Cheney’in eşi, Naçirvan’ın evinde kaldı!

19 Mart 2008 11:52 tsi
ABD Başkan Yardımcısı Erbil’e sürpriz (!) bir ziyaret yaparak ‘Barzaniler’ ile görüştü. Tabii bu çok manidar. Görüşme üç ana eksen üzerine kuruldu. Bu arterler, iki Barzani’nin kaderi (!), Irak’ın Kuzeyi’nin kaderi ve t

Beyaz Saray’ın ikinci adamı bir süredir yakınlarda dolaşıyor. Dick Cheney’in Ortadoğu gezisinin son ayağı Türkiye olacak ama, diğer ülkelere ziyaretleri içinde Ankara’nın en keskin bakışlarına maruz kalan sürpriz (!) ziyareti Erbil’e, yani Barzaniler’e oldu.

Protokoler bilgileri ihtiyaç yok. Cheney’in Irak’ın Kuzeyi’ndeki yönetimi ziyareti her açıdan manidar. Diplomatik açıdan, siyasi açıdan ve bölgenin taşıdığı sorunların geleceği açısından önemli.

Birinci nokta şu; Ortadoğu’nun düzenlenmesi (BOP) kültürünün en önemli adı ve son 5 yıldır yaşanan sürecin beyni olan Cheney ilk kez  Erbil’i ziyaret etti.

Ancak Erbil’i ziyaret eden ilk ABD yönetici o değil. Kısa bir süre önce Dışişleri Bakanı Rice da Barzaniler’e gitmişti (Aralık 2007) ve anımsanacağı gibi pek “hoş karşılanmamıştı!”. Barzani, ABD’nin Dışişleri Bakanı’nı refüze etti ve görüşmedi.

Daha sonra ikili biraraya geldiler (Ocak 2008) ama o günlerin kırgınlığının ardında Türkiye’nin terör örgütüne yönelik hava harekatının izleri vardı. Barzani, operasyonun sorumluluğunu ABD’ye yüklüyordu.

Ancak meselenin ABD’nin iç dinamikleri ile ilgisi belki daha çoktu. Beyaz Saray’da Cheney ekolü ile Rice ekolünün Ortadoğu ile bağlantılı bir çekişmesi de vardı ve Barzaniler bu oyunda Cheney’e daha yakın duruyor.

Bu yüzden Cheney Erbil’de çok sıcak karşılandı ve gerekli-becerebildikleri kadarı ile-protokol nezaketlerinin azamisini gösterdiler. Yani Irak’ın Kuzeyi ile Cheney arasında ayrı bir siyasi bağ mevcut.

Hangi bağ daha sağlam?

Elbette bu bağ, süper bir gücün menfaatleri söz konusu olduğunda “sadakat” ilkesine sürekli bağlımlılık söz konusu olamıyor. Buna değineceğiz ama önce neler konuşulduğuna bakalım.

Cheney ile Erbil arasındaki ilk konu Irak özeli ile ilgiliydi ama sonuçları açısından tüm bölgeyi etkileyebilecek bir dosya üzerineydi. Bağdat ile Erbil arasındaki başat sorunlardan biri “petrol yasası”.

Bağdat bu yasanın, “petrol gelir ve kullanım haklarının merkezde olması” iddiasına, Mesud Barzani içinse petrolün kullanım ve satım hakları her bölgeye ayrı olarak verilmeli.
Barzani’nin isteği olursa, Irak’ın Kuzey’i kendini ayakta tutabilecek, finanse edebilecek ve elbette akıllarında tuttuklarını artık herkesin bildiği bağımsızlığın ana ayaklarından biri olabilecek.

ABD ise iki yönden bu konuya pek yanaşmıyor. Birincibi bölge ülkelerinin buna gösterecği reaksiyon. Ankara, Şam ve Tahran bundan hoşlanmayacakları gibi, Irak’ın iç dinamikleri içinde de (Sünni’ler ve Şii’ler gibi) buna itiraz edenler olabilecek.

İkincisi ise ABD petrolün anahtarını Bağdat’ta tutmaya çalışıyor, çünkü bu aynı zamanda kendi elinde bulundurmak demek. Ve elbette Washington için hayati.

Peki Barzani bu desteği verecek mi? Elbette. Başka şansı da yok. Cheney’nin bölgeyi ziyaretini "tarihi gün" olarak niteleyen Barzani’nin, “Irak’ın inşa edilmesi için olumlu rol oynayacakları konusunda verdikleri taahhüde uyacaklarını” bunun en açık işaretlerinden.

PKK için ne konuşuldu?

Terör örgütü ile ilgili olarak ne konuşulduğunun detayları şüpheli. Konuşuldu mu? O çok şüpheli değil. Görüşmelerden sonra taraflara sorulan, “PKK ile ilgili olarak konuşmalar” oldu mu sorusuna, her iki tarafın verdiği yanıt “yorum yok” anlamına geldi ve her iki kesimden de bilgi verilmedi.

Normalde-yani eğer konuşma olmasaydı-“görüşülmedi” denirdi. Diplomasinin “raconu” bu. Görüşülmediği halde “bilgi verilmezse” buradan “görüşüldü” sonucu otomatikman çıkar.

Görüşüldüğü halde bilgi verilmez ise de görüşüldü demektir. Bunun işaretlerini Cheney’in Ankara ziyareti sırasında alabileceğimizi söyleyebiliriz. Çünkü bu konuşmanın içeriği değilse bile sonuçları Türkiye’ye yansıtılacaktır. Kamuoyuna yansıtılmasa bile yakın zamanlı gelecek icraatlarında bunlar okunabilir.

Barzani’ye destek mi köstek mi?

Cheney’in ziyareti, özellikle Türkiye’de Mesud Barzani’nin tasfiye edileceği savını kuvvetle savunanların açısından garip karşılanabilir. Çünkü Cheney’in Mesud Barzani’nin ayağına kadar gitmesi destek olarak okunabilir.

Ancak bu çok doğru bir analiz olmaz. Şu anki konjonktür ABD için Irak’ın sorunlarını daha öncelikli kılıyor. Bunun halledilmesi gerekiyor. Haliyle muhatap “güncel” konular için elbette Mesud Barzani oluyor.

Ama ABD için mesaj vermenin yolları çoktur. Bu mesaj belki, “Cheney’in üstelik eşiyle birlikte, bölgesel yönetiminin Başbakanı Neçirvan Barzani’nin konutunda kalması”nda okunabilir.

Mesud Barzani ile “resmi” Naçirvan Barzani ile “aile” ilişkisi kurulması, tıpkı ziyaretin manidarlığı kadar manidar. 

Bu haber 1,504 defa okundu.