Çin, Sudan'a 'tam' sahip çıkamıyor

15 Temmuz 2008 14:51 tsi
Sudan lideri hakkındaki tutuklama kararına Hartum'un en büyük destekçisi Çin, olimpiyat öncesi tam tepki veremiyor.

Çin, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Sudan Devlet Başkanı Ömer Hasan Beşir hakkında Darfur'da soykırım suçlaması ile uluslararası tutuklama kararı çıkarmasından "derin endişe ve kuşku duyduklarını" bildirdi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) savcısı Sudan Devlet Başkanı Ömer Hasan Beşir'i tutuklamayı umut ederken, Çin iki seçenek arasında sıkışmış durumda. Bir yanda Sudan ile gelişen ilişkilerinin zarar görmesini istemiyor, diğer yanda Pekin Olimpiyatları öncesinde Batılı ülkelerle sorunlar yaşamak istemiyor.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Liu Jianchao, düzenlediği basın konferansında, "ICC'nin eylemleri Darfur bölgesindeki istikrara yararlı ve meselenin çözümüne uygun olmalıdır. Çözümü baltalamamalıdır" dedi.

Çin'in Sudan ile özellikle enerji sektöründe gelişmiş ilişkileri bulunuyor.

Çin'in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki diğer üyelerle görüş alış verişinde bulunduğunu kaydeden Liu Jianchao, "İlgili taraflarla bir uzlaşmaya varılacağını umut ediyoruz" dedi.

Bu arada, Çin Sosyal Bilimler Akademisi'nden Afrika uzmanı He Wenping, "Bu olay Çin için bir çok tereddüte yol açıyor. Çin'in memnun olmayacağı birçok sonuca yol açacak. Oradaki barış gücü askerlerimiz tehdit edilebilir. Çin'in Darfur konusundaki arabuluculuk çalışmalarına zarar verebilir. Sudan ve Batı arasındaki diyalogu geliştirme çabalarına sekte vurabilir" dedi.

Sözcü Liu, 172 Çinli barış gücü görevlisinin daha yarın Darfur'a gideceğini belirterek böylece Darfur'daki toplam Çinli barış gücü görevli sayısının önceden söz verildiği gibi 315'e çıkacağını kaydetti.

Pekin Renmin Üniversitesi'nden uluslararası güvenlik uzmanı Shi Yinhong, "Pekin Olimpiyatları öncesinde uluslararası kamuoyu çok heyecanlı durumda. Şu an Çin'in önemli kararlar alacağı zaman değil. Zaten Olimpiyatlar Çin için zor bir durum, bunu daha da zorlaştırmak istemez" şeklinde konuştu.

Çin, Sudan petrolündeki en önemli yatırımcılardan. Çin, halihazırda Sudan'dan göreceli olarak az petrol ithal ediyor. Fakat enerji pazarlarındaki hareketlilik ve petrol fiyatlarının hızla yükselmesi sebebiyle, Pekin, Hartum'un petrol kaynaklarına arkasını dönmek istemiyor.

BM Güvenlik Konseyi'nin 2005'te ICC'nin Darfur'daki durumu incelemesi ile ilgili kararında Çin çekimser kaldı. Çin'in çekimser kalması, kararı veto edeceğini uman Sudan'ı kızdırdı.

Sudan yönetimi ise Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısının Darfur'da işlendiği iddia edilen suçlardan ötürü Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir'in tutuklanmasını istemesine sert tepki gösterdi. Mahkeme tutuklamaya karar verirse bu bir ilk olacak

Sudan'ın BM Temsilcisi Abalhalim Muhammed, BBC'ye yaptığı açıklamada El Beşir'in suçlamaları "siyasi bir beyan" olarak gördüğünü ve mahkemeyle iş birliği yapmayacaklarını söyledi.

Savcı Luis Moreno Ocampo, Darfur'da son beş yılda yaşananlarda El Beşir'in cezaî sorumluluğu olduğunu belirtmişti. Ocampo, toplanan kanıtların, El Beşir aleyhinde savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım dahil on ayrı suçlamayı doğruladığını kaydetmişti.

Reuters Haber Ajansı, El Beşir'in suçlamaları "yalan" olarak tanımladığı haberini geçerken, Sudan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ali Osman Taha da öne sürülen kanıtların yanlış olduğunu savundu.

Sudan'ın BM Temsilcisi ayrıca hükümetin, isyancıların bu karardan cesaret alıp başkent Hartum'a saldırabilecekleri gerekçesiyle, askeri önlemleri artırdığını belirtti.

Bu arada, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Ali Osman Taha da hükümetin Darfur'daki yardım çalışanlarını korumak için çaba göstereceğini, ancak güvenliklerini garanti edemeyeceklerini söyledi.

dünya bülteni

Bu haber 565 defa okundu.