Putin'in şirketi ihaleyi neden alamaz?

25 Eylül 2008 11:06 tsi
Heyecanla beklenen nükleer santral ihalesi, yine hüsranla sonuçlandı. İhaleye tek bir gruptan teklif gelirken, Putin'in şirketi Atomstroyexport'un ihaleyi almasının sakıncalarından, ve ihalenin sonuçlanmaması olasılığından söz ediliyor.

Jale Özentürk / Referans

Rusya'nın nükleerde şansı yok

Türkiye'nin nükleer macerası beşinci kez hüsrana uğradı. İlki Mersin Akkuyu'ya yapılacak nükleer santral için başvuru yapan 13 firmadan sadece 6'sı dosya verdi. Heyecanla açılan dosyaların beşinden teşekkür mektubu çıktı.
Tek teklif Rus Atomstroyexport Inter Rao-Park Teknik Grubu'ndan geldi.
Ciner Grubu ile ortak olarak ihaleye katılan Rus grubun teklifi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) tarafından incelemeye alınacak. 10 gün içinde de sonuç ortaya çıkacak. Ancak sonuç şimdiden belli gibi görünüyor. Rus grubun teklifinin kabul edilmesi ise imkânsız gözüküyor. Yorumlara göre tek firmanın katılımı ile bu iş sonuçlanmaz. Üstüne üstlük teklifi veren de Rus firması.
Aslında ortaya çıkan durum sürpriz değil. Uzun zamandır ipuçlarını veriyordu. Nükleer konusunda yetkin ortaklarla ihaleye girmek isteyen büyük gruplar ihale için erteleme isterken Enerji Bakanı Hilmi Güler ise "acele" değil ama "süratli" hareket edeceğini söyleyerek buna yanaşmıyordu.
Erteleme isteyen firmaların gerekçeleri arasında lisanslama prosesleri, inşa edilme şartnameleri, sökülmesi, atıkların korunması gibi konularda yeterli hazırlık yapılamadığı bulunuyordu.
Nükleer santral ihalesine çok ciddi yaklaşan gruplardan biri Sabancı Grubu'ydu. "Eğer Türkiye'de nükleer santral yapılacaksa, bu işi ciddi olarak en iyi biz yaparız" diyerek ihaleye katılacağını açıklayan Sabancı Grubu, son zamanlarda ise kaygılarını gündeme getiriyordu. Sadece yasanın çıkmasının yeterli olmadığını, hazırlık sürecinin büyük önem taşıdığını defalarca söyleyen Sabancı Holding'in CEO'su Ahmet Dördüncü'nün bir sohbetimizde yaptığı açıklamalar da şöyleydi:
 
* Bu iş öyle kolay bir iş değildir. Bunun yapılması elbette çok hassas ve komplike bir iştir. Ama bir o kadar da bunun ulusal ve uluslararası altyapısının yapılması, kanuni çerçevesinin çizilmesi, prosedürün, regülasyonun yayımlanması gerekmektedir. Bunun uluslararası etkileri de vardır. Bu altyapının yapılması çok önemlidir.
* AB'nin yasadan sonra çıkan direktiflerine baktık. Binlerce sayfa şeyler var yapmanız gereken. ABD'ye bakıyorsunuz keza aynı şekilde. Bizim korkumuz işin aceleye getirilmesi korkusu. Ciddi bir iş. Çok yönlü bir iş. "Bir kanun çıkarttım, üç beş regülasyon çıkarttım"la olmamalı. Yasa tabii ki olması gerektiği gibi ama iş sadece kanunla kalmıyor. Birçok normlarının belirlenmesi gerekiyor. Hassasiyet gösterilmeden sanki biraz aceleye getiriliyormuş gibi görünüyor.
İhaleye katılımın olmaması işte bu kaygıların ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Nükleer santral kamuoyunda zaten tepki çeken ve korku yaratan bir yatırım. Bu sürecin şeffaflık ve titizlikle yönetilmesi gerekiyor.

 

SABANCI TAKVİM YETERSİZ DİYE TEKLİF VERMEDİ
Nükleer santral ihalesine şartname aldığı halde teklif vermeyen 12 şirketten biri olan Sabancı Holding, bunun nedenini "verilen takvimin Sabancı Holding'in yüksek kalite standartlarına uygun bir teklif oluşturulması için yeterli olmamasından" kaynaklandığını açıkladı. Sabancı Holding'ten dün yapılan yazılı açıklamada, şirketin, Türkiye'nin artan enerji talebinin karşılanması için nükleer enerjinin, yararlanılacak kaynaklar arasında olması gerektiği yönündeki inancını sürdürmekte olduğu belirtildi. Açıklamada, şu ifadeler yer aldı: "Ancak Mersin Akkuyu'da yapılması planlanan nükleer santral ile ilgili olarak yapılan ihalede Sabancı Holding teklif vermemiştir. Aldığımız bu karar, son derece hassas ve detaylı çalışma gerektiren, ülkemiz açısından güvenlik ve risk konularının en üst düzeyde önem taşıdığı nükleer santral ihale süreci için verilen takvimin, Sabancı Holding'in yüksek kalite standartlarına uygun bir teklif oluşturulması için yeterli olmamasından kaynaklanmaktadır."
 

ATOMSTROYEXPORT'UN BAŞKANI VLADIMIR PUTIN
* Joint Stock Company Atomstroyexport, Rusya Federasyonu Atom Enerjisi Bakanlığı'nın 1998 yılında aldığı kararla kurulan bir devlet şirketi.
* Atomenergoprom Holding'e bağlı, yüzde 49,8 payı Gazprombank'a ait.
* Başkanlığını, Rusya Başbakanı Vladimir Putin yapıyor.
* 1966-2002 arasında inşa ettiği Almanya'da 2, Bulgaristan'da 3, Finlandiya ve Macaristan'da birer, Slovakya'da 4 ve Çek Cumhuriyeti'nde 2 olmak üzere toplam 13 nükleer santral bulunuyor.
* Almanya, Küba, Polonya, Libya, Bulgaristan, Macaristan, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerde yapımı askıya alınan 9 nükleer santralı var.
* Bir süre önce Çin'de bir nükleer santral ihalesi kazandı. Finlandiya'da da iki nükleer santral kurmak için anlaşmaya vardı.
* Rus şirket, nükleer santral yapımında çift çekirdekli 3. nesil (VVER) teknoloji kullanıyor.
* Global nükleer santral yapım pazarının yüzde 20'sini elinde bulundurduğu belirtiliyor.

Türkiye'nin ilk nükleer santral ihalesi dün yapıldı ve adeta fiyaskoyla sonuçlandı. Bakanlığın süre uzatma taleplerini reddettiği yatırımcılar küstü. ...

Bu haber 487 defa okundu.