Mafyadan devlet başkanlığına...

9 Eylül 2008 18:55 tsi
Tarık Ali, Pervez Müşerref'ten boşalan koltuğa tartışmalı isim Zerdari'nin oturmasını yorumladı...

Tarık Ali*

Mafya babasından devlet başkanı

Benazir Butto'nun kocası olduğundan dolayı kaderin kendisini yalnız bıraktığı Asif Ali Zerdari, meçhule terk edilmemek için elinden geleni yaptı – ve şimdi Pakistan'ın yeni Başkanı. Yağcı ağızlar Pakistan'da az bulunur bir şey değildir; hemen kutlama törenlerine başlayacak ve eski kafadarların (bunların bir kısmı batı başkentlerine gönderilen büyükelçilerdir) hazır dilleri demokrasinin gelişmesinden dem vuracaktır. Zerdari'nin yakın ahbapları da -gücün verdiği azgınlığı birlikte paylaştığı ve Zerdari'nin yolsuzluklarıyla ilgili devlet tahkikatına yardım etmeyi reddederek ona sâdık kalan kişiler – hoşnut olacaktır. Demokrasi tanımlarının Pakistanda kişiden kişiye değişmesine şaşmamalıdır.

Gücün el değiştimesi yani güve gibi yiyen generalden kurt gibi yiyen siyasiye doğru el değiştirmiş olması, sokaklarda sevinç kaynağı olmayacaktır. Butto ailesine yakın civarlarında dolaşan muhabbet ve sevgi başkalarınca paylaşılabilir değildir. Benazir hâlâ yaşıyor olsaydı Zerdari'nin resmi bir görevi yine olmayacaktı. Benazir Butto, kıdemli başka iki siyasiyi düşünüyordu başkanlık için. Benazir'in demokratik eğilimleri olsaydı kendi siyasi partisine tepeden bakmaz, oğlu yetişkin çağına gelinceye dek şimdilik saltanat vekili olarak kocasının nezaret ettiği aile yâdigarına indirgemez ve partisini evladiyelik nazarıyla oğluna miras bırakmazdı.

Zerdari'nin zirveye tırmanmasını sağlayan işte bu'dur. Benazir hayattayken bile Halk Partisindeki (yahut da partiden soğuyup uzaklaşan üyelerin ifadesiyle "Butto aile partisindeki") en yakın destekçilerinin hoşlanmadığı bir kişiydi Zerdari. Butto'nun daha önce iki kez iktidarı kaybetmesini - ki benim de bir parça haksız bulduğum bir durumdu - Zerdar'nin tamahkârlığı ve mafyavâri davranışlarına bağlamaktadırlar. Benazir biliyordu durumu. Ortak teşebbüstü nitekim. Benazir siyasete hiçbir zaman ömrünü adayacağı bir tutku nazarıyla bakmamış ve zirve zenginlerin tarz ve sosyal davranışlarını kıskanıp durmuştur. Zerdari ise başkanlık için çabalayacak kadar arsız bir şahsiyettir.

Zerdari ülkenin ikinci büyük zengini bugün; Surrey'deki milyonlarca dolarlık saray yavrusu konak dahil pek çok kıtada gayri menkulleri, banka hesapları var. Benazir'in yakın çevresinde bulunmuş ve Zerdari'den nefret eden çokları yeni patronla aynı çizgide duruyorlar şimdi. (Zerdari, siyasetle pek işi olmayan kendi kız kardeşini şimdiye dek Butto ailesinin cepte bildiği Larkana'dan seçtirerek onların burunlarını bir güzel yere sürttü.) Benazir'in amcası Mümtaz Butto (kabile boyunun reisi) Zerdari'yi bu yüzden sert bir şekilde suçladı. İçlerindeki bazı gülünç tipler, Benazir'in ölümünün arkasında bir şekilde Zerdari'nin olduğu görüşünü dillendirdiler. Ne de aptalca. Zerdari sadece onun mirâsını tamamlıyor halbuki.

Benazir Başbakanken Zerdari'nin, kayın biraderi Murtaza Butto'nun ölüm emrini verdiği suçlaması var ancak bu suçlamadan dolayı hakkında dava açılmadı. Tipik bir özelliktir, partisi şubat ayında zafer kazandıktan sonra Zerdari'nin ilk icraatı, Murtaza Butto'nun pusuya düşürülerek öldürülmesiyle irtibatlandırılan polis şefi Şuayb Suddle'ı Federal İstihbarat Teşkilatı'nın başına getirmek oldu. Sadakât ödüllendirilir her zaman.

Ülke çapında aldığı destek her zaman düşüktür ve gittikçe dibe vurmaktadır. Pakistan'ın 190 milyonluk nüfusunun çoğunluğu fakir, cahil veya yarı cahil olabilir ancak basiretleri açıktır. New American Foundation'ın geçen aylarda düzenlediği bir kamuoyu araştırmasına göre Zerdari'ye verilen destek yüzde 14'ün altında seyrediyor.

