Elektrik piyasası tasarısı Meclis'te

1 Nisan 2008 22:36 tsi
Elektrik Piyasası Kanununda değişiklik yapılmasını düzenleyen tasarı, TBMM Başkanlığına sunuldu. Tasarıya göre işi alacak firmaya bir dizi yükümlülükler geliyor. İşte ayrıntılar:

Tasarıyla Elektrik Piyasası Kanununa yeni tanımlar ekleniyor. Buna göre, ''Tedarikçi'' elektrik enerjisi veya kapasite sağlayan üretim şirketleri, otoprodüktörler, otoprodüktör grupları, toptan satış şirketleri ve perakende satış lisansına sahip şirketleri tanımlayacak.

''Dağıtım tesisi''; iletim tesislerinin ve dağıtım gerilim seviyesinden bağlı üretim tesislerine ait şalt sahalarının bittiği noktadan itibaren elektrik dağıtımı için tesis edilmiş şebekeleri kapsayacak.

Tasarı, ''Yan Hizmetler Yönetmeliği'', ''Yan Hizmetler'' gibi tanımlar içeririrken, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi'nin enerji alım ve satış anlaşması yapmasına olanak sağlıyor. Ayrıca, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketine, özel direkt hattın mülkiyet sahibi ya da işletmecisi olan özel hukuk hükümlerine tabi kişilerle ''kontrol anlaşması'' yapma yetkisi veriliyor.

''Uluslararası enterkonneksiyon şartı'' da getiren tasarı, ulusal elektrik sisteminin diğer ülkelere ait elektrik sistemi ile uyumlu şekilde işletilebilmesini düzenliyor.

-LİSANS İPTALİ-

EPDK tarafından, haklı görülmeyen gerekçelerden dolayı üretim tesisi yatırımlarını, belirlenen süreler içerisinde gerçekleştiremeyen tüzel kişilerin lisansları iptal edilecek.

Lisansı iptal edilen tüzel kişi ile lisansı iptal edilen tüzel kişilikte yüzde 10 ve daha üzeri doğrudan pay sahibi olan gerçek ve tüzel kişiler, bu tüzel kişiliklerde ortaklık yapısı itibarıyla yüzde 10 (halka açık şirketlerde yüzde 5) veya daha fazla pay sahibi bulunan gerçek ve tüzel kişiler, lisans iptalini takip eden 3 yıl lisans başvurusunda bulunamayacaklar. Ayrıca lisans başvurusu yapanlar, tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacaklar.

''Üretim faaliyeti gösterebilecek tüzel kişiler'', özel sektör üretim şirketleri, Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) ve bağlı ortaklıkları, Elektrik Üretim Anonim Şirketinin yeniden yapılandırılmasıyla oluşan diğer kamu üretim şirketleri ile otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarını kapsayacak. Özel sektör ve kamu üretim şirketleri, lisansları uyarınca gerçek ve tüzel kişilere elektrik enerjisi veya kapasite satışı yapabilecek.

-DSİ TESİSLERİ-

EÜAŞ, DSİ bünyesindeki üretim tesislerini tasarı hükümlerine göre devralacak. Şirket, TEAŞ'dan devralınan ve özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilere devri yapılmamış üretim tesislerini kendisi veya bağlı ortaklıkları vasıtasıyla işletebilecek ya da gerektiğinde sistemden çıkaracak.

EÜAŞ, mevcut sözleşmeler kapsamında işletme hakkı devri yoluyla özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilere devri yapılmış veya yapılacak tesis ve işletmelerin, bunlara yapılacak ilave yatırımlarının mülkiyetini muhafaza edecek.

Özel sektör üretim şirketleri; ''sahip oldukları, finansal kiralama yoluyla edindikleri veya işletme hakkını devraldıkları üretim tesisi ya da tesislerinde elektrik enerjisi üretimi ve satışı ile iştigal eden özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişiler'' olarak tanımlanıyor.

-YÜZDE 20 SINIRI-

Herhangi bir özel sektör üretim şirketinin iştirakleri ile birlikte işlettiği üretim tesisleri yoluyla piyasada sahip olacağı toplam pay, bir önceki yıla ait yayımlanmış Türkiye toplam elektrik enerjisi kurulu gücünün yüzde 20'sini geçemeyecek.

Bir otoprodüktör ya da otoprodüktör grubu, bir takvim yılı içerisinde lisanslarına kaydedilen yıllık ortalama elektrik enerjisi üretim miktarının, yüzde 20'sini piyasada satabilecek. Arz güvenliği açısından ihtiyaç duyulacak hallerde EPDK bu oranı artırabilecek. Bir takvim yılı içinde EPDK'ca belirlenen orandan daha fazla elektrik enerjisinin piyasada satılması halinde, üretim lisansı alınması zorunlu olacak.

