iyibilgi ABD seçim sonuçlarını açıklıyor

0 0 0000 00:00 tsi
iyibilgi, ABD seçimlerine ilişkin çok özel bir çalışmayı, özel bir dizi dosya ile okuyucularına duyuruyor. Senato ve Temsilciler Meclisi’ni ayrı ayrı ele alan bu çalışma, sonuçta ne olacağını kesine yakı

iyibilgi, Amerikan Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerine ilişkin çok özel bir çalışmayı, özel bir dizi dosya ile okuyucularına duyuruyor. Senato ve Temsilciler Meclisi’ni ayrı ayrı inceleyeceğimiz bu çalışmanın sonucunda, her iki sandıkta ne olacağını kesine yakın biçimde sizlere yansıtacağımızı düşünüyoruz. Bu sonuçlar ABD Başkanlık seçimlerini ve o zamana kadar ABD hükümetinin tüm uygulamalarını da etkileyecek olmasından dolayı çok önemli. Bunu yaparken Amerikan seçim sistemi ve Amerikan kamuoyu mantığını da notlar halinde size ulaştırmaya çalışacağız. Bugün, Senato seçimlerinin genel durumu hakkında bir dosyayı açıyoruz. Yarın ise, iyibilgi’nin analizlerine göre Senato seçim sonuçlarını zaman zaman kimin seçileceğini dahi söyleyerek duyuracağız.

ABD Senatosu 100 üyeden oluşuyor ve her iki yılda bir bunların 3’te biri olan 33 tanesi seçimlerle yenileniyor... İşte 2006 seçimlerinde de böyle olacak.  Doğal olarak tüm eyaletlerde Senato seçimi yapılmıyor. Her eyalet nüfusuna ya da genişliğine bakılmaksızın Senato’ya iki Senatör gönderiyor. Yeni seçilecek 33 Senatör 6 yıl boyunca görev yapacak ve iki yıl sonra bir 6 yılını doldurmuş bir başka 33 Senatör değişecek. Senato’da şu anki durum;  55 Cumhuriyetçi, 44 Demokrat ve bir Bağımsız şeklinde.

ABD’de eyaletler, politik gelişmelere ve memnuniyetlerine göre oy verebilirlerken bir çok eyalet de bazı partilerin ve kişilerin kalesi sayılıyor. Örneğin Texas bir Cumhuriyetçi kalesi ve aynı zamanda Başkan Bush’un eyaleti olduğundan burada yapılacak seçimde başka bir partinin kazanması oldukça zor ihtimal.

Bu yüzden eyaletleri ve politik geçmişlerini, en azında bir önceki seçimlerdeki durumlarını bilmek gerekiyor. Bu hem Temsilciler Meclisi hem de Senato için geçerli bir yargı.

Senato için seçim yapılacak eyaletleri ve bir önceki seçimde hangi partiden/görüşten Senatörü seçtiğini kısa bilgi notlarıyla sıralayalım. (“D”-Demokrat, “R”-Cumhuriyetçi.)

Arizona (R), California (D), Connecticut (D), Delaware (D), Florida (D), Hawaii (D), Indiana (R-Cumhuriyetçi Kalesi!), Maine (R), Maryland (D-Bu koltuk zaten boş bulunuyor. Maryland Senatörü Paul Sarbanes emekli olmuştu.), Massachusetts (D-Bir Demokrat kale!), Michigan (D), Minnesota (D-Bu koltuk da boşalmış halde. Minnesota Senatörü Mark Dayton emekli olmuştu.), Mississippi (R-Bir Başka Cumhuriyetçi kale.), Missouri (R), Montana (R), Nebraska (D), Nevada (R), New Jersey (D), New Mexico (D), New York (D-Genel seçimler için çok önemli bir şehir. Çok fazla oy depoladığı için ve Demokratların hakim olduğu bir şehir olmaktan başka, halihazırda New York Senatörü olan kişi Hillary Rodham Clinton. Yani eski ve popüler Başkan Bill Clinton’un eşi. Hillary Clinton’un Demokratların önümüzdeki seçimlerde Başkan adayı olması ihtimali üzerinde ciddi biçimde duruluyor. Bunun için Demokratlar New York’a ayrı bir önem veriyorlar.) North Dakota (D), Ohio (R), Pennsylvania (R), Rhode Island (R), Tennessee (R-Bir boş koltuk daha. Tennessee Senötürü Bill Frist emekli durumunda.) Texas (R-Cumhuriyetçiler’in yıkılmaz kalesi.) Utah (R-Bir başka Cumhuriyetçi kale.) Vermont (Bağımsız-Çekişme yaşanabilir. Halihazırdaki bağımsız Senatör Jim Jeffords koltuğunda değil. O da emekli. Ancak bu durum partilere pek yaramıyor. Zira güçlü aday da bir bağımsız. Ancak ondan sonra bir Cumhuriyetçi geliyor.) Virginia (R), Washington (D), West Wirginia (D-En sağlam Demokrat kalelerden birisi. West Wirginia Senatörü Robert Byrd tam sekiz dönemdir kazanıyor.), Wisconsin (D), Wyoming (R).

