Kelebek etkisi

17 Haziran 2008 19:16 tsi
Siyaset dediğimiz alan, içinde en ciddi kafaların türlü komplolar kurduğu, türlü rasyonel hesaplar yaptığı bir alandır. Onun için belli siyasi mücadelelere girmek için bütün bu hesapların üstesinden gelmek gerekir. Ama bunun dışında bir imkan daha vardır:

Umberto Eco’nun Gül’ün Adı isimli romanı, rasyonel aklın son kerte nasıl çöktüğünü çok güzel bir biçimde ortaya koymaktadır.

Kendisi de bir rahip olan dedektif William bir manastırda işlenen cinayetleri çözmeye çalışır. Son derece zeki olan ve hiçbir ayrıntı gözünden kaçırmayan William bütün ipuçlarını titizlikle takip ettikten sonra suçlunun kim olduğundan emin olur. Fakat hikâyenin sonunda dedektifin suçlu olduğundan emin olduğu kişinin asıl suçlu olmadığı ortaya çıkar. Böylece William rasyonel aklın sınırlılığını iyice fark eder ve her zaman için hesaba katamadığı, göremediği bir fazlanın devrede olduğunu kabul etmek zorunda kalır.

William’ın sonradan kazandığı bu perspektife kuantum fizikçiler de sahiptirler. Onlara göre klasik Newtoncu fiziğin ileri sürüdüğü gibi gözlem yoluyla ve belli matematiksel hesaplarla evrenin kendisini anlamak mümkün değildir: Evrenin içersinde cereyan eden bütün hareketler, oluşumlar, değişimler son derece kaotik bir süreç dâhilinde gerçekleşmekte ve bu noktada rasyonel akıl yetersiz kalmaktadır.

Dolayısıyla rasyonel aklın çöküşünü ilan edenler, hesaplar ve kesinlikler üstünde değil ihtimaller üstünde durmaktadırlar.

En ciddi rasyonel hesapların en sofistike kafalar tarafından yapıldıkları yerlerde de ihtimaller her daim söz konusu olurlar.

Siyaset gibi sadece rasyonel hesaplar üzerine kurulan bir alan bile ihtimallerin büyüsünden kaçamaz. Tıpkı Türkiye’nin hiçbir rasyonel hesaba sığmayacak şekilde Çek Cumhuriyeti’ni yendiğinde Çek Cumhuriyeti’nin yenilme ihtimalinden kaçamadığı gibi.

Evet, hem derin güçlerin (ki bunların içinde uluslar arası olarak çalışanları da var) hem bürokrasinin hem de belli bir medya grubunun olağanca güçleriyle türlü rasyonel hesaplar yaparak psikolojik harekâtlar, siyasi stratejiler, kurumsal taktikler tertip ettikleri ve bunlar karşısında mücadele etmenin çok zor olduğu doğrudur.

Fakat unutmamak gerekir ki neticede bunlar da insandır ve bir yere kadar hesap yapabilmektedirler. Her zaman için onların kendilerini kesin surette neticeye vardıracağını düşündükleri bütün tezgâhların, kumpasların, alaverelerin bir anda hiç hesaba katılmayan/katılamayan bir ihtimalle yerle bir olmaları gayet mümkündür. Tıpkı Türkiye’nin kendisi üzerinde gerçekleştirilen bütün hesaplar yüzünden moralman tamamen çöktüğü günlerde Nihat’ın hiç rasyonel olmayan bir şekilde iki gol atması ve bütün o kötü havayı dağıtması gibi.    

www.iyibilgi.com analiz Erkam Can

Bu haber 902 defa okundu.