Le Monde:Türkiye yeni enerji stratejileri kavşağında

29 Haziran 2008 19:48 tsi
Fransız Le Monde gazetesi, Türkiye'nin yeni enerji stratejeleri kavşağında bulunduğunu yazdı.

Gazetenin haberi şöyle:

''Bu Akdeniz ülkesi, BTC ile Rusya'nın, Blue Stream ile de Washington'un tepkilerini çeken doğal gaz boru hatlarına ev sahipliği yapıyor. Avrupa projesi Nabucco'nun Türk topraklarından geçmesi beklenirken, Rus South Stream Projesi bu yolu seçmiyor. Ancak Ankara, Rus gazına da muhtaç

Orta Asya, Rusya ve Avrupa kavşağındaki Türkiye, coğrafi konumu sayesinde bölgedeki akaryakıt üreticileriyle (Rusya, İran, Irak, Azerbaycan, Kazakistan...) Avrupa ve batıdaki tüketici ülkeler arasında bir enerji köprüsü hâline gelmeyi hedefliyor. Zira dünyanın doğal gaz rezervlerinin yarısı, Orta Doğu ve Hazar Denizi ülkelerinin komşusu Türkiye'nin kapılarında. Ancak Türkiye'deki bir Fransız yetkilinin de değerlendirdiği üzere, bölgedeki çıkarlar Ankara'yı "stratejik anlamda çeşitli ülkelere uzanmaya" zorluyor.

BTC Boru Hattına Bağlı Hedefler

Günde bir milyon varil taşıma kapasitesine sahip olan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattının 2006 yılında hizmete açılması, Türkiye'yi bir transit ülke hâline getirdi. Irak'ın Kerkük bölgesindeki boru hattının da ulaştığı Türkiye'nin güney kıyısındaki dev Ceyhan terminali bir platform olma yolunda. Ancak BTC karşıtları, projenin "Amerika'nın oyunu" olduğunu savunuyor. Zira İngiliz petrol şirketi BP'nin en büyük pay sahibi olduğu konsorsiyumca finanse edilen boru hattının inşası, yeni ve güvenilir kaynak arayışına giren ABD'nin de desteğini almıştı.

1990'lı yıllarda BTC için danışmanlık yapan emekli Büyükelçi Temel İskit, boru hattının amacını Rusya'nın devre dışı bırakılması ve "petrolü başka yollardan taşıyarak tekelinin kırılması" şeklinde değerlendiriyor. Washington'un müttefiki Türkiye, Hazar petrolünün ideal geçiş boğazı. Azerbaycan ve Gürcistan, aralarında bir enerji iş birliği kurarak Moskova'dan kurtulmuş, Türkiye ise stratejik önemini artırmıştır. Hatta Ruslar engel olmasa, Samsun-Ceyhan arasında bir boru hattıyla Kazakistan petrolü bile sevk edilebilir...

Blue Stream Doğal Gaz Hattı

Buna rağmen Ankara, doğal gazı için Rusya'ya muhtaç olması nedeniyle Moskova ile bağlarını sıkı tutuyor. 2006 yılının sonunda Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türk Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Karadeniz'in altından geçen Blue Stream doğal gaz boru hattının açılışını birlikte yapmışlardı. İki ülkenin "stratejik" olarak değerlendirdiği bu iş birliği, Washington'un tepkisini çekmişti. Boru hattının kuzeyde Samsun'dan, güneyde Ceyhan'a uzatılması projesi sürüyor. Moskova, Blue Stream'i AB'nin Nabucco projesini "öncelikli" hâle getirerek Rus doğal gazına bağımlılığını azaltma denemelerine karşı fazladan bir silah olarak kabul ediyor.

Nabucco Projesi

Rusya-İtalya ortaklığındaki South Stream projesinin başlıca rakibi Nabucco sonunda hayata geçerse, Hazar Denizi doğal gazı Avrupa'ya Türkiye üzerinden nakledilecektir. Projeyi finanse edecek Avrupa konsorsiyumuna Türk BOTAŞ şirketi de dahil. İstanbul Bilgi Üniversitesi strateji uzmanı Gareth Winrow, "bu doğal gaz hattıyla amacın Rus gazı nakletmemek" olduğu görüşünde.

Irak, Mısır: Kesinleşmeyen Projeler

Türkiye, Nabucco'nun yılda 31 milyar metreküp taşımasını sağlayacağını vadetti. Ancak uzmanlara göre bu rakama ulaşmak imkansız: AB, Azerbaycan doğal gazının tıpkı 2009 yılından itibaren projeye eklenecek olan Türkmen gazı gibi yılda en fazla 10 milyar metreküp garantisi vereceğini duyurdu. Sadece beş milyar metreküp alınan Irak'taki istikrarsızlık nedeniyle ise yeni yatırımlar gecikiyor. Son olarak Mısır ile bir proje (Arab Gaz Pipe) söz konusu, ancak rezervlerinin kapasitesi belli değil.

İran'ın Devre Dışı Bırakılması İmkansız

Bu durumda dünyanın ikinci doğal gaz rezervlerine sahip olan İran, Türkiye ve Avrupa'nın kaçınılmaz partneri konumunda. Winrow, "Ankara'nın, İran gazının fiyatından ve kalitesinden şikayetçi olduğunu, ancak başka alternatifin de olmadığının" altını çiziyor. İran'da yerleşik pek çok şirketi olan Türkiye'nin, Tahran'ın soyutlanması için baskıları süren Washington ile çoğu zaman çelişkili olan jeostratejik çıkarlarla arayı bulması gerekecek.

AB Üyeliği İçin Bir Argüman

Türkiye, AB üyeliği için Avrupa'ya akaryakıtın giriş kapısı olma özelliğini öne sürüyor. Gareth Winrow yine de "sadece enerji ithalatçısı olmanın Türkiye'nin AB'ye girmesini sağlamayacağına, ancak adaylığının önemini de düşürmeyeceğine" inanıyor. Brüksel'in Gazprom'a bağımlılığını azaltmak için özellikle doğal gaz kaynaklarını çeşitlendirmeyi düşündüğü şu sıralarda Türkiye bir alternatif olarak ortaya çıkıyor. Ankara'daki bir Avrupalı yetkili, "Enerji kavşağı" Türkiye'nin coğrafi konumundan yararlanarak "Batıya en yüksek fiyatla doğal gaz pazarlamayı" istediğini ifade ediyor. Türk hükümetinin her hâlükârda topraklarından transit geçen doğal gaz konusundaki tutumuna açıklık getirmesi gerekecek. Avrupalılar, Türkiye'nin kısa vadeli bir pazarda doğal gazın değerini artıracak bir ağ kurmasından endişelenmiyor. Ancak Uluslararası Enerji Ajansının eski İcra Müdürü Claude Mandil, Fransa Başbakanı François Fillon'a sunduğu bir raporda, "böylesi bir alım-satım faaliyetinin uzun vadeli kontratlar için söz konusu bile olamayacağını" belirtiyor. Aynı raporda, "Türkiye'nin önemli bir rolü olduğu, ancak vazgeçilmez olmadığının" altı çiziliyor.''

ab haber

Bu haber 642 defa okundu.