Felaket gene moda oldu!

8 Ekim 2008 11:44 tsi
Deniz Gökçe, ABD kaynaklı global finansal krize farklı bir açıdan yaklaştı. Krizi farklı okumanızı sağlayacak yazıda çok ciddi uyarılar bulunuyor...

Felaket gene moda oldu

Deni Gökçe / Akşam

Bundan on gün kadar önce gittiğimiz ABD’den, orada oluşan krizi yakından izledikten sonra, nihayet cici ülkemize döndük. İlginçtir, ülkemiz büyük çapta (özellikle de medyada) ekonomiyi borsa sanan zevattan oluştuğundan İstanbul’a dönünce AB ve ABD’de medyalarından çok daha fazla oranda felaket çığırtkanlığı ile karşılaştık. Tabii Akdeniz çocuğu olmak bunun arkasındaki temel etken ama ortalığı ne tür bir krizin sardığını anlayan sayısının da çok az olduğunu sanıyorum. Ben bu kriz başladığı günden bu yana, yani bir yıldır, ilk tezim olarak ABD henüz reseyona girmedi demiştim. ABD ekonomisinin yılın üçüncü çeyreğinde de küçük de olsa pozitif büyüme sergilemesini bekliyorum. Çünkü ABD’de son ve büyük kaos eylül ayının ikinci yarısında ortaya çıktığı için, henüz üçüncü çeyreği tahrip edemez. Ama ABD dördüncü çeyreğinde negatif büyüme olacağını düşünüyorum.

İkinci tezim ABD’de sorun mevduat bankalarına sıçramazsa, çok ağır sorun yaratmaz demiştim. Çöken yatırım bankalarını mevduat bankalarının aldığını herkes gördü. Bu düşüncem de büyük çapta doğru çıktı.

Üçüncü tezim ise, altı aydır söylediğim ve AB ve Avrupa genelinin çok büyük sorun yaşayacağı ve bizi hem dış ticaret kanalı hem de dış finansman açısından etkileyeceği idi. Bunları henüz görmedik ama yakında göreceğiz.

İki tane ikaz da yapalım. Bayram tatili esnasında ABD’de büyük bir destek paketi parlamentodan çıktı, kanunlaştı. Bir sürü “garip kuş” bu paketin derhal pozitif etki yapmasını bekliyor. Halbuki paketin içeriği tam belli değil, gerçekleşecek yangın söndürme adımlarının nasıl atılacağı belli değil. Bu nedenle “derhal” bir etki yapmasını beklemek çocukça. Belirsizlik hâlâ ortada!

Diğer taraftan ülkemizde birçok kişi bizim borsamıza bakıp felaket görüyor. Borsada düşüş demek biri ziyan ediyor, düşük fiyattan satıyor demek ama bir diğeri de ucuza alıyor, kâr ediyor demek. Bu nedenle borsa hakkındaki yorumlara biraz mantık katmak gerek. Sonuçta çok riskli bir ülkede yaşadığımızı biliyoruz, tabii ki bizim borsa en büyük dalgalanmayı sergileyecek. Diğer taraftan da doların ABD’nin dev açığı ortaya çıktığı zaman değer kaybetmesini bekliyoruz. Ama şu sırada ABD pratik bir şekilde çabuk adım atıp ortalığı yatıştırma yönünde ciddi adımlar atmasına rağmen AB ve Avrupa genelinin henüz ortak hareket edememesi, euronun değer kaybedip, doların değer kazanmasına neden oluyor. Bunu piyasalarda herhalde görüyorsunuzdur. Benzer dolar değerlenmesi de ülkemizde gerçekleşiyor.

Ülkemizde bayram tatili içinde bir de olumlu gelişme oldu ve enflasyon düştü. Aşağıda yıllık bazda hazırlanmış katkı tablosu var. Bu tabloda enflasyondaki düşüşün çok büyük çapta enflasyon endeksinde yüzde 28 ağırlığı olan gıda ve alkolsüz içeceklerden kaynaklandığını görmek mümkün. Ağustos ayından eylüle geçilirken gıda ve alkolsüz içkilerin 11.1 olan enflasyona 0.6 puan gerileyerek sadece 3.2 puan katkı yaptığı ve bunun da endeksteki 11.8 ila 11.1 arasındaki 0.7 puan farkın nerede ise hepsini oluşturduğu ortada. Bu da iç ve dış talepte azalma ve dünya çapında gıda fiyatlarında düşüş ile ilişkili diye düşünmek doğru olur. Kalan 0.1 azalma da giyim ve ayakkabı sektöründeki düşük talep nedeni ile gerçekleşmiş gibi duruyor. Tabii Merkez Bankası’nın faiz silahını kullanmasının etkisi de önemli.

Son bir söz olarak ekleyelim. Merkez Bankası Başkanı’nın IMF anlaşmasını ima ederek “Ülkenin bir çapaya gereksinmesi var!” demesinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Piyasalar sallanırken IMF ile bir yumuşak anlaşma yapsak da çok iyi olur.

 

Bu haber 639 defa okundu.