Onun seçilmesinde halkın söz sahibi olmuş olması söz konusu değil. Mecliste dönen dolaplar tayin etmiştir bu sonucu. Bir psikyatrist, Zerdari'nin akut demans'dan muzdarip olduğunu, hafıza kaybından dolayı çocuklarını tanıyamadığını söylemişti; hiç ciddiye almadım. Büyük ölçekli kara para aklamak ve yolsuzluğa karışmaktan dolayı Londra veya Cenevre'de yargılanması durumunda işe yaraması için ortaya atılmıştı. Ama "terörle savaşta" önemli bir şahsiyet oldu artık ve tüm bunlar bir kenara atıldı.
Bir gizem varlığını sürdürüyor. ABD, Pervez Müşerref'ten desteğini öyle birdenbire niçin çekti? Helene Cooper ve Mark Mazzetti 26 Ağustos'ta New York Times'ta yayınlanan yazılarında bu soruya bir cevap vermişti. Habere göre ABD Dış İşleri Bakanlığı onursuz ve telaşlı bir çekilmeden yana değildi; ve ABD'nin Güvenlik Konseyindeki büyükelçisi Zalmay Halilzad'ın liderlik ettiği ve Dış İşleri Bakanlığına meçhul bir neocon klik, Asif Ali Zerdari'ye gizlice tavsiyelerde bulunuyor ve Pervez Müşerrefi yerinden etme planlarında ona yardım ediyordu:

Üst düzey bir ABD yetkilisi, yetkisiz bir şekilde kurduğu temaslar hakkında Halilzad'ın karşısına çıkılana dek Pakistan Halk Partisi lideri Zerdari ile geçen ay, her hafta çeşitli defalar telefonda görüştüğünü söyledi. Halilzad'a kızgın bir eposta gönderen Boucher " 'ne tür bir tavsiye ve yardım' sağladınızı sorabilir miyim" diye sordu: "Nasıl bir kanal bu? Resmi, hususi, şahsi?" Yazışmanın kopyaları Dış İşleri Bakanlığının diğer üst düzey yetkililerine de gönderildi; mesajı alan yetkilierden birisi, New York Times'a bir kopyasını verdi."

Halilzad, iflah olmaz bir hizipçi ve entrika ustasıdır. Kâbil'e yerleştirdiği beslemesi Hamid Karzai'ye (Washington'dakilerin de artık kabul ettiği gibi çok korkunç sonuçları olmuştur bunun) Müşerref'in yüzde yüz destek vermemesi yüzünden deliye dönmüştü. Halilzad şimdi bir fırsatını bulmuş ve hem Müşerrefi cezalandırıyor hem de Karzai'nin eşdeğeri bir başkasını Pakistan'ın başına geçirmeye çalışıyordu. Zerdari, tam aradığı gibiydi. Baştan aşağı Washington'ın yaratığı olmaya mükemmelen uygundu. İsviçre hükümeti, yolsuzluk davalarından dolayı dondurduğu Zerdari'ye ait banka hesaplarını yeniden aktif hale getirdi ve olumlu katkıda bulundu. Eşi gibi Zerdari de aklandı tıpkı Yatırım Bakanı olduğu zamanlarda kendisinin akladığı paralar gibi. Onun bu açığı, eğilip bükülecek uysal bir Pakistan Devlet Başkanı olmasına neden olacaktır muhakkak.

Nüfusun büyük çoğunluğu, Afganistan'daki ABD/NATO varlığına diş biliyor. Nüfusun yüzde 80'i anlaşmazlığın görüşmeler yoluyla çözüme kavuşturulmasını ve yabancı askerlerin bölgeden çekilmesini istiyor. ABD komandoları üç gün önce "terörist aramak" için Pakistan topraklarına girdi ve 20 masum insan öldürüldü. Zerdari test edildi. Ancak Amerikan askerlerinin "arama ve yok etme" görevlerine müsaade ettiği takdirde siyasi kariyeri kısa süreli olacak ve Pakistan ordusu bir şekilde ona geri dönecektir. Üst komuta kademesi, kendi halkını öldürmeye zorlanan alt kademenin öfkesini görmezden gelemez.

Pakistan Devlet Başkanlığı 1972 anayasasıyla belirlenmiştir; yetki ve sorumlulukları son derece sınırlı bir şahıstır. Askeri diktatörler, anayasayı kendi avantanlarına altüst edip değiştirmişlerdir. Zerdari, kayınpederi'nin anayasasına geri mi dönecek yoksa başkanlığın mevcut gücünü muhafaza mı edecek? bilinmez. Ülke, manevi otorite sağlayacak ve vicdanı olabilecek bir başkana ölesiye muhtaç. Akla gelen bazı isimler var; görevden uzaklaştırılan başyargıç İftikhar Chaudhry, İmran Han ve I.A. Rahman. Fakat Washington'ın kendi çıkarına düşkün yönetici eliti bu ülkenin gerçek ihtiyaçlarına karşı kördür. Dikkatli olsunlar. Afgan sınırından sıçrayan kıvılcımlar denetimi zor yangına sebep olabilir.

*Pakistan asıllı İngiliz yazar ve film yapımcısıdır. New Left Review adlı akademik derginin hakemler kurulunda yer alır ve The Guardian gazetesinde düzenli olarak yazar.

dunyabulteni

Bu haber 483 defa okundu.