Mogadişu, savaş ve yalnızlık

12 Nisan 2008 10:51 tsi
BBC muhabiri Mark Doyle'un Mogadişu izlenimleri...

Geçen yıl içinde Somali'nin başkenti Mogadişu'da çok rahatsız edici şeyler oldu.
 
Yüz binlerce kişi kenti terk etti

Dünyanın gözlerinden uzakta bir savaşın yaşandığı kentte nüfusun önemli bir bölümü göç etmek zorunda kaldı.

Kavurucu sıcağın ortasında, Mogadişu'nun dışında yer alan, pislik içindeki mülteci kamplarına gitmiştim.

Şehirdeki çatışmalar nedeniyle yüz binlerce kişi burayı terk etmişti.

Bu kampları gördükten sonra "Daha ne olabilir ki" diyordum. Ta ki Mogadişu'nun eski parlamento binasının yıkıntılarından sonra karşılaştığım manzaraya kadar.

Önünüzde, alabildiğine bir moloz yığını uzanıyor.

Moloz yığını, parçalanmış beton bloklar ve katları kocaman iskambil kağıtları gibi üst üste binmiş apartmanlar...

Ama en rahatsız edici şey, etrafta neredeyse hiç insan olmamasıydı.

Sanki, tüm binaları yıkan "Atom" ve sonra da tüm insanları ortadan kaldıran "Nötron" bombalarını anlatan çizgi romanlarda yaşananlara tanıklık ediyordum.

Ama bu bir fantezi değil, gerçekti.

Somali'nin başkentinde, hükümet ve yabancı destekçileriyle, rakipleri arasında iktidar mücadelesi yaşanıyor.

Bu zayıf ancak uluslararası tanınmışlığa sahip hükümetin başlıca destekçilerinden biri komşusu Etiyopya. Addis Ababa'nın Somali'de binlerce askeri var. Etiyopyalı liderler, Somali'ye yeniden istikrar kazandırmak için müdahale ettiklerini söylüyorlar.

Hükümetin karşısında ise bir süre başkentte denetimi ele geçiren ve geçen yıl Etiyopya ordusu tarafından buradan çıkarılan, Somalili aşırı dinci grupların liderliğindeki bir muhalefet cephesi var.

Amerika Birleşik Devletleri, İslamcı militanlardan bazılarının El Kaide'yle bağlantıları olduğunu savunuyor, bu nedenle de Etiyopya'nın Somali'de asker bulundurmasını destekliyor.

Hint Okyanusu kıyılarındaki Amerikan savaş gemileri zaman zaman El Kaide üssü olduğu öne sürülen noktalara füze saldırısı düzenliyor. Amerika, bölgedeki askeri hareketliliği tespit etmek için sık sık da insansız casus uçaklar kullanıyor.

Mogadişu'nun merkezine en son 1993'te gitmiştim. O zaman Amerikan ordusuyla Somalili silahlı gruplar ve milliyetçiler arasında çetin çarpışmalar yaşanıyordu.

Somalililer iki Amerikan helikopteri düşürdüler. Amerikalılar binlerce Somalili öldürdü. Amerikalılar tabi kendi bakış açılarından bu çatışmaları "Black Hawk Down" (Kara Şahin Düştü) adıyla film yaptılar.

Ama bir süper güçle yaşanan savaş bile, geçen yılki kadar büyük bir göçe neden olmamıştı. İslamcı militanlarla Etiyopya birlikleri arasındaki çatışmalar, dünyanın en büyük insani krizlerinden birinin yaşanmasına yol açtı.

Hükümete sorarsanız, bunun sorumlusu terörist diye tanımladığı İslamcı militanların yol kenarına bombalar yerleştirmesi ve sık sık saldırılar düzenlemesi.

Ama hemen hemen herkes Etiyopya ordusunun isyancılara karşı görülmedik derecede sert tavrının da bunda rol oynadığını vurguluyor. Bu boş şehirde, güvenlik içinde birlikte seyahat ettiğim Afrika Birliği barış gücüne ait zırhlı araçların motor sesleri dışında büyük bir sessizlik var.

"Barış Gücü", Mogadişu'da havaalanı, liman ve Başkanlık Sarayı'nı koruyan bin kadar Uganda askeri için biraz abartılı bir ifade...

Aslında Etiyopyalılarla İslamcıların arasına girmek istemiyorlar. Sayıları o kadar az ki, araya girmek, intihar olabilir.

Ufak çaplı Afrika Birliği askerleri, ülkede, aklıselimin ilk adımı olacaktı. Tanınan hükümeti korumak, Somalililer arasında görüşmelere gidilmesini teşvik etmek, böylece Etiyopyalıların ayrılmasına zemin hazırlamak için gönderilecek daha büyük çaplı uluslararası gücün öncüsü olacaklardı.

Şimdi, Birleşmiş Milletler'deki diplomatların ve yeni, ılımlı Somali Başbakanının yüreklendirmesiyle, savaşın çeşitli tarafları arasında deneme niteliğinde görüşmelere gidilmesi planlanıyor.

Ancak başka ülkeler kalıcı bir barış anlaşması imzalanmadan Somali'ye asker göndermek istemiyorlar.

Gürültüyle ilerleyen zırhlı personel taşıyıcı içindeki Ugandalı binbaşı Bahoku Barigye, "Komşunuzun evi yanarsa, diğer komşuların gelmesini beklemeden bir kova su dökersiniz" diyor. Komutan, gözlüklerini düzelterek, "Evet biz buradaki yangının söndürülmesi için herkes yardım etmeli" diye devam ediyor.

Bu haber 446 defa okundu.