ABD-AB-Türkiye: Rusya’nın ‘altını’ ısıtıyor!

25 Mart 2008 13:11 tsi
Üç güç, Türkiye-AB-ABD, doğalgaz (enerji) üzerinden Rusya’nın bölge hakimiyetini kırmaya çalışıyor. Sonuç?.. ABD’nin ikinci adamı Cheney’in Ankara ziyareti sırasında Türkmenistan lideri ile görüşmüş olması çok muhtemel. Esasen diplomatik

Herkesin gözü doğal olarak ABD Başkan Yardımcısı Cheney’in Ankara-Köşk ziyaretindeydi. Ama aynı sıralarda Köşk’ün (Ankara’nın) bir başka konuğu daha vardı.

Aynı sıralarda değil, dakikası dakikasına Köşk’te bulunan diğer önemli misafir Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov’du.

Alışıldık/rutin eylemlerini tekrarlayan medya ordusu, Cheney-Gül ve Gurbangulu-Gül görüşmelerine ayrı ayrı odaklandı.

Oysa, Cheney ve Gurbangulu “fiziken” aynı coğrafyada bulundukları gibi, görüşmelerini de neredeyse bitişik odalarda yaptılar. Kabul etmek gerekir ki Ankara, bu iki misafirin aynı platformda buluşuyorlarmış gibi algılanmamasına özen gösterdi.

Peki Cheney ile Gurbangulu görüşmüş olabilirler mi? Ve görüştülerse masada ne vardı?

Bununla ilgili iki senaryo söz konusu: Birincisi, Ankara’nın ABD’ye “Türkmenistan bizimle beraber” mesajını vermesi. ABD uzun zamandır Hazar havzasında egemen olmaya çalışıyor ve bu coğrafyada tabir yerindeyse Rusya ile kanlı bıçaklı.

Bölgenin hakimiyeti Washington için çok önemli ve hem Türkmenistan hem de periferisinde bulunan Orta Asya ülkelerindeki etkinlik sağlamaya çalışıyor. Ama yakın zamana kadar kesin bir başarı sağladığını söylemek zor.

Öte yandan Moskova Türkmenistan ve diğer ülkeler nezninde daha baskın. Özellikle enerji konusunda imzalanmış anlaşmaları bulunduğu gibi, tarihi geçmişini ve ticareti ciddi koz olarak kullanıyor.

Ama ikisinden daha farklı kartlara sahip bir ülke daha var bölgede ve o ülke Türkiye. Türkiye, Türkmenistan konusunda hem Kremlin’e hem Beyaz Saray’a göre, din, dil, tarih, kök, sosyolojik ve siyasi açıdan daha önemli.

Bu yüzden Ankara’nın pozisyonu iki süper gücü ilgilendiriyor. İşte Cheney’in ziyareti sırasında Türkmenistan liderinin “zamanlaması”nın çakışması bunun için.

Protokoler mesaj…

Bir diğer ilgi çeken nokta, daha doğrusu iyibilgi’nin dikkatini çeken nokta, iki lidere uygulanan protokol.

Cheney’i hava alanında Dışişleri Bakanlığı müsteşarı karşıladı. Oysa Gurbangulu’nun görüşmelerinde tam 9 bakan vardı ve bunun pek örneği yok.

İkisi de üst düzey görüşmelerde bulundu ama Gurbangulu’ya “Camlı Köşk” tahsis edildi. Cheney’in ziyareti kısa olduğu için Köşk’te kalması gerekmiyordu ama görüşmeler yapması için “yere” ihtiyaç vardı.

Bu nedenle Cheney’e Camlı Köşk’ün bir “odası” tahsis edildi! O sırada Türkmenistan lideri ya yan odada ya da üst katta başka görüşmeler yapıyordu.

Bu bir bakış açısı. İkincisi ise çok daha makul görünüyor. Rusya, Türkmenistan’dan aldığı doğalgazı üzerine yeni etiket koyarak Avrupa’ya ve Türkiye’ye satıyor.

Evet böylece enerji iki bölgeye de daha pahalıya geliyor ama önemlisi Rusya bu yolla Avrupa ve Türkiye üzerinde bir koz sahibi oluyor.

ABD ve AB ise bunu istemiyor. ABD-AB ikilisi, Türkmenistan üzerinde Rus etkisini bir yandan kırmak istiyor bir yandan enerji tedarikini çeşitlendirmeye çalışıyor.

Cheney Türkiye’nin ‘gazını’ alır mı?

Türkiye ise daha ucuza “kendi hemşehrisinden” almak varken Rusya’ya bağımlı kalmak istemiyor. Böylece bu üç güç, Türkiye-AB-ABD, doğalgaz (enerji) üzerinden Rusya’nın bölge hakimiyetini kırmaya çalışıyor.

Sonuç?.. ABD’nin ikinci adamı Cheney’in Ankara ziyareti sırasında Türkmenistan lideri ile görüşmüş olması çok muhtemel. Esasen diplomatik kurgular bu şekilde inşa ediliyor.

Hatta denebilir ki görüşmemiş olması garip kaçabilir. Ortadaki makul nedenler bir yana, tesadüfen biraraya gelmiş liderlerin fırsattan istifade başbaşa görüşmeler yaptığı bir dünyada aksini düşünmek garip oluyor.

Çok eski bir aşkın "suikastlı" kırgınlığının yeni mektupları için TIKLAYINIZ

Ama bir nokta daha var. Türkiye İran’la da doğalgaz anlaşmasına sahip. İran’daki gazın bulunması ve çıkarılmasına katkı sağlamayı düşünüyor. Tabii aktarımında da. ABD ise bundan rahatsız ve dün Cheney bunu Türk tarafına söyledi.

Belki Cheney’e Ankara’ya, “bakın gaz sorununuzu çözüyoruz. İran’la enerji işbirliğine gitmeyin, Türkmenistan’dan alın” da demiş olabilir. Ama bu tartışmalı bir konu. ABD elbette Tahran-Ankara yakınlaşmasını istemiyor ama İran’a-oradan da Türkiye’ye- gelen gazın bir kısmı Türkmenistan’a ait!

Yani çok denklemli dengeler bunlar!

Bu haber 2,417 defa okundu.