Vahşi kapitalizm çöküyor!

Kaseti başa saralım: Tarih Ağustos 2007. Türkiye için alışılagelmiş yoğun iç siyaset dışında, sakin bir gün. Ve birden, ABD’den bir bomba düşüyor kucağımıza… Yüksek riskli konut kredileri (subprime) veren ABD’nin büyük bankaları krizde. Şaşırıyoruz ama farklı bir hareket geliyor gündemimize. O gün için bir renk. Ancak her geçen gün, krizin boyutları gözler önüne seriliyor. Artık Türkiye de ürkmeye başlıyor. Ve ABD, bankalarına sahip çıkıyor. Kapitalizmin vahşi ortamında, eskilerden bir tutum: Devletçilik…

Bugün krizin boyutları çok daha büyümüş ve pek çok gelişmiş ülke bundan nasibini almışken, en büyük dalganın gelip gelmediği kafaları meşgul ediyor. Elbet kriz, kendine bir nokta koyacak. Ancak kendi ideolojisiyle çelişen ABD, acaba bundan sonra kapitalizmi terk mi edecek?  Yeni Şafak Ekonomi Müdürü İbrahim Kahveci anlatıyor…

Bu krizle ABD’ye yeni bir düzen gelir mi?

Bu düzenin ana kaynağı geçmişte, 2006-2007’deki ekonomik uygulamalarda… O zaman rahatsızlık ortaya çıkmamıştı. Rahatsızlık ortaya çıktıktan sonra müdahale zor. Ağustos mortgage krizinin arsından gelen süreç düzeni vurdu.

Petrol arttı. Finansal kriz, mali kuruluşlara sirayet etti.

2008’in ilk yarısı, ABD çok hızlı bir biçimde faiz indirdi. Finansal kesime çok net destek verdi. Ve böylece, tarım ürünleri fiyatlarındaki anormal artışlar yaşandı. Petrol fiyatları fırladı. İnanılmaz bir şekilde desteklenen finans sektörü, kendi sonunu hazırladı. Şimdi de çözmeye başladı.

En kötüsü daha gelmedi

Marta sona eren birinci dalgada, herkes en kötü bitti mi, diyordu. Yılın ikinci yarısında her şey düzelir deniyordu. Sonra gerçek görüldü. Finansal canavar yaratıldı ve kendi sonunu hazırladı. Birinci dalga aslında haberciydi. Kriz hala bitmedi, sadece son dalgayla mola verdi.

Büyük sorunlar var daha; işçiye ev hanımına, herkese…

Ev fiyatları ucuzlayacak

Türkiye’de de konut fiyatları, kiraları düşürülmeli. Böyle bir dönem gelecek. Düşürmeyenin elinde kalacak. Sektörün maliyetleri de düşecek.

Bakın, krizden önce petrolde 125 doların üzeri hayal idi. Petroldeki hızlı yükselme gerçekçi değil. Petrol fiyatları yavaş yavaş 70 dolara kadar düşecek. 1-2 ay içerisinde 100 dolara kadar çıkabilir ama aldanmayalım.

Yeni bir dalga daha gelecek. En kötüsü daha gelmedi…

Krizden çıkış yolu nedir?

Bu sistemden çıkışın ana kaynağı şu: Gelişmiş ülkeler menkule çok girdi. Bir varlıktan birçok varlık tükettik. Bu zenginlik, para piyasası ve sistem tarafından karşılanamadı.

Sisteme gelince… Kapitalizm çöküyor diyemeyiz; ama kapitalizmin uç noktaları çöküyor. Tamamen devletçilikten uzaklaşmanın da sakıncalarını göreceğiz. Devletçilik ve özel sektör ortada buluşacak. Vahşi kapitalizm ölecek. Katı devletçilik gibi. Bakın örnek: Çin ve Rusya. Bu iki ülkenin hali içler acısı. Devletçiliğin ne hale geldiği görülecek.

www.iyibilgi.com özel Seda Baştuğ