Süper dinî: Bush-Papa ne konuştu?

Din belki iki liderin ortak teması olabilir. Ama bu rakip olmayacakları anlamına gelmiyor. Vatikan ve Beyaz Saray arasında kırılma yaşanmamasının veya bir krize meydan verilmemesinin sebebi “kulvarlarının” farklılığı.

Gay evlilikleri, kürtaj, klon araştırmaları, idam cezaları, savaşlar, ötenazi,  gibi spesifik konularda ABD ile Vatikan’ın uyuştuğu ve ayrıldığı noktalarını sıralamak da ikili arasındaki ilişkiyi betimlemekte naif kalabilir.

Bu ziyaret sırasındaz 81’in yaşını kutlayacak Papa’nın aynı zamanda Parkinson’dan muzdarip olması, hastalığın tedavisi için kök hücre çalışmalarını desteklediği anlamına gelmiyor.

Oysa Başkan üzerinde bu konuda ilaç fabrikalarının baskısı sağlıklı bir insanın kaldırabileceğinden fazla!

Keza, Papa’nın dünyadaki eşitsizliğin giderilmesi ve refahın paylaşılması konusundaki ABD sorumluluğundan beklentisi de yüksek. Bush da, Papa’nın  Doğu Avrupa'da komünizmin yıkılmasındaki rolüne atıfta bulunarak saygısını gösteriyor.

Ama bunların hepsi güncel ve ikili ilişkilerde işin biraz da vitrin tarafı.

Papa 16. Benediktus 15 Nisan günü 6 günlük bir ziyaret için ABD'ye geldi. Andrews Hava Kuvvetleri Üssü'nde ABD Başkanı George W. Bush, eşi Laura Bush ve kızı Jenna tarafından karşılandı.

Bu pek alışıldık bir uygulama değil. Başkan’ın havalanına giderek bir resmi ziyaretçiyi karşılaması nadir görülen bir jest. Şekli açıdan ihtimamlı bu karşılama, Papa yeni dünyada bulunduğu sürece devam edecek.

Papa’nın ABD gezisinin en önemli kısmını New York’ta Birleşmiş Milletler’de yapacağı konuşma meydana getiriyor. 16. Benedikt; 1965’de 5. Paul, 1979’da 2. Jan Paul’ün ardından, Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna hitap eden üçüncü Papa olacak.

Papa Amerika’yı neden seviyor?
 
Papa’nın ABD’yi ne kadar sevdiği ya da sevmediğinin bir kanıtı yok. Ancak ABD basını ziyareti duygusal boyutta algılamayı seviyor.

Amerikan “Time Magazine” “Papa Amerika’yı neden seviyor” başlıklı yazıda, 16. Benedikt’in Amerikalıların pazarları kiliseye gitme alışkanlıklarını ve Başkan Bush’un din ve Tanrı'yı dilinden düşürmemesini övgüyle karşıladığını belirtiyor.

Yazıda, Avrupa’ya kıyasla Amerika’da din faktörünün ön planda olmasının Papa’yı sevindiren bir başka etken olduğu ifade ediliyor. 16. Benedikt’in Amerika’yı “hem modern hem de dinine bağlı olmayı başaran bir ülke” olarak tanımladığı kaydediliyor.

Oysa Vatikan-Beyaz Saray ilişkisini sald dini veçhelerden okumak her zaman sağlıklı değil. Hatta sıklıklı bunu yapmamak gerekiyor.

Başkan Busn’un kuvvetli dini bağları ile Papa’nın pozisyonu arasında kurulan benzerlik, iş ABD halkının bu çerçeve içinde konumlanmasına geldiğinde ciddi farklılıklar gösterebilir.

Protestanlar, Katolikliği sever mi?

ABD halkının büyük çoğunluğu tıpkı Bush gibi Katolik değil. Ülkede protestonlık ve kolları hakim. İngiltere’den armağan bir tür saf Protestanlık algısı kuvvetli ve kökleri oldukça eskilere uzanıyor.

Üstelik muhafazakarlık anlayışları da aynı dinden olsa bile diğer mezhepleri kucaklamaya eğilimli değil. ABD’deki Katolik kilisesi ise oldukça organize bir yapıya sahip. Ama ABD’de örgütlenmemiş dini yapı da zaten yok gibi.

Katolik kiliseninin ABD kamuoyundaki imajının da pek parlak olmadığını söylemek lazım.  ABD'de cinsel taciz ile suçlanan katolik papaz sayısı 4000'i geçiyor. Kilisenin sadece geçen yıl mağdurlara ödediği tazminatın ise 615 milyon dolara yaklaştığı haber veriliyor.

Kamuoyu yoklamalarına göre, dört yıl önce yüzde 75 civarında olan âyine katılma oranı bugün yüzde 30 civarına düşmüş bulunuyor. 213 üniversiteden gerçek anlamıyla Katolik Kilisesi öğretileri istikametinde eğitim verenlerin sayısı 20 kadar. 1960'larda cüppe giyenlerin sayısının yarısı kadar bile yeni rahip katılmıyor kiliseye. Her gün yeni bir kilise kapılarını ibadete kapatıyor.

Bu olumsuzluklar, iki mezhebin ABD sathındaki cepheleşmesinin veya bir tür ABD Katolisizmi yaratla mücadelesinin izlerini taşıyor gibi.

Zaten bizzat Papa, bu durumdan duyduğu rahatsızlığı her vesile ile dile getiriyor. Yani ikili ilişkileri din eksenine bakarak değerlendirmek sağlıklı sonuçlar vermeyebilir.

Süper ve dinî!..

Bush-Papa ikilisi din dışında konuları da konuştular. Kulisler özellikle “medeniyetler çatışması” eksenine oturtulabilecek bu konuda, iki tarafın nasıl bir ortak yol bulunabileceği üzerine tartıştıklarını söylüyor.

Burada “ortak yol”, medeniyetler arasındaki değil, ABD ile Vatikan arasındaki “ortak yol” olarak değerlendirilebilir mi? Asıl soru bu olsa gerek. Tersine bu ortak yol üzerinde tartışmaların uzlaşmaya dönüp dönmediği de şüpheli.

Örneğin Papa onuruna Beyaz Saray’da verilen yemeğe Papa’nın katılmayacağını söylemesi oldukça manidar. Ama Amerikan Katolik kilisenin liderleri burada olacak.