iyibilgi, Temsilciler Meclisi sonuçlarını açıklıyor-III!

Amerikan Kongresi demek “Temsilciler Meclisi ve Senato” demek. Yani bu iki kurum “Kongre”yi oluşturur. Yetkileri benzer ama seçiliş biçimleri farklıdır. Sistem tasarlanırken-yani Amerika’nın kurucularının fikrine göre-Temsilciler Meclisi halka yakın olmalıydı. Bu yüzden Senato’ya göre daha kalabalık bir yapı kurulmuş.

İkinci olarak, Meclis üyeleri  halkla birlikte oldukları için halkın memnuniyet derecesinin sık sorgulanmasını tasarlamışlar. Bunun için de seçim zamanını kısa tutup, 2 yılla sınırlamışlar. Seçim sistemi basit. Eyalette yarıdan fazla oy alan aday Temsilciler Meclisi’ne girmeye hak kazanır.

İşin başında bu süre dahi uzun sayılırken, günümüzde oldukça kısa değerlendirilmekte. Zire temsilciler iki yılda bir gelen seçimler yüzünden halkın işlerinden ziyade seçim süreci ile boğuşmakta.

Her eyaletin en az bir temsilcisi var ve bu sayı eyaletlerin nüfusuna göre değişir. Örneğin Meclis’te Alaska’nın bir sandalyesi varken, California’nin 53 sandalyesi bulunmakta.

Senato’dan farklı olarak her iki yılda bir “tüm” meclis sandalyeleri seçmenlerin onayına sunuluyor. Bugün için durum şöyledir; Temsilciler Meclisi 435 sandalyeden oluşur. Bu rakamın 230 tanesi Cumhuriyetçiler’in elinde. 201 tanesi Demokratlara, 1 tanesi de bağımsız adaya. Yine bugünkü Temsilciler Meclisi’nde 31 boş koltuk var. Yani seçilmiş üyelerden bazıları çeşitli nedenlerle (ölüm, emeklilik vb.) koltuklarını bırakmış bulunuyor.

Temsilciler Meclisi’nin iktidar üzerindeki etkisini hakkında da-özellikle dış politika ve savaş halleri için-bir iki not düşelim. Şu an Cumhuriyetçilerin elinde olan Temsilciler Meclisi’nin Demokratlara geçmesi halinde, kabine ve Beyaz Saray açısından sıkıntılı anlar yaşanabileceği söylenebilir. Ama bu sıkıntı daha çok psikolojik ve politiktir.

Temsilciler Meclisi’nin “muhalefete” dönüşmesi açısından Beyaz Saray, bir anlamıyla arkasında halk desteği bulunmayan bir iktidar anlamına gelecektir ve elbette siyasi sonuçları olacaktır. Bu mesaj bir sonraki seçimde iktidarın el değiştireceği şeklinde de yorumlanabilir.

Ancak şu an Başkan’ın elinde tuttuğu erk’e büyük bir etkisi yok. Zaten Başkan Bush, görevinde ikinci dönemini sürdürdüğünden Meclis’teki tutum onu çok bağlamayacak.

Örneğin dış politika ya da Afganistan ve Irak’tan çekilme konularında Demokratların eline geçmiş bir Temsilciler Meclisi’nin yapabileceği fazla bir şey yok. Beyaz Saray bu politikaları sürdürmek istediği sürece elleri kolları nispeten bağlı.

Yine de tamamen çaresiz bir Meclis’ten de bahsedemeyiz. Özellikle bütçe ve soruşturma komisyonları Başkan’ın canını oldukça sıkılabilir. Irak’taki operasyonların ve askerlerin harcaması kesilebilir. Fakat Temsilciler Meclisi politik kaygılarla böyle bir işe girişmeyecektir. Yine dış politik uygulamalar nedeniyle hükümet ve bürokratlar Meclis üyeleri tarafından sıkıştırılabilir hatta belli yetkilerin onlara verilmesini durdurabilir.

Hele yeni taleplerde, muhalefete geçmiş bir Temsilciler Meclisi’nin Başkan Bush’a kapı açmayacağına kesin gözüyle bakılabilir. Hep gündemde olan İran’a yönelik bir askeri harekat Meclis’ten onay alamayacaktır. Bu da tarihte bir iz bırakmak için son iki yılına girmiş Beyaz Saray’ı üzecek bir durum.

Esasen Amerikan Anayasası’nda savaş hali yetkisi tam tanımlanmamıştır. Savaş hali yetkisi Meclis onayı ile daha demokratik hale gelecektir ama bu durum bilindiği için Amerikan hükümeti savaş girişimlerini genellikle “ülke dışına asker gönderme” formülüyle aşmaktadır. Bu madde Başkanlık yetkisinde bulunuyor. Keza dış politika yetkisi de öyle. Sonuç olarak yaşanacak Temsilciler Meclisi seçimi halkın, Beyaz Saray’ın genel politikalarına verdiği not olarak yorumlanmalı.

Genel olarak Kongre seçimleri,özel olarak da Temsilciler Meclisi seçimleri Amerikan halkının “iç icraat ve meselelerden” ne kadar mutlu olduğunu sorgular. Fakat bu sefer durum özellikle dış politika uygulamalarının ve Irak Savaşı’nın belirleyici etken olacağını göstermekte. Zaten bunun için Temsilciler Meclisi’nde Demokratların Cumhuriyetçileri geçeceği ön tahmini kuvvetlice yapılıyor.

Şunu da muhakkak eklemek gerekiyor ki, iyibilgi’nin bugün açıklayacağı ABD Temsilciler Meclisi için 435 sandalyelik yarış, oldukça karmaşık ve çok etkenli bir analizin sonuçlarını içerecek. Yani oldukça riskli bir çalışmayla karşı karşıya geleceksiniz. Bunu teyiden şimdilik şunu söyleyelim.. 435 sandalyenin 50-52 tanesi ortada! Bu ne olacağı belirsiz sandalyelerin iki partiye olası dağılımları sonsuz açılımlar içeriyor. Yine de iyibilgi size en “yakın” sonuçları vereceği konusunda iddialı.

Yarın: ABD Temsilciler Meclisi Seçiminin Sonuçları!

Dizinin önceki bölümleri için tıklayın:
ABD Senato seçimleri: Bush yenildi!
iyibilgi ABD seçim sonuçlarını açıklıyor