Bu genel bakışlı politik durum, eyaletlerin durumu için kuş bakışı bir fikir sağlıyor. Ancak ABD’de politik sistem ve halkın oy verme gelenekleri doğal olarak seçimlerde çok etkili. Bu seçimler ABD hükümetinin bugününü çok etkilemeyecek ama öte yandan genel seçimler için fikir verecek.

Öte yandan sadece şu anki hükümetin icraatlarından memnun olmayıp oy değiştirecekler var ve bu da önemli bir katsayı. Tersi durumlarda söz konusu. Örneğin Texas Cumhuriyetçilerindir ama örneğin Virginia’ya göre Cumhuriyetçilere oy verme gerekçesi oldukça farklıdır. Texas tutucu bir şehir ama Cumhuriyetçileri desteklemesinin ardında ekonomik beklentiler daha yüksek. Örneğin Enerji şirketlerinin önemli bir kısmı burada ve bu firmalar Bush ekolü politikacılara maddi manevi büyük destek veriyorlar. Oldukça basit bir çıkarım olacak ama “Dallas” dizisini hatırlamak yeterlidir. Dallas, Texas’ın göbeğinde yar almaktadır ve enerji-petrol-hayvancılık açısından çok dominant bir yerleşimdir. Cumhuriyetçilerden başkasına oy vermesi mucize olur.

Ötde yandan Virginia’da Cumhuriyetçidir. Fakat oylarının arkasında açıkça “dini gerekçeler” bulunur. Bu eyalet ABD’ye gelen ilk püriten Protestanların yerleşim alanıdır. Açıkça muhafazakar politikaları desteklerler. Örneğin ABD’de şu an iktidarda bulunan Avenjelik iktidara oy veren yeni müjdeciler grubunun oylarında anketlere göre Cumhuriyetçiler aleyhine bir düşüş gözükmektedir ama Virginia’da bu durum farklılık yaratmaz. Yine Cumhuriyetçilerin kazanması büyük ihtimaldir.

New York nüfusu yüzünden özellikle başkanlık seçimlerinde çok önemli bir şehirdir ve genel karakteristiği Demokrat’tır. Nüfusu nedeniyle Temsilciler Meclisi’ne çok sayıda sandalye gönderir. Ancak siyasi demografisi oldukça karışıktır. Yahudilerden eşcinsellere, liberallerden marjinal gruplara kadar bir çok sivil toplum kuruluşu sonuçları etkiler. O kadar ki bu şehrin belediye başkanlığı, Senato’ya hatta zaman zaman Beyaz Saray’a açılan kapı olarak bile görünür.

Ya da daha basit etkenler seçimlerde baskın olabilmektedir. Nevada son Senato seçimlerinde bir Cumhuriyetçiye koltuk vermiştir ama bu seçimlerde Demokratların adayı Jack Carter’dır. Jack Carter eski başkanlardan Jimmy Carter’ın oğludur. Doğal olarak babasının ismini seçimlerde kullanacaktır. Sonuçları değiştirir mi bilinmez ama nihayetinde önemli bir politik figür Nevada’da seçmenlerin önüne getirilecektir. Yine de bir ön ipucu olarak “iyibilgi”nin fikrini söyleyelim. Nevada Senato Seçimleri’ni büyük ihtimalle (tahmini 7-10 puan farkla) Cumhuriyetçi aday John Ensign kazanacaktır.

Bu şekilde tek tek seçime girecek eyaletlere bakarak genel bir vizyon elde etmek mümkün olsa da nihayetinde kaleler dışındaki seçmen kitlesi en ağırlıklı kesimi oluşturmaktadır ve sandık başında-istisnalar hariç-onların dediği olacaktır.

Amerikan seçimlerinin önemli bir ayağı-tüm dünyadan farklı olarak-anketlerdir. ABD’de seçimler öncesi çok fazla sayıda anket düzenlenir ve ilginç olan şudur ki bu anketlerin anlamlı bir kısmı sonucu kısmen de olsa yakalar.

Yarın: Senato sonuçları!

Bu haber 391 defa okundu.