Çarşamba, akşam, Enerji Bakanlığı!

14 Nisan 2008 12:38 tsi
Irak Türkiye’ye bağlanıyor, Türkiye AB’ye bağlanıyor, Türki Cumhuriyetler Türkmenistan Türkiye'ye bağlanıyor. Rusya’nın tepesi atıyor, ABD ‘atsın’ diyor, AB ‘enerji başlığı’nı bir kalemde geçiyor, ABD Büyükelçisi

Mart ayında Türkiye’ye gelen ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’in Türk muhataplarına açtığı konular içinde, basında en az yer alan notlar, kuşkusuz Irak (Irak’ın Kuzeyi) ve Türkiye arasındaki yeni bir hattın bilgileriydi.

Ancak bugün gelinen noktada bu “projenin” en açından ABD tarafından en önem verilen meselelerin başında geldiği anlaşılıyor.

Yine de o günlerde, görüşmeler sırasında enerji projelerinin gündeme geldiği, ABD tarafının, Irak ile doğalgaz arama ve Avrupa'ya nakliye konularında Türkiye'nin rol oynamasına olumlu baktığı seziliyordu.

Keza, Türkiye'nin ortak olduğu Nabucco boru hattı da, ABD'den destek alıyordu ve Amerika, Türkiye'nin enerji koridoru olması çabaları çerçevesinde  projeyi önemsiyordu.

Esasen bu tarihten de önce Irak petrol ve doğalgazı için Türkiye yolu gündemdeydi. Mart ayı başında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, Irak Petrol Bakanı Hüseyin Şehristani’yle bir görüşme yapmış, Irak’la çok önemli projelerin hayata geçirileceğini açıklamıştı.

Bu görüşme uzun tartışmalardan sonra Ankara’ya gelen Celal Talabani’nin heyetiyle olmuştu. Yani yavaş yavaş kotarılıyordu. 

Ankara yine Bağdat’ı muhatap alıyordu ama anlaşıldığı kadarı ile ABD tarafı enerji meselesinde Irak’ın Kuzeyi’nin de devrede olmasını istiyordu.

İşte Mesud Barzani’nin kara harekatının ertesinde ve Cheney ziyaretinin hemen ardından, Türkiye ile Nabucco’ya “paralel” ikinci bir hat konusundaki “mülayim” açıklamaları bu zamanlama ile geldi.

Wilson 1.5 saat ne anlattı?

Bu olaylar kendi serancamı içinde yürürken, geçtiğimiz Çarşamba akşamı Enerji Bakanı’nın makam odası ilginç bir ziyaretçiye 1.5 saat ev sahipliği yaptı.

ABD’nin Ankara Büyükelçisi Wilson, Enerji Bakanı Hilmi Güler’e gitti. Kulisler bu görüşmede Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı’na paralel yeni bir boru hattı projesinin konuşulduğunu söylüyor.

Bu projeye göre 48 inçlik yeni bir boru hattıyla Irak’ın doğalgazının Türk hatlarına bağlanması planlanıyor. Tabii yine Nabucco da masaya gelmiş. Ancak detaylar meçhul.

Ziyaretin merak uyandırmasının başka nedenleri de var. O nedenler biraz “zamanlama” ile ilgili. Çünkü ziyaret, Enerji Bakanı Güler’in Macaristan ziyaretinin hemen ertesine den düşüyor.

Macaristan’ın önemi, Nabucco Projesi’ne Bükreş’in katılımı ile ilgili. Kritik bulunması da normal. Çünkü hem ABD bu katılımı istiyor hem de Avrupa yolunu açıyor. Öyle ki, Fransızlar’ın dahi Nabucco’ya girebilmek için Macaristan’dan destek istediği bilgisi sızıyor.

Cheney’in ziyareti sırasında Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Köşk’ünde bulunan Türmenistan Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov’un varlığı da anımsandığında tablo büyük ölçekli bir hal alıyor.

Bu “çakışma” ile ilgili haber-analiz o günlerde iyibilgi tarafından okurlarımıza yansıtılmıştı.

AB’nin gazını çıkarmak?

Harita bu haliyle zaten ilginç ama bitmiyor. Cumartesi günü Hürriyet’deki köşesinde konuya minik bir yer ayıran Enis Berberoğlu’nun bazı sorularına yanıt gerekiyor. Aynen alıyoruz.

“Avrupa Birliği takriben 10 yıl kadar sonra yılda 131 milyar metreküp doğalgaz kullanacak. Bu rakamın önemli bölümü Türkiye üzerinden geçen Nabucco'dan sağlanacak. (Nitekim bu yüzden AB ile enerji başlığında müzakere -her türlü engel/veto "mucize eseri" aşılarak- açılıyor.)

Soruyorum: 1) Avrupa Birliği, Nabucco'da 10 yıl sonrası için Türkiye'ye sabit fiyat tarifesi öneriyor mu? 2) Fiyat veya miktar yükselse de Türkiye'ye hep aynı sabit ödemeyi yapmak istiyor mu?

3) Türkiye bu pazarlığa yanaşmayınca Avrupa'nın muhatabı değiştirilmek isteniyor mu? Örneğin, pazarlık yetkisinin Enerji Bakanlığı'ndan Dışişleri'ne transferi söz konusu mu?”

Nereyi nereye bağlıyor?

Bu sorulardan başka sorular da var. Bu yazının konusu olmamakla beraber, “Türkiye’den gelen enerji hatları Avrupa için kritik bağlantı oluyor ama acaba Rusya ne diyor?”

Irak’ı Kuzey’i de Avrupa’ya bağlanıyor mu? Öyle ise burada ticari bir uzlaşmadan başka siyasi bir uzlaşma var mı?

NOT: Bu haberin son satırları yazılırken gelen bir haberi eklemezsek eksik kalır; “Türkmenistan'dan AB'ye Nabucco sözü. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguly Berdymuhkammedov AB’ye, Türkiye’nin de ortakları arasında bulunduğu Nabucco projesi açısından büyük bir önem taşıyan gaz sevkıyatını (10 milyar metreküp) yapma sözünü verdi.”

Bu haber 2,699 defa okundu.