'Ekini ve nesli bozuyorlar'

Bir ilahiyatçı olarak hayvan ve insan embriyolarının karıştırılmasını da içeren genetik müdahaleler hakkında ne düşünüyorsunuz?

Yakın vadede pek çok alanda gelişmeler yaşandı; fakat ister genetik ve fizik alanda olsun, isterse de sosyal alanda olsun insanoğlu yaptığı müdahalelerde isabetli davranamıyor. Zira kendi ihtirasları doğrultusunda karar veren insanın bütün teşebbüsler tam anlamıyla bir fiyaskoyla neticeleniyor. 

Times dergisi son sayılarından birisinde kıyametin bir biyo-istila ile gerçekleşeceğinden bahsediyordu…

Özellikle tabiata yapılan müdahaleler bizleri bir felaketin eşiğine getirmiş vaziyette. Ve bu genetikçilerin embriyorlarla oynamasını da aynı münvalde düşünüyorum. Bu türden müdahaleler fıtri olanın bozulmasına sebebiyet verir.

Genetik müdahaleler için doğrudan Kur’an’dan bir hüküm çıkarmak mümkün mü?
 
Aslında bu konuyla ilgili doğrudan bir ayet ya da hadis bulamazsınız. Fakat bu konuya işaret eden pek çok ayet bulmak mümkündür. Mealen “ekini ve nesli bozuyorlar” şeklinde başlayan bir ayet mevcut. Ekini bozma işini tarım ürünlerine yapılan müdahaleler nesli bozma işini de embriyolara yapılan genetik müdahaleler olarak düşünmek mümkün. 

Peki embriyolara yapılan genetik müdahaleleri “fıtratı bozma” çatısı altında düşünemez miyiz? Zira bu hususta İslam alimlerin açık fikirleri mevcut.

Şimdi bakınız; yakın zamana kadar alimlerimiz fıtratın bozulmasından erkeğin kadına ya da kadının erkeğe benzemesini/dönüşmesini anlıyorlardı. Bu da çok doğaldır zira bugün yaşadığımız genetik müdahaleler ve ekolojik felaketler çok yenidir.

Dolayısıyla bugün artık özellikle genetiği ilahiyatçılar olarak masaya yatırmamız gerekiyor. Bu konuda geniş katılımlı bir çalışmaya ihtiyaç var.

Fakat siz bu müdahaleler noktasında kanaatinizin olumsuz yönde olduğunu söylediniz. Bir fakih olarak sizin kriteriniz nedir?

İhtiyaçlar ile ihtirasları birbirinden kesinlikle ayırmak lazım. O zaman mesela hamile bir erkeğin din açısından ne anlam taşıdığı çok kolay anlaşılacaktır. Böylesi bir müdahalenin hiçbir akl-ı selim bir ihtiyaçtan hâsıl olduğunu söyleyemez. Genetikte yaşanan bu son gelişmeleri motive eden şeyin dünyevi ihtiraslar olduğunu düşünüyorum. 

Rahman Suresinde Allah kainata bir mizan yani bir ölçü, bir adalet koyduğunu söylüyor ve ekliyor: Şayet bu insana (onun hevasına/ihtiraslarına) kalsaydı insan mutlaka mizanı bozardı. Genetik müdahaleler fıtratı bozduğu gibi mizanı da bozarlar diyebilir miyiz?

Evet. Zaten şu ana kadar ki hiçbir müdahale Allah’ın yarattığı kadar güzelini ve iyisini yaratamadı. Şimdilerde en ciddi hekimler en sağlıklı olmanın yanında en iyi ilaç anlamına da gelen şeylerin, hiçbir suni müdahaleye maruz kalmamış sebze ve meyveler olduklarını söylüyorlar.

Peki insanların embriyolarıyla oynanmasıyla domates hormon verilmesi arasında fark görüyor musunuz?

Hayır biri ne kadar felaketse diğeri de o kadar felakettir. Aslında bunlar çok ciddi meseleler.

Geçenlerde pazara gittim. Pazarcı çocuk beni tanıyormuş, sattığı domatesleri aldırmadı: ‘Bunlar hep zehir hocam, hem hormon’ dedi. Tabi bu çocuk beni kaz edince temize çıkmış olmuyor. Bu işlerin çok ağır mesuliyetleri var, fakat insanlar ya farkında değiller ya da hafife alıyorlar. 

iyibilgi özel Erkam Can