Dikkat: Komutan her yerde?

16 Eylül 2008 17:08 tsi
ABD Genelkurmay Başkanı’nın Türkiye’ye gelişi ve ‘seri’ ziyaretlerinin 3 temel nedeni var. Bu 3 madde, resmi ağızlar ne söylerse söylesin, Mullen’in ağzından Ankara ve İstanbul’da döküldü. Peki bu olğanüstü mü? Hem evet

Amerikan Genelkurmay Başkanı’nın Türkiye ziyaretine ilişkin olarak önce şunu tespit etmek gerekiyor. ABD komutanlarının bir ülkeye ziyaretleri sık rastlanır bir şey değildir. Öyle olsa bile, o ülkenin istisnasız tüm iktidar makamlarını ziyaret etmeleri alışıldık sayılamaz.

Beklenen muhatabı olan Genelkurmay Başkanı’nı ziyaret etmesidir. Esasında bu ziyarette de bir anlamda bu gerçekleşti. Mullen Başbakan’la 70 dakika görüşürken, meslektaşı Başbuğ ile tam tamına 270 dakika görüştü.

İki askerin daha uzun görüşmüş olmaları doğal elbette. 270 dakikalık rekor süre sayılmazsa ki, 4.5 saat ediyor.

Peki bunlar olmamalı mı veya yanlış mı? Elbette hayır. Ama yanıtı “evet” olan şu; bu normal dışı bir ziyarettir ve a-normal sayılabilir. Bu da yaptığı görüşmelerden ziyade gündem ve zamanlama ile ilgili.

Mullen’in görüşmeleri sırasında masaya gelen konuların resmi açıklaması, “her şeyden biraz” ama daha çok terör örgütü PKK ve Irak biçiminde kamuoyuna açıklandı. Benzer açıklamaların “herşeyden biraz” içermesi, “bunlar da konuşuldu”dan ziyade, daha sonraki pratik gelişmeler karşısında mahçup düşmemek içindir ve askeri bir yol sayılmaz. Daha çok diplomasi dilidir.

ABD ordusunun 1 numaralı isminin Türkiye’ye getirdiği çantasından esas olarak 3 dosya çıktı. Bunlardan birincisi Kafkasya. Ve bağlı olarak Karadeniz! Bu maddenin gündemde hayli zaman tuttuğunu söylemek iddialı sayılmaz.

İkinci konu ise Pakistan-Afganistan meselesiydi. Bu konuda bir talebin geldiğini söylemek doğru değil. Ancak kritik dosyaların içindeydi ve özellikle Afganistan’daki ABD ordusunun “sınır aşan” biçimde Pakistan bölgesine müdehalesi uzun zamandır tartışma yaratıyordu.

Bu konu, Türkiye’nin Afganistan’a asker göndermesi yolunda Washington’dan gelen telkinleri anımsatsa da, askeri görüşmelerde sadece “bilgi dosyası” olarak sunulduğunu söylemek lazım.

Nihayet Irak konusu ama onun içinde ziyadesiyle Kuzey Irak. Elbette bağlı olarak da terör örgütüne yönelik operasyonlardaki ortak eylemlilik. Ankara gündeminde bulunan, TSK’ye Kuzey Irak’a yönelik operasyonlarda sınır aşma yetkisi veren “tezkere” ise konuşulmadı.

Konuşulmamasının nedeni ise bir tür mutabakat. ABD tezkererin tazelenmesine herhangi bir itiraz da bulunmayacak! Bu da anlaşılabilir. Çünkü Kuzey’de Ankara’ya daha çok ihtiyaçları bulunuyor.

Bu maddeler içinde üzerinde özellikle, tek geçilecek biçimde durulması gereken Kafkasya-Karadeniz dosyası. Mullen’in Türkiye ziyareti esasen Rusya’ya da açık bir mesaj olarak okunmalı.

Kremlin, Mullen’in dört yıldızlı uçağı daha yoldayken bu mesajı zaten almış ve kaydetmiş olmalı. Kafkas-Karadeniz üzerine görüşmelerin en önemli boyutu, ABD savaş gemilerinin bölgedeki varlığı ile ilgili.

İki ülke ve elbette iki ordu bu bağlamda mutabık görünüyor. Amerikan gemilerinin Montrö anlaşmasına “sadık” kalarak, 21 günlük süreler içinde boğazın bir bu yanına bir yukarı yanına girip-çıkma olarak tarif edilecek bu uzlaşı, anlaşmanın katı kurallarını ihlal etmiyor.

Böylece ABD’nin uzun süredir uğraştığı Karadeniz’de ABD bayrağı dalgalandırma arzusu biraz yorucu bir yöntemle de olsa gerçekleşmiş bulunuyor. Ankara’nın hassasiyeti ise biraz farklı.

Gürcistan’ın toprak bütünlüğünün korunması bir ana ilke olarak savunuluyor ama Karadeniz üzerinden çıkacak bir tatsızlığın da önlenmesi gerekiyor. İlk ABD gemisi geçerken Rus ve Türk Deniz Kuvvetleri Komutanları’nın görüşmesi bu bağlamda okunmalı.

Böyleyken, ABD tarafına da “aman” denmiş olması çok muhtemel. Türkiye, Rusya’ya karşı düşmeden Gürcistan’ın bütünlüğünü korumaya çalışıyor ve ABD savaş gemileri de bunun argümanlarından biri.

“Şekil” biraz farklı dursa da, bu “duygu”nun Kremlin tarafından da anlaşıldığı varsayılabilir. Çünkü Moskova, “ABD ile yakın olmanızı anlıyoruz ama bizimle de bağınızı koparmayın” cümlesini resmen kurmuş durumda.

Bu haber 1,549 defa okundu.