasricht kriterlerinin gevşetilmesi konuşuluyor. Aslında olay demokrasiyle ilgili. Oransal bir hata var.

Orta büyüklükteki ülkeler daha çok zarar görebilir bu krizden. Polonya gibi.

www.iyibilgi.com özel Seda Baştuğ