Son koz

0 0 0000 00:00 tsi

Yakın çevremizde önemli gelişmeler yaşanıyor. Bunlardan birisi de Gürcistan-Rusya arasında 27 Eylül günü patlak veren ve bugüne kadar çözülemeyen kriz.
Kriz bugün Rusya'nın Gürcistan'a koyduğu ekonomik, ulaşım ve beşeri ambargolarla bütün ağırlıyla devam ederken Rusya krizi Gürcistan açısından daha da vahim hale getirmek için bu ülkeye sattığı doğalgazın fiyatına Gürcistan ekonomisinin zor kaldıracağı bir bir zam yapacağını açıklamış bulunuyor.

Bu zamla Rus doğalgaz devi Gazprom Gürcistan'a uygulamakta olan doğalgaz fiyatını 110dolar/bin metreküpten 230/dolar bin metreküpe yükseltecek. Rusya bu zammı da piyasa şartlarının gereği olarak açıklıyor ve 'Biz niye düşük fiyatlarla başkalarını desteklemeye, pahalı bir ürünü niye karşılığını almadan sağlamaya devam edelim. Buna artık son vermeliyiz' diyerek savunuyor. Bu zam şüphesiz Rusya'nın iddia ettiği gibi sadece ekonomik saiklerle yapılan bir zam değil; içinde şüphesiz siyasi hesaplar var. Zaten Gürcü yönetimi de bunu böyle değerlendiriyor, Rusya'nın bu zamla kendilerine üzerinde biraz daha baskı kurmaya çalıştığını söylüyor.

Rusya'nın son zammının arkasındaki saik böyle ama; bu Gürcistan'ın bugünkü doğalgaz problemini, Rusya'ya olan doğalgaz bağımlığını da ortadan kaldırmıyor; zira bugün Gürcistan doğalgaz ihtiyacının yüzde 90'ını hala Rusya'dan karşılıyor. Rakkamlara baktığımızda Gürcistan'ın yılda 2 milyar metreküp doğalgaz tükettiğini ve bunun 1,5 milyarını Gazprom'dan, 360 milyon metreküpünü Gazprom'ın yan kuruluşu İTERA'dan ve geriye kalanını da Azerbaycan'dan sağladığını görüyoruz. Bu durumda, yeni alternatif kaynaklar bulmadığı takdirde Gürcistan'ın Rus doğalgazına muhtaç olmaya devam edeceği aşikar.

Esasen Gürcistan, alternatif doğalgaz kaynakları bulmak için son yıllarda büyük çaba sarfediyor. Bu alternatif kaynaklar arasında Azerbaycan kaynaklı Şahdeniz hattı, İran-Ermenistan hattı var. Ne var ki, bunlara henüz tamamlanmamış, devreye girmemiş hatlar. Bu yüzden bunların Gürcistan'ın bugünkü doğalgaz problemine çare olmaları çok zor.

Diğer yandan, Gürcistan bir süredir kendi hidrolektrik kaynaklarına ağırlık vererek, bu kaynaklara yeni yatırımlar yaparak söz konusu bağımlıktan kurtulmaya da çalışıyor. Gürcistan bu çerçevede halen faaliyette olan hidrolelektrik santrallerine yeni üniteler ilave etmek, bu suretle toplam elektik enerji miktarını arttırmak için olağanüstü çaba sarfediyor. Bütün bunları yaparken, halen 2-2,5 milyon metreküp kapasiteye sahip Azeri hattının kapasitesinin 4-4,5 milyon metreküpe yükseltmeye, böylece en azından başkent Tiflis'in doğalgaz ihtiyacını buradan sağlamak için uğraşıyor. Bu ne kadar mümkün pek belli değil; zira mevcut teknik altyapı muhtemelen buna izin vermeyebilir. Eğer bu gerçekleşirse Tiflis'in ihtiyacı bu şekilde karşılanmış olacak.

Rusya'nın bugün Gürcistan'a yapmayı planladığı yüksek zam şüphesiz bu ülkenin Gürcistan üzerinde oynadığı son koz, son baskı vasıtası. Rusya bu çerçevede Gürcistan üzerindeki diğer kozlarını çoktan oynamış bulunuyor. Bunlar, ekonomik, ulaşım ve beşeri ambargolar başta da söylediğimiz gibi. Ayrıca, posta ve gümrük ambargoları zaten çoktandır da yürürlükte.

Söz konusu son koz Gürcistan'ı bugünkü Rusya karşıtı, batı yanlısı yolundan geri çevirmeye, yeniden Rusya'nın nüfuz alanına dönmeye itebilir mi? Hiç sanmıyoruz. Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili'nin liderliğinde bugünkü yoluna devam edecek, NATO'ya üye olmak için elinden geleni yapacak, Batı kampında yer almaya, Rusya ile eskisinden çok farklı yeni bir ilişkiler düzeni tesis etmeye çalışacak. Bütün bunları yaparken de Rusya-Gürcistan ilişkileri geri dönülmez noktaya gelmiş olacak, krizin sonunda yeni bir ilişki düzeni çıkacak; ama bu arada da Gürcistan çok güvendiği Batı dünyasından gereken desteği alamadan muhtemelen Abhazya ve Güney Osetya konusunda da kazançlı çıkmayacak, bu bölgeleri elinden kaçıracak.

Son kozun yol açacağı gelişmeler bugünden böyle görünüyor.

Bu haber 206 defa okundu.