Suriye, İsrail’le niçin ve nasıl görüştü?

26 Haziran 2008 15:48 tsi
Washington Post, Suriye ile İsrail'in nasıl masaya oturmaya karar vermiş olabileceğine dair ilginç bir analiz yaptı.

Washington Post Gazetesi köşe yazarlarından David Ignatius, Suriye ile İsrail'in Türkiye'nin arabuluculuğunda nasıl masaya oturmaya karar vermiş olabileceğine dair bir analiz yaptı.

İran'ın etkisinden rahatsız olan laik Şam yönetiminin Türkiye'ye yanaşabileceğini öne süren Ignatius, bilmece çözer gibi Ortadoğu denklemini analiz etti.

Amerikalı yorumcu David Ingatius'a göre İran'ın Lübnan'daki etkisinden rahatsız olan Suriye, Türkiye üzerinden İsrail'e mesaj yolladı. İsrail ordusu da İsrail Başbakanı Ehud Olmert'i bu görüşme için destekledi. Nihai ivmeyi ise İsrail'in Suriye'nin nükleer tesislerine gerçekleştirdiği hava operasyonu sağladı. Ignatius'un analizi şöyle:

1- Görüşmeler nasıl başladı?

Süreç, Lübnan'daki yaz savaşının ardından 2006 sonbaharında başladı. İran'ın Lübnan'daki müttefiki Hizbullah'ın istikrarı bozmasından hem Suriye hem İsrail rahatsızdı. Dolaylı yakınlaşma görüşmelerini ilk Suriye teklif etti ve her iki ülkenin nadir dostlarından Türkiye'nin arabuluculuk yapmasını istedi. Bir yıl önce İsrail Başbakanı Ehud Olmert, Suriye'nin sürecini denemeye karar verdi. İsrail ordusu da kendisini destekliyordu.

2- Masada neler var?

İsrail askeri yetkilileri, bölgedeki statükonun sürdürülebilir olmadığını düşündükleri için Suriye ile diyalog kurulmasını destekliyordu. Lübnan, İsrail ile İran'ın savaş alanı olmuştu ve ilk raundu İsrail kaybetmişti. Bu arada Suriye silahlanmaya devam ediyordu. Stratejistler, İsrail'in olayların bu şekilde devam etmesine izin vermekle kaybedeceği görüşündeydiler. Suriye de ABD, Fransa ve Suudi Arabistan tarafından tecrit edilme tehlikesini önlemek için İsrail'e bu barış hamlesini başlattı. İsrail'in Golan tepelerini geri verebileceği sinyalleri üzerine Şam'ın Türk müzakere kanalına güveni arttı.

3- Şam'da Imad Mugniye'ye kim suikast düzenledi?

İran'ın Hizbullah'taki gizli operasyonlarını yöneten Mugniye'nin bombalı otomobil saldırısıyla öldürülmesinde şüpheler İsrail üzerinde odaklandı. Ancak Londra'da yayınlanan El Kudüs El Arabi, Şam'daki güvenilir kaynaklara dayanarak, bazı Arap ülkelerinin Mugniye'ye suikast düzenlemek için Mossad'la işbirliği yaptığını yazdı. Mugniye, ölümünden önce Hizbullah içindeki bölünmeyi engellemeye çalışıyordu.

4- Suriye, İran'dan koparılabilir mi?

İsrail'in başta gelen hedefi Suriye'yi İran'dan uzaklaştırmak. Şu ana kadar barış görüşmelerinde bu konuda en ufak bir gelişme işareti görmediler. Suriye'yi yakından izleyenler bunun zor olduğunu söylüyorlar. Ancak zamanla Suriye İran'dan uzaklaşıp Türkiye'ye yanaşabilir çünkü Şam'daki Baas rejimi laik temellere dayanıyor. Şam, mollaların dinsel ateşliliklerine de güvenmiyor.

5- İsrail'in imha ettiği nükleer tesislerin rolü nedir?

CIA uzmanları, 6 Eylül 2007'de nükleer reaktörün bombalanmasının şaşırtıcı bir şekilde barış görüşmelerinin başlamasına yardımcı olduğunu söylüyor. İsrailliler, kararlı tavırlarının caydırıcı politikalarının güvenilirliğini artırdığını hissediyor.

Kaynak: Hürriyet

Bu haber 312 defa okundu.