'Yurtta Sulh Cihanda Sulh' ne demek?

1 Eylül 2008 15:55 tsi
Michael Reynolds, Kafkaslardaki gelişmeleri Türkiye'nin dış politikası üzerinden izlerken, önemli tesbitlerde bulunuyor.

Rusya ve Gürcistan arasındaki savaş, Washington'u nasıl hazırlıksız yakaladıysa Ankara'yı da öyle hazırlıksız yakaladı. Türk Dışişleri Bakanlığının Kafkasya Masası, haberlere bakılırsa, fiilen kadrosuz. Bölümün müdürü geçici olarak Musul'a tayin edilmiş; iki numaralı ismin oturacağı koltuk ise son altı aydır boş. Üç numaralı isim ise yine aynı şekilde geçici olarak Nahçıvan'a atanmış; masaya atanan diğer isimler ise tatilde; dolayısıyla koşuşturma içine girenler diğer masalardaki görevi başında bulunan diplomatlar.

Sürpriz olabilir bu. Türkiye'nin Gürcistan ve Kafkaslardaki olayları özenle takip ediyor olduğunu ummak için mebzul miktarda sebep var. Her iki ülke ortak sınırları ve birbirine örülü bir tarihi paylaşıyor. Gürcistan'ın bir kısmı dâhil, Kafkasların büyük bir kesimi asırlar boyunca İstanbul tarafından idâre edilmişti ve bugün küçük ama ateşli bir Abhaz grubu ve başka Kafkas halkları Türkiye'de yaşıyor. Rusya, her ne kadar İstiklal Savaşı (1919-22) gibi kritik zamanlarda Türkiye'nin müttefiki idiyse de son üç asır boyunca Türkiye'yi en büyük rakibi ve en büyük tehlike olarak gördü. Rusya, bugün Türkiye'nin kullandığı doğal gazın yüzde 70'ni tedarik ediyor ve Türkiye'nin ikinci büyük ticari ortağı durumunda.

Türkiye'nin Rus-Gürcü savaşına hazırlıksızlığı rastlantı değildir; bu durum, daha ziyade Kemalizm mirâsını yansıtmaktadır. Mustafa Kemal Atatürk'ün dış politikadaki temel kaidesi onun meşhur bir ifadesinde özetlenmiştir: "Yurtta Sulh Cihanda Sulh." Buna göre Türkiye, emperyal geçmişini unutmalı, yabancılarla başını derde sokmamalı ve iç kalkınmaya odaklanmalıdır. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti, kendisini komşularından kasıtlı olarak tecrit etmektedir bilhassa da doğu ve güneyinde bulunan komşularından.

Kültürel ve diğer aidiyetlerini koparmış, yakın alâka ve etkileşim yerine kâlbi ama mesafeli ilişkileri tercih etmiştir. Sonuç itibariyle Türkiye bugün akıcı İngilizce konuşan, ABD ve Batı Avrupa'yı bilen güçlü bir diplomat, profesör, analist vb kadrolara sahiptir ancak ne var ki emperyal geçmişine bakıldığında komşuları hakkında tabiî bir şekilde sahip olması gereken uzmanlıktan yoksundur. Bu tecrit politikası yeri geldiğinde tehlike (1950'lerde ve 1990'ların başlarında) meydana getirmş de olsa, soğukkanlı bir kopuş ve içe odaklanma, Türk bürokrasisinin başat tercihi olmayı sürdürmüştür.

dünya bülteni

Bu haber 991 defa okundu.