Bu hükümler, otoprodüktör ve otoprodüktör gruplarının Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) ile yaptıkları yan hizmet anlaşmaları kapsamında gerçekleştirdikleri üretim miktarları için uygulanmayacak.

-DENETİM-

Tasarıya göre, TEİAŞ, EPDK onayına tabi olan iletim, bağlantı ve sistem kullanım tarifeleri ile şebeke yönetmeliğini hazırlayacak. Ayrıca revize edebilecek, denetleyecek ve yük dağıtımı ile frekans kontrolünü gerçekleştirecek. İletim sisteminde ikame ve kapasite artırımı yapabilecek, gerçek zamanlı sistem güvenilirliğini izleyecek, sistem güvenilirliğini ve elektrik enerjisinin öngörülen kalite koşullarında sunulmasını sağlamak üzere gerekli yan hizmetleri belirleyecek.

İletim şebekesi dışında, ulusal iletim sistemi için geçerli standartlara uygun olan ve üretim faaliyeti gösteren tüzel kişinin lisansı kapsamındaki üretim tesisi ile müşterileri veya iştirakleri ve serbest tüketiciler arasında özel direkt hat tesisi, TEİAŞ ile üretim faaliyeti gösteren tüzel kişi arasında yapılacak kontrol anlaşması ile mümkün olabilecek. Bu kontrol anlaşmasının amacı, iletim sisteminin kararlılığının ve işletme bütünlüğünün korunmasını düzenleyecek. Özel direkt hat tesis edilmesi, serbest tüketicilerin tedarikçilerini seçebilmelerine engel oluşturmayacak.

-ENERJİ ANLAŞMALARININ DEVRİ-

Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, mevcut sözleşmeler kapsamında imzalanmış olan enerji alış ve satış anlaşmalarını TEAŞ'tan ve TEDAŞ'tan devralacak. Şirket, dağıtım şirketlerine karşı üstlendiği enerji alım ve satım taahhütleri ile sınırlı kalmak üzere, bir yılı aşmamak ve EPDK tarafından onaylanmak kaydıyla enerji alım anlaşmaları ve hükümetlerarası anlaşmalar kapsamında elektrik enerjisi ithalat veya ihracat anlaşmaları imzalayabilecek.

-YENİLENEBİLİR ENERJİ-

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı, kurulu gücü azami 200 kilovatlık üretim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerçek ve tüzel kişiler, lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulacak. Bu tüzel kişilerin ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde, uygulanacak teknik ve mali usullar çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenecek.

Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere yapılmış veya yapılacak olan lisans başvuruları kapsamında, birden fazla tüzel kişinin aynı bölge veya aynı trafo merkezi için başvuruda bulunması durumunda, söz konusu başvurular TEİAŞ'a gönderilecek. Bu şirket tarafından, bu durumda olan tüzel kişiler arasından TEİAŞ'a ödenecek birim elektrik üretimi başına en yüksek katkı payını teklif ve taahhüt eden tüzel kişiyi belirlemek amacıyla ihale yapılacak. İhale sonucu belirlenen bedel üzerinden her yıl üretilen elektrik enerjisi miktarına karşı gelen tutar, takip eden yılın Ocak ayı sonuna kadar TEİAŞ'a ödenecek.

-FİYAT EŞİTLEME MEKANİZMASI-

Düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle var olan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen koruyacak şekilde oluşturulmuş geçici bir Fiyat Eşitleme Mekanizması uygulanacak. Fiyat Eşitleme Mekanizmasının uygulanacağı geçiş dönemi 31 Aralık 2011 tarihinde sona erecek. Bu süre, Bakanlar Kurulu kararıyla en fazla 1 yıl uzatılabilecek.

31 Aralık 2011 tarihinde sona erecek ilk uygulama dönemi için ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınacak. Bu dönem süresince abone grupları veya faaliyetler arasında çapraz sübvansiyon uygulanabilecek. Bu kapsamda, dağıtım şirketleri tarafından ilk uygulama dönemini kapsayacak şekilde Kuruma yapılan tarife tekliflerinde çapraz sübvansiyonlara da yer verilebilecek. Uygulanan sübvansiyonlar ancak Bakanlar Kurulu kararı ile değiştirilebilecek.

Dağıtım bölgelerine ilişkin tarife teklifleri, dağıtım şirketleri tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde yapılacak ve yürürlükteki mevzuat kapsamında EPDK tarafından onaylanacak. Bu dönem içerisinde kamu sorumluluğundaki dağıtım şirketleri dışındakilerin sunacakları tarife tekliflerinde, kamu dağıtım şirketleri için onaylanan tarifelerdeki çapraz sübvansiyon prensipleri uygulanacak. Bu şirketler de Fiyat Eşitleme Mekanizması içerisinde yer alacak.

