Nil Sarı: "Tıpta etik kurallar kâğıt üstünde kalıyor"

0 0 0000 00:00 tsi
2. Uluslararası Katılımlı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu sonrasında, Prof. Dr. Nil Sarı, etik kuralların çok güzel yazılıp çizildiğini ama uygulamaya tam olarak yansıtılmadığını belirtti. Sarı'ya göre tıp araştırmalarında hastaların çoğu, bir deneyin

2. Uluslararası Katılımlı Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Sempozyumu'nu düzenleyen "Tıp Etiği ve Tıp Hukuku Derneği" kurucu üyelerinden, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deontoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nil Sarı'dan, sempozyumla ilgili son sözleri aldık.

İki gündür (12-13 Ekim 2006) son derece dikkat çekici sunumlar yapılıyor. Sunum yapan çok değerli uzmanlar, deyim yerindeyse "iğneyi kendilerine batırıyorlar". Yüksek teknolojinin yanlış kullanımından, ilaç şirketlerinin hastalıklı etkisine; tıpta genetik müdahale tartışmalarından yönetmeliklerdeki deliklere kadar pek çok konu hakkında, çok değerli bilgiler edindik. Peki ülkemizde hekimler, tıp etiğine uyma konusunda ne kadar dikkatli?

Toplantılar, sunumlar tabii ki yapılmalı. Derneklere ve cemiyetlere çok faydaları var. Sıkıntımız aslında, gerçek uygulamaya bunların nasıl yansıdığı. Bu gibi toplantılarda konuşulanları tıp pratiğine geçirmek önemli... Tıp eğitiminde, etik kurallara daha fazla dikkat edilmesi için yeni eğitim yöntemleri geliştirmek gerekiyor. Mesela bugün, bu toplantıya sadece konuyla ilgili öğretim üyeleri gelmiş... Çok daha geniş bir kesimi burada görmek isterdim. Tıp etiği konusu çok önemli, hepimizin çok daha fazla bilinçlenmesi gerekiyor. Burada konuşulan konular çok fazla tekrar edilmeli. Her ortamda gündeme getirmek gerek.

Bilinçlenmeden ve bilgilenmeden bahsediyoruz. Üzerinde tıp araştırmaları yapılan insanlar, bu durumun ne kadar farkındalar?

Özellikle onkoloji dalında günümüzde çok fazla araştırma yapılıyor. Çoğunlukla hastalar bir araştırmanın parçası olduklarını bilmiyorlar. Bizi, tıp etiği alanında en fazla rahatsız eden konulardan birisi de bu.

Yönetmeliklerde "Hastanın bilgilendirilmesi gerekir" deniyor. Halbuki, bazı araştırmalarda kullanılan "çift kör yöntem"e göre, hastalara, etki altında kalmamaları için denek oldukları söylenmiyor. Aynı ilaçların verildiği sağlıklı kişilerin de, bu ilaçların verildiğini bilmemesi gerekiyor.

Araştırmalar çok büyük paralarla yapılıyor. 10 milyar bütçeli, 50 milyar bütçeli araştırmalar var. Bu araştırmaları takip edenler veya denetleyenler ise yok!

Aslında, ortaya konan yöntemler, neyin nasıl yapılması gerektiği, etik kurallar, tüm bunlar çok güzel yazılıp çiziliyor ama iş, uygulamaya geldiğinde bu kurallara riayet edilmediğini görüyoruz. Anlatılamayacak kadar insanı üzen araştırmalar yapılıyor!

Buradaki sunumlardan, tıbbın günümüzdeki uygulamalarından, en mağdur olan tarafın hastalar olduğu gibi bir sonuç çıkıyor. Sizce hekimler de tıp etiği ve uygulamaları konusunda rahatsız mı?

Bence hekimler rahatsız değil. Rahatsız olsa yapmaz. Çünkü bilimde ilerleyecek. Aşılar bulunuyor, yeni tedavi yöntemleri bulunuyor. Ben kendimi düşünüyorum, tıbbi gelişmeler olmasa en az 3 kere ölmüştüm. Dolayısıyla, tıpta ilerlemelerin olması, hastalıklara çare bulunmasından çoğu insan memnun.

Hekimlerin insanlar üzerinde araştırma yaparken hastaya "Şöyle bir ilaç var ama hâlâ deneme aşamasında. Sizin üzerinizde de denemek istiyoruz" demeleri, hastayı olası tehlikeler konusunda bilgilendirmeleri ve rızasını almaları gerekiyor.

Hasta, hiç farkına varmadan bir ilaç firmasının geliştirdiği bir ilaç için denek olabiliyor. Hatta, benim seneler önce tartıştığım bir konu vardı, deneklere para ödenmesi gerektiğini söylemiştim. Şimdi yavaş yavaş, üzerinde araştırma yapılan kişiye "denek" olduğunu söylemenin dışında, maddi bir karşılık da vermek gerektiği konuşulmaya başlandı. Hastanın kanı alınıyor, canı acıtılıyor, bir de bütün bunları onu bilgilendirmeden, rızası alınmadan ve maliyeti ona yüklenerek yapılıyor...

Araştırma etik kurulları çok çalışıyor, ama denetim yok, yani dosyalar dolusu evrak hazırlanıp imzalanıyor, ancak bunların gereğince yürütülüp yürütülmediği denetlenemiyor.

Bu haber 276 defa okundu.