'Sarı gelin' operasyonu

22 Eylül 2008 15:28 tsi
Geçtiğimiz hafta, gözlerden uzak, bazı ABD’li diplomat ve bürokratlar Ankara’ya geldi. Enerji Bakanlığı’nda küresel dengelerin en önemli ayaklarından birinin dosyasını açtı. Açmakla kalmadı bazı sayfalarını değiştirmeyi önerdi. O sayfala

Ortaasya enerji dosyasında gariplikler oluyor. Azerbaycan’dan Avrupa’ya hatta Çin’e uzanacak altın değerindeki Bakü-Tiflis-Ceyhan güzergahında ilginç söylentiler dolaşmaya başladı. BTC’nin ismi BEC olarak değişir mi? Yani Bakü-Erivan-Ceyhan.

Gürcistan’ın politik olarak istikrarsızlaşması, yani Rusya’nın ağırlığını bindirmesi, BTC’nin Tiflis ayağını şüpheli hale getiriyor gibi. Tiflis istikrarsızlaşırken, Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasından dolayı-ya da bu yüzden yakınlaştığından-Erivan yolu “huzur” kazanıyor.

Bazı bilgilere göre ki-burada da ilginç bir nokta mevcut: büyük gazetelerin, örneğin Hürriyet ve Sabah’ın sayfalarında rastlanmıyor-ABD’li bazı diplomat ve bürokratlar geçtiğimiz hafta Ankara’ya geldi.

Konu Kafkasya’da meydana gelen son gelişmelerin enerji yollarına etkisi ve Türkiye ile İran arasında yapılacak doğalgaz anlaşmasıydı. Bu görüşmelerden çıkan hava, bazı yorumcuların, “ABD Nabucco’yu istemiyor” biçiminde dile getirdiği ve çoğunlukla müstehzi ifadelerle karşılanan iddialarının yanlış anlaşıldığına işaret ediyor.

ABD, Nabucco’yu istiyor ama bu “yoldan” değilmiş. Yani ABD’nin, Nabucco’nun Ermenistan’dan geçmesini istediği dillendiriliyor. Üstelik bunlar kuvvetli iddialar. Zira, ABD’li yetkililer Ankara’dan önce Erivan’a uğradılar ve ardından Türkiye’ye geçtiler.

Söyledikleri de iddiaların ana tezi ile uyuşuyor. Gürcistan artık güvensiz olduğundan, Türkiye ile Ermenistan arasındaki yakınlaşmadan yararlanarak Nabucco’nun bu hatta çekilmesi.

Bu bir bakış açısı. Zaten bu hesaplandığı için Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin iyileştirilmesi yolunda Batı’nın baskı yaptığı da söylenebilir elbette. Hatta “teori” biraz daha yükseltirilirse, Gürcistan’ın oyundan düşmesi de bu bağlamda akıllara gelebilir!

Maddi ve enerjik değeri bir yana stratejik açıdan çok önemli sayılan ve global oyuncular arasındaki mücadelede ayrı bir safha olarak görülebilecek bu gelişme, Türkiye-AB hattınına Ermenistan’ın dahil edilmesi anlamına da geliyor.

Yeni alternatife Ankara’nın ne yanıt verdiği, ne düşündüğü şimdilik çok belli değil. Ama aynı görüşmelerde Türkiye ile İran arasında gerçekleşmesi muhtemel doğalgaz anlaşmasının da gündeme gelmesi ilginç.

Bilindiği gibi iki ülke 17 Temmuz 2007’de bir mutabakat imzalayarak, İran’ın Güney Pars bölgesinde bulunan 14 trilyon metreküp rezevrli doğalgaz sahalarının ihalesiz olarak Ankara’ya verilmesi, Türkiye’nin yatırım yapması ve çıkacak gazdan İran’ın payını verdikten sonra gerisini kendisinin kullanmasını içeriyor.

Tabii bu gazın bir kısmı da Nabucco üzerinden Avrupa’ya gidecek. Son durum AB ile ABD arasında sanki bir uzlaşmaya varıldığı havasını barındırıyor. Nitekim, AB’nin enerji sorumlu komiseri Andreas Pielbags’ın kısa süre sonra Ankara’ya geleceği, ardından da Ermenistan’a uğrayacağı söyleniyor.

Ermenistan’ın oyuna katılması Rusya’ya Gürcistan yanıtı olduğu gibi Erivan üzerindeki kısmi etkisinin de artık yok olması demek. Fakat bunun için Erivan’ın önce Ankara ile ilişkilerinin düzelmesi gerekiyor.

Bunun da iki engeli var. Ermenistan’ın Türkiye’den toprak talebi isteğini artık unutması. İkincisi ise Dağlık-Karabağ sorunu.

Bunlar aşılabilir mi? Görünen o ki aşılmaya başlandı. Çünkü dün Ermenistan Devlet Başkanı Sarkisyan ““Türkiye’den toprak talebimiz yok” diyerek kırmızı çizgilerden birini kaldırdı.

Peki ya yılan hikayesine dönen ve BTC’nin asal oyuncusu Azerbaycan’ı da ilgilendiren Dağlık Karabağ sorunu? Onu da sanırız harita çözecek. Çünkü hat Ermenistan’a kayarsa en kestirme yollardan biri burası görünüyor!

Nihayetinde henüz “kesin” bir karar olmamakla beraber, Nabucco’nun güzergahının değişiceği anlaşılıyor. Bu, bölgedeki dengelerin bir çoğunun yeniden kurulması demek.

Bu haber 2,114 defa okundu.