Enerji alım ve satımına ilişkin geçiş dönemi sözleşmelerinin süresi Bakanlar Kurulu kararıyla 2 yıl daha uzatılabilecek.

-ARZ GÜVENLİĞİ-
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrik enerjisi arz güvenliğinin izlenmesinden ve arz güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınmasından sorumlu olacak.

Arz güvenliği bağlamında; TEİAŞ, iletim kısıtlarını asgari seviyeye indirecek şekilde iletim şebekesinin planlamasından, tesisinden, işletilmesinden, sistem güvenilirliğinin muhafaza edilmesinden ve üretim kapasite projeksiyonu ile 20 yıllık Uzun Dönem Elektrik Enerjisi Üretim Gelişim Planının hazırlanmasından sorum olacak. TEİAŞ, sistem güvenilirliğinin muhafaza edilmesini sağlamak ve yeterli kapasite olmaması nedeniyle oluşabilecek bölgesel sistem ihtiyaçlarını karşılamak üzere, yan hizmetler anlaşmaları kapsamında yeni üretim tesisi yaptırarak veya mevcut üretim tesislerinin kapasitelerini kiralamak amacıyla ihale yapabilecek.

Perakende satış lisansına sahip dağıtım şirketleri, bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilerin elektrik enerjisi ve kapasite talebini karşılamakla yükümlü olacak. Söz konusu tüzel kişiler, her yıl Aralık ayı sonuna kadar, gelecek 5 yıl için, tahmin ettikleri elektrik enerjisi puant güç taleplerini, ihtiyaç duydukları elektrik enerjisi miktarını, bu miktarın temini için yaptıkları sözleşmeleri ve ilave enerji ihtiyaçlarını bildirmek zorunda olacaklar.

Serbest tüketicilerin elektrik enerjisi talebini karşılayan tedarikçiler her yıl, serbest tüketicilerle yaptıkları sözleşmeler kapsamında enerjiyi temin edecekleri kaynakları, bir önceki yılın Aralık ayı sonuna kadar tedarikçi bazında bildirecekler.

Gelecek 20 yılı kapsayan TEİAŞ Talep Projeksiyonu Raporu, her iki yılda bir Devlet Planlama Teşkilatı ve Kurum görüşleri de alınarak Bakanlık tarafından hazırlanacak.

31 Aralık 2009 tarihine kadar, ülke içerisinde oluşturulacak izole bölge besleme yöntemiyle de elektrik enerjisi ithal edebilecek. Bu süre EPDK kararıyla uzatılabilecek.

Kısa dönemde gerekli arz kapasitesinin yeterli bir yedekle oluşturulması amacıyla Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, ihale yaparak, lisans sahibi tüzel kişilere ait mevcut veya işletmeye girecek üretim tesislerinin üretimlerinin satın alınması için enerji alım sözleşmeleri yapacak. Sözleşmelerin süresi 31 Aralık 2012 tarihini geçemeyecek. Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi tarafından satın alınacak olan enerji, geçiş dönemi sözleşmeleri kapsamında, tüketimleri oranında perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketlerine satılacak.

Üretim tesislerinin sisteme bağlantısı için, genişleme yatırımı veya yeni yatırım yapılmasının gerekli olduğu, TEİAŞ'ın ya da dağıtım şirketlerinin yeterli finansmanının mevcut olmadığı hallerde, söz konusu yatırım, bağlantı talebinde bulunan tüzel kişi veya tüzel kişilerce yapılabilecek, TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine devredilebilecek.

-TEŞVİKLER-

Üretim tesislerinin işletmeye giriş tarihlerinden itibaren 2012 yılı sonuna kadar iletim sistemi kullanım bedellerinden yüzde 50 indirim yapılacak.

2012 yılı sonuna kadar işletmeye girecek üretim tesislerinin yatırım döneminde, üretim tesisleriyle ilgili yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar damga vergisi ve harçtan müstesna tutulacak.

-2008 SONU-

Otoprodüktör gruplarına, mevcut lisanslarındaki hakları korunarak 2008 yılı sonuna kadar üretim lisansı verilecek. Bunun için otoprodüktör gruplarınca bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra, altı ay içerisinde başvurulması gerekiyor.

EPDK, otoprodüktör grup ortaklarının haklarının korunması için gereken önlemleri alacak. Bu tarihten sonra kuruma otoprodüktör grubu lisansı başvurusunda bulunulamayacak, yapılan başvurular üretim lisansı başvurusu kapsamında değerlendirilecek.

 

Bu haber 658 defa okundu.