Kriz Türkiye’yi ’tam bu kadar’ vuracak?

9 Ekim 2008 16:06 tsi
Bu kritik sorunun yanıtı daha kritik. Elle tutulur verileri şimdiden hesaplamak mümkün değil. Ama ‘zayıf’ noktalar belli. Bu yüzden ne kadar yara alacağımızı kestirmek olası. Hükümetin dediği gibi ‘az hasarlı’ mı çıkacağız, yoksa i

AKP hükümetine yaklaşık bir yıldır yapılan ikazlar bugün muhalefete dönmek üzere. Üzere çünkü, bir ekonomik krizin dünyanın kapısını çalacağı ve bu arada bize de uğrayacağına ilişkin öngörülerin ilk ayağı gerçek oldu.

Ancak Türkiye’yi de vuracağına ilişkin kestirmeler tam gerçekleşmiş değil. Kimine göre eninde sonuda finansal Tsunami Türkiye sahillerine vuracak. Kimine göre ise sahillere vuracak krizin boyu dalgayı geçmeyecek.

Şu anki durum ise hafif dalgalı. Yani ağır etkileri görülmüyor. Peki asıl sorun nerede? Daha doğrusu tehlikeli noktamız neresi? Bu soruya ekonominin koordinasyonundan sorumlu Devlet Bakanı Nazım Ekren bir sempozyumda açıklık getirdi.

Cümlesi şöyle; “Piyasalarda likidite olmasına rağmen hâlâ bir likidite sorunundan bahsediliyorsa bunun arkasında yatan gerçek neden, işlem gören ekonomik birimlerin artık güven sorunundan dolayı karşıdaki muhatabını gerekli ya da gereksiz sorgulama sürecine girmiş olmasıdır. Türkiye'de öncelikli olarak makro ekonomik istikrarın korunmasına, finansal istikrarın güçlendirilmesine ve güveni tesis etmeye mecburuz."

Bu bakışın ikaz ettiği nokta kriz döneminde ihtiyaç duyulan paranın bulunup bulanamayacağı ile ilgili. Çünkü krizi aşmada en önemli ayaklardan biri olan dış kaynaklı para/kredi olukları elbette daralacak.

Bankalar da gayet tabii bir kendini koruma refleksi ile nakitte kalmayı yeğ tutacak. Bu durumun ilk devam halkası, kredilerin pahalanması anlamına geliyor. Bunlar teknik okumalar olabilir ama basiti şu…

Dünyanın bir çok ülkesi, başta ABD ve AB ülkeleri, kriz için paraya ihtiyaç duyuyorlar ve bu yüzden yurt dışındaki paralarını geri çağırıyorlar. Bu dalga, diğer ülkeleri de aynı yola itiyor.

Böylece kredi alanı daralıyor, dışarıdan gelen para azalıyor. Bu da krizi daha tahrik ediyor. Bankalar para yokluğundan yurt dışından daha az ve daha yüksek faizle kredi bulabilecekler. Bunu da müşterilerine yansıtacaklar.

Sonuç olarak dış kredi kaynağı en önemli ve kritik kalemlerin başında geliyor. Üretim ve yatırım için bu paraya ihtiyaç var.

İşte açıklardan biri bu nokta. Devamı da var elbette. Peki Türkiye’de durum bu açıdan ne? Özellikle Batı kaynaklı kredilerde bir “işkillenme” hissediliyor. Ancak Türkiye Batı’ya giden parayı başka yerden veya kısmen yine Batı’dan ikame edebilir mi?

Kriz ikazlarının yapıldığı son bir yıllık dönemde, “başka yerler”den ikame edilecek-o zaman için gelecek-likiditeden bahsediliyordu. Bir kısmı geldi. Ama daha büyük kısmına ihtiyaç duyulabilir. Bakalım şimdiye kadar hafif dalgalı kriz Türkiye'ye vurduğunda durgunlaşacak mı?

Dünya Borsalarında Durum

Almanya                             -5.34
Fransa                               -5.79
İngiltere                              -5.25
ABD (Dow Jones)            -2.00
ABD (Nasdaq)                   -0.83
Rusya                               -11.25
Çin                                     -3.04
Honk Kong                       -8.17
Japonya                             -9.38
Macaristan                       -7.32
Brezilya                              -3.44
TÜRKİYE                         -2.50

Bu haber 1,017 defa okundu.