Dünya piyasalarını Türkler kurtardı

17 Eylül 2008 09:46 tsi
Bu kez yüksek faizle para satan yabancılar değil Türk bankaları

Londra’daki uluslararası dolar piyasası tarihinde ilk kez tıkandı. Japonya’dan ABD’ye kadar dev bankalar birbirlerine borç vermeye yanaşmadı. Doların faizi bir anda yüzde 2.25’ten yüzde 12’ye fırladı. Türkiye’nin 2001’de gördüğü para krizinin birebir benzeri yaşandı. Ancak bu kez yüksek faizle para satan yabancılar değil Türk bankaları oldu

GEÇEN yıl ABD’deki mortgage şirketlerinin batmasıyla başlayan ve son olarak hafta başında Lehman Brothers’in iflas edip Merrill Lynch’in de satılmasıyla zirveye çıkan ‘yüzyılın krizinde’ dün daha önce hiç görülmemiş saatler yaşandı. ABD’li dev bankaların birbiri ardına devrilmesinin ardından büyüyen korku dalgası Londra’daki uluslararası dolar borçlanma piyasasında işlemlerin bir anda durmasına neden oldu. ABD’den Almanya’ya, Japonya’dan Türkiye’ye kadar uluslararası bankalar birbirleriyle olan borç alıp-verme ilişkisini dondurdu. Tarihte ilk kez görülen ve bir kalp krizi gibi dakikalar süren bu gelişmenin ardından piyasalar kilitlendi. Panik atlatılıp işlemler tekrar başlayınca da normalleşme sağlanamadı. Doların yüzde 2.25 olan gecelik faizi bir anda yüzde 12’ye fırladı. Doların altın olduğu piyasada nakiti olan bankalar çok kazandı. Son krize 20 milyar dolarlık döviz fazlasıyla giren Türk bankaları da yüksek faizin tadını çıkardı ve gecelik yüzde 12 faizle, Alman, İtalyan ve İngiliz bankalarına dolar satma şansına kavuştu.

SEÇEREK BORÇ VERDİLER

TÜRKİYE’NİN 2001 krizinin tam ortasında yaşadığı ancak Batılı piyasaların ilk kez karşılaştığı bu durumun ardından tüm dengeler bozuldu. Uluslararası dev bankaların fon yöneticileri, Türkiye’deki meslektaşlarının 2001’de repo faizinin bir anda kat kat arttığını gördüğü gibi bir manzarayla karşılaşınca nakit bulabilmek için faize bakmadan borç istedi. Bilgisayar üzerinden bankaların tüm dünyada birbirleriyle para alışverişi yapmalarını sağlayan Reuters Direct Dealing ekranlarında birçok dev yabancı banka borç için Türk kurumlarının kapısını çaldı. Bir bankacı ‘Ben en fazla yüzde 7 faizle sattım. Bir Alman bankasıydı. İngiliz bankalarından biri yüzde 11’le para istedi. Ama riski yüksek diye vermedik’ dedi. Bir başka bankanın Hazine müdürü ise ‘Bugün bir Alman bankasına yüzde 12 faizle para sattığını söyleyen arkadaşımız oldu. 2001’de bizim Türkiye’de yaşadığımız olayın aynısı’ dedi. Döviz piyasasındaki tıkanıklığı aşmanın yolunu ise Merkez Bankaları buldu. Avrupa Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası ve İsviçre Merkez Bankası piyasalara 100.2 milyar Euro (142 milyar dolar) vererek yatıştırmaya çalıştı. Merkez Bankası’nın piyasaya borç verdiği paralar anında kapışıldı ve tıkanıklık en azından dün için aşılmış oldu.

Yerliler 2 milyarlık bono alıp faiz artışını sınırladı

Bono piyasasında global kaygılar nedeniyle artan yabancı ağırlıklı satışlar yerli bankaların son iki gündeki 2 milyar YTL’ye ulaşan alımlarıyla dengelendi. Cuma günü yüzde 18.81 seviyesinde olan bono faizleri pazartesi günü yüzde 19.26’ya yükselmişti. Dün de faizlerdeki artış sınırlı kaldı ve yüzde 19.40 oldu. Alım tarafında yerli bankaların olduğunu belirten bankacılar ‘Aslında alım o kadar yoğun ki işlemcilerde satılabilecek kağıt kalmadı’ dediler.

LONDRA’DA 5 BİN İŞSİZ

Lehman Brothers’ın iflasıyla birlikte, şirketin İngiltere’deki bürolarında görev yapan yaklaşık 5 bin kişinin işten çıkarılacağı ve 42 milyon sterlin tutarındaki maaş ödemelerinin yapılmayacağı belirtildi.

Star

Bu haber 869 defa